Câu chuyện thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành vấn đề xã hội nóng hổi. Một bên ủng hộ việc thu phí để bảo tồn và phát huy giá trị di tích, một bên phản đối vì cho rằng di tích là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.
Chúng ta có thể lấy Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, làm một ví dụ điển hình. Với vị trí cách Hà Tĩnh chỉ 5km, nơi đây thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách đang gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.
Tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ, mà còn là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Ở nhiều quốc gia, việc thu phí tham quan di sản là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc thu phí thường vấp phải phản ứng từ dư luận xã hội. Điều này một phần xuất phát từ việc thiếu minh bạch trong việc quản lý và sử dụng nguồn thu.
Để việc thu phí hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động. Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cư dân địa phương.
Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt, thấu đáo để tấm vé không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Việc thu phí cần phải được xem xét một cách cân nhắc, đảm bảo lợi ích của cả người dân và nhà nước.
Chúng ta có thể tham khảo cách quản lý di tích ở các nước trên thế giới. Tại Mỹ, việc thu phí tham quan các vườn quốc gia và di tích lịch sử được sử dụng để duy trì và bảo vệ các khu vực này. Tại châu Âu, nhiều di tích lịch sử được quản lý bởi các tổ chức phi lợi nhuận, sử dụng nguồn thu từ phí tham quan để duy trì hoạt động.
Trở lại với Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, việc thu phí tham quan có thể giúp nâng cao hiệu quả trong việc bảo tồn và phát triển di tích. Tuy nhiên, cần có sự thỏa thuận và đồng thuận của cộng đồng dân cư và các bên liên quan.
Như vậy, việc thu phí tham quan di tích lịch sử cần được tiếp cận một cách linh hoạt và thông minh, để đảm bảo di tích được bảo tồn và phát huy giá trị, đồng thời vẫn đáp ứng được nhu cầu của người dân và du khách. Một mô hình thu phí hợp lý sẽ giúp hiện thực hóa điều này.baomoi.com
