Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang trải qua những biến động sâu sắc, yêu cầu về xuất xứ rõ ràng, minh bạch chứng từ và áp dụng công nghệ truy suất đã trở thành những thách thức mới cho ngành logistics. Đồng thời, điều này cũng đòi hỏi sự hợp tác và liên kết mạnh mẽ hơn giữa các doanh nghiệp để có thể thích nghi và phát triển trong môi trường kinh doanh hiện nay.

Hội thảo ‘Xuất khẩu và Logistics của Việt Nam hiện nay: Bối cảnh, Thách thức và Giải pháp’ do Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) tổ chức trong khuôn khổ Triển lãm Quốc tế Logistics Việt Nam (VILOG) 2025 đã tập trung thảo luận về những thách thức và cơ hội mà ngành logistics đang đối mặt. Bà Võ Thị Phương Lan, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của logistics trong việc tạo nên sự khác biệt trong năng lực cạnh tranh quốc tế của doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh thị trường quốc tế biến động mạnh.

Các quy định như EUDR, yêu cầu chứng minh sản phẩm không gây phá rừng, đã khiến nhiều doanh nghiệp Việt Nam phải đầu tư vào hệ thống truy suất nguồn gốc để đảm bảo tính minh bạch và hợp lệ của hàng hóa khi xuất khẩu. Điều này không chỉ giúp các doanh nghiệp Việt Nam tăng cường năng lực cạnh tranh mà còn góp phần vào việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Về tình hình xuất khẩu, Tổng kim ngạch xuất khẩu trong 6 tháng đầu năm 2025 đã đạt khoảng 219,86 tỷ USD, tăng 14,5% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, nhập khẩu tăng mạnh hơn, cho thấy áp lực về chi phí logistics và phụ thuộc nguyên liệu từ bên ngoài vẫn còn rất lớn. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp cần có chiến lược đa dạng hóa thị trường nhập khẩu và tăng cường sử dụng nguồn nguyên liệu trong nước để giảm thiểu rủi ro.

Mỹ đã thông báo áp dụng mức thuế 20% cho hàng hóa Việt Nam và 40% đối với hàng hóa trung chuyển từ Việt Nam. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp cần tăng cường kiểm soát nguồn gốc hàng hóa và xây dựng chuỗi cung ứng độc lập để giảm thiểu ảnh hưởng từ các chính sách bảo hộ thương mại.

Ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến Gỗ TP Hồ Chí Minh (HAWA), đã cho biết rằng mức thuế đối ứng hiện được Mỹ công bố áp dụng với Việt Nam là 20%, không phải là mức cao với Việt Nam và với ngành gỗ cũng rất ‘bình tĩnh’ với mức thuế này. Điều này cho thấy một số ngành hàng vẫn có khả năng thích nghi và linh hoạt trong việc đối mặt với các thách thức từ chính sách thương mại quốc tế.

Bà Trần Thuỵ Quế Phương, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP), đã đề xuất hợp tác sâu rộng hơn giữa doanh nghiệp xuất khẩu thuỷ sản và ngành logistics, đặc biệt là về yêu cầu về dữ liệu minh bạch, ứng dụng blockchain, nền tảng chia sẻ. Sự hợp tác này không chỉ giúp tăng cường hiệu quả trong việc quản lý chuỗi cung ứng mà còn góp phần vào việc nâng cao tính minh bạch và uy tín của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Từ những thách thức và cơ hội trong ngành logistics hiện nay, các doanh nghiệp và hiệp hội cần tăng cường hợp tác và liên kết để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế và tận dụng các cơ hội mới trong thị trường toàn cầu. Việc xây dựng và phát triển chuỗi cung ứng bền vững, ứng dụng công nghệ thông tin và tự động hóa trong quản lý logistics sẽ là những yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp Việt Nam phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.

Ông Trịnh Xuân Giáo, một người nông dân xuất thân từ xã Vân Tụ, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An, đã xây dựng một trang trại cam kiểu mẫu và biến cam Vinh thành một thương hiệu nổi tiếng trên toàn cầu. Với xuất thân từ một gia đình nông dân và từng là lính Bộ đội cụ Hồ, ông Giáo đã tích lũy kinh nghiệm và kiến thức nông nghiệp trong suốt cuộc đời của mình.

Sau khi lớn lên, ông Giáo đã đi nhiều nơi và thử nhiều nghề nghiệp khác nhau. Tuy nhiên, ông luôn ấp ủ ước mơ khôi phục lại diện tích cam Vinh, đặc biệt là giống cam Xã Đoài – một loại cam quý và nổi tiếng của xứ Nghệ. Ông đã quyết định phá bỏ rừng keo bạt ngàn để trồng cam trên vùng đất cằn cỗi của xã Đồng Thành. Quyết định này đã gặp phải sự phản đối của nhiều người, nhưng ông vẫn kiên trì với mục tiêu của mình.

Sau nhiều năm cải tạo đất, làm mặt bằng và hạ tầng, ông Giáo đã xây dựng thành công trang trại cam Thiên Sơn với diện tích 60 ha. Trang trại này đã được cấp chứng nhận GlobalGAP – trở thành trang trại cam đầu tiên của Nghệ An đạt tiêu chuẩn xuất khẩu toàn cầu. Cam Thiên Sơn không chỉ được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới mà còn được ưa chuộng trong thị trường nội địa.

Ông Giáo đã đầu tư bài bản từ khâu cải tạo đất, đào hào thoát nước chống úng, cho đến chọn giống đầu dòng, kiểm soát sâu bệnh bằng phương pháp sinh học và tuyệt đối không sử dụng hóa chất độc hại. Nhờ đó, cam Thiên Sơn đã trở thành một trong những sản phẩm cam chất lượng cao nhất trên thị trường.

Ông Giáo cũng đã tạo việc làm cho hàng chục lao động địa phương và giúp họ có việc làm, mở mang tầm mắt về một phương thức canh tác hiện đại. Đặc biệt, cam của ông đã được lựa chọn đưa vào suất ăn của các hãng hàng không quốc tế, trong đó có Vietnam Airlines. Đây là một hình thức quảng bá đẳng cấp, giúp người tiêu dùng nước ngoài biết đến một loại trái cây mang bản sắc Việt Nam.

Không dừng lại ở đó, ông Giáo còn trực tiếp sang Nhật Bản, Đức, Hàn Quốc để giới thiệu sản phẩm và tìm kiếm cơ hội hợp tác. Hiện nay, cam Thiên Sơn đã có mặt trong hệ thống bán lẻ AEON Nhật Bản và một số thị trường khác.

Ông Giáo đã trở thành biểu tượng của tinh thần tiên phong, dám nghĩ, dám thay đổi trong lĩnh vực nông nghiệp. Ông đã chứng minh rằng sản xuất sạch và an toàn không chỉ mang lại lợi nhuận mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng.

Bộ Công Thương vừa đưa ra đề xuất nhằm ngăn chặn tình trạng gian lận vỏ bình gas và nguồn gốc sản phẩm khí trên thị trường. Theo đó, cơ quan này đã đề xuất hai giải pháp để tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho doanh nghiệp trong việc kinh doanh gas.

Đại diện Hiệp hội kinh doanh gas Việt Nam đã kiến nghị Bộ Công Thương xây dựng dự thảo Nghị định về kinh doanh khí thay thế Nghị định số 87/2018/NĐ-CP ngày 15/6/2018. Mục đích là để ngăn chặn gian lận vỏ bình gas và nguồn gốc sản phẩm khí. Nghị định số 87/2018/NĐ-CP đã quy định về việc lập sổ theo dõi hoặc cơ sở dữ liệu về chai LPG và LPG chai. Điều này nhằm ngăn chặn tình trạng chiếm dụng, cắt tai mài vỏ chai LPG, sử dụng chai LPG quá hạn kiểm định, và gắn trách nhiệm của chủ sở hữu trước khi lưu thông ra thị trường.

Tuy nhiên, việc triển khai đã gặp nhiều khó khăn do có lộ trình áp dụng, chưa có yêu cầu ràng buộc và hướng dẫn cụ thể để các tổ chức, cá nhân có liên quan tuân thủ. Bộ Công Thương đã đề xuất hai giải pháp để tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho doanh nghiệp. Thứ nhất, quy định lập số theo dõi hoặc cơ sở dữ liệu điện tử áp dụng đối với loại hình kinh doanh thực sự cần thiết trong chuỗi kinh doanh khí đó là loại hình thương nhân kinh doanh LPG chai.

Thứ hai, quy định về truy xuất nguồn gốc LPG chai khi lưu thông trên thị trường. Cả hai giải pháp đưa ra có tác động tích cực trong việc quản lý, đảm bảo an toàn và mang lại lợi ích chủ yếu như giúp phát hiện các LPG chai giả, hàng nhái hoặc chai LPG trôi nổi, không đạt tiêu chuẩn về an toàn và chất lượng; giúp tìm ra nguyên nhân và đối phó nhanh với các sự cố liên quan đến an toàn hoặc chất lượng.

Tuy nhiên, hai giải pháp nêu trên đều yêu cầu doanh nghiệp phải đầu tư cơ sở vật chất, nguồn nhân lực và chỉ phù hợp với các doanh nghiệp lớn, có tiềm lực về kinh tế. Bộ Công Thương đánh giá, giải pháp thứ nhất có tác động tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thương nhân kinh doanh LPG chai khi chỉ áp dụng đối với một số khâu trong chuỗi kinh doanh LPG chai để doanh nghiệp thuận lợi khi triển khai, góp phần giảm chi phí, thời gian cho doanh nghiệp đảm bảo tính hiệu quả và khả thi, ngăn chặn tình trạng gian lận trong thương mại.

Trong khi đó, giải pháp thứ hai có tác động giúp người tiêu dùng có quyền biết rõ về xuất xứ, quá trình sản xuất, chiết nạp và lưu thông của chai LPG và LPG chai từ đó có thể đưa ra quyết định mua hàng. Tuy nhiên, việc quy định về truy xuất nguồn gốc LPG chai gặp vướng mắc như chưa thống nhất cơ quan chủ trì tổ chức triển khai.

Bộ Công Thương được giao quản lý hoạt động sản xuất, sửa chữa chai LPG, chiết nạp LPG vào chai, quản lý hoạt động kinh doanh LPG chai trên thị trường. Bộ Khoa học và Công nghệ được giao quản lý về đo lường và chất lượng LPG nạp vào chai LPG từ khâu nhập khẩu, sản xuất, chế biến, lưu thông trên thị trường và đến tay người tiêu dùng.

Hoạt động truy xuất nguồn gốc hàng hóa hiện nay chưa bắt buộc áp dụng. Trên cơ sở đánh giá nêu trên, Bộ Công Thương lựa chọn giải pháp quy định lập sổ theo dõi hoặc cơ sở dữ liệu về chai LPG và LPG chai, áp dụng đối với loại hình kinh doanh thực sự cần thiết trong chuỗi kinh doanh khí nhằm đảm bảo tính hiệu quả, khả thi, góp phần giảm chi phí, thời gian cho doanh nghiệp, ngăn chặn tình trạng gian lận trong thương mại.

Nhiều doanh nghiệp trong ngành phân bón đã công bố kết quả kinh doanh tích cực trong quý II/2025, với mức tăng trưởng ấn tượng. Điều này có thể được lý giải bởi hoạt động xuất khẩu phân bón thuận lợi và mặt bằng giá bán cao.

Theo số liệu sơ bộ từ Cục Hải quan, xuất khẩu phân bón trong quý II đã tăng gần 28,5% về lượng và 45,3% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước. Trong 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu phân bón đạt 1,12 triệu tấn, trị giá 449,6 triệu USD, tăng 23,9% về lượng và 24,2% về kim ngạch. Điều này cho thấy nhu cầu phân bón trên thị trường quốc tế đang tăng cao.

Một số doanh nghiệp phân bón tiêu biểu như Đạm Cà Mau, DAP – Vinachem và Phân lân nung chảy Văn Điển đã ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu ấn tượng. Đạm Cà Mau đã ghi nhận doanh thu thuần tăng 56% trong nửa đầu năm, với thị trường xuất khẩu tăng gấp 2,2 lần cùng kỳ. DAP – Vinachem cũng tăng hơn 70% doanh thu nhờ giá bán bình quân tăng 28%. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp như Đạm Phú Mỹ, Phân lân Ninh Bình cũng đạt tăng trưởng lợi nhuận đáng kể, lần lượt là 97% và 79%.

Tổng doanh thu của nhóm 9 doanh nghiệp phân bón niêm yết trên sàn trong quý II đã vượt 20.000 tỷ đồng, tăng 40% so với cùng kỳ. Điều này cho thấy ngành phân bón đang có sự phục hồi và tăng trưởng mạnh mẽ.

Các chuyên gia đánh giá triển vọng nửa cuối năm 2025 của ngành phân bón rất tích cực, đặc biệt là sản phẩm urê. Giá dầu đầu vào được dự báo duy trì ở mức thấp, giúp giảm áp lực chi phí sản xuất. Thêm vào đó, thỏa thuận giữa Mỹ và Việt Nam về xuất khẩu nông sản sẽ làm tăng nhu cầu phân bón. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp phân bón Việt Nam tăng xuất khẩu và mở rộng thị trường.

Việc áp dụng Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) mới từ tháng 7/2025 cũng sẽ giúp doanh nghiệp phân bón cải thiện lợi nhuận. Luật mới cho phép doanh nghiệp phân bón khấu trừ thuế GTGT đối với chi phí khí đầu vào, giúp giảm bớt gánh nặng tài chính và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Một số doanh nghiệp như Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao đã bắt đầu triển khai đầu tư vào các dự án mới, nhằm nâng cao năng lực sản xuất và chất lượng sản phẩm. Với hoạt động kinh doanh hiện tại và các yếu tố hỗ trợ, ngành phân bón được dự báo sẽ có chu kỳ tăng trưởng mới trong thời gian tới.

Thực trạng các doanh nghiệp xuất khẩu tại Thành phố Hồ Chí Minh gặp khó khăn khi cập nhật địa chỉ hành chính mới trên bao bì sản phẩm và hồ sơ chứng nhận sau khi địa giới hành chính của thành phố được điều chỉnh đã đặt ra nhiều vấn đề cần giải quyết. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, xuất khẩu và hoàn thiện thủ tục pháp lý của doanh nghiệp mà còn làm gián đoạn kế hoạch xuất khẩu trong các quý cuối năm, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ sản xuất và khả năng đáp ứng yêu cầu của thị trường quốc tế.

Các doanh nghiệp cho biết, sau khi địa giới hành chính thay đổi, việc chưa được cấp đổi giấy phép kinh doanh theo địa chỉ mới đang gây ra hàng loạt vướng mắc. Nếu tiếp tục sử dụng địa chỉ cũ trên nhãn sản phẩm, họ có nguy cơ vi phạm Thông tư 29 của Bộ Y tế, vốn yêu cầu thông tin trên nhãn phải chính xác và cập nhật. Tuy nhiên, nếu ghi theo địa chỉ mới, doanh nghiệp lại không có cơ sở pháp lý để chứng minh, do chưa được điều chỉnh thông tin trong giấy phép kinh doanh.

Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh (FFA), cho biết nhiều doanh nghiệp hội viên cũng đang rơi vào cảnh tương tự, trong khi quy trình cập nhật giấy phép chưa được ban hành đầy đủ, và cơ chế liên thông giữa các cấp quản lý chưa rõ ràng. Sự phức tạp càng gia tăng khi nhiều địa danh cũ đã không còn tồn tại trên bản đồ hành chính.

Để giải quyết triệt để các vướng mắc từ khâu đầu, luật sư Thu Hà (Đoàn luật sư Hà Nội) cho rằng những vướng mắc liên quan đến địa giới không chỉ dừng lại ở bao bì, nhãn mác sản phẩm, mà còn lan rộng tới các nghiệp vụ khác như kê khai thuế, xuất hóa đơn điện tử, đăng ký sở hữu trí tuệ, ký kết hợp đồng tín dụng và thủ tục thông quan. Cần thiết lập hệ thống kết nối dữ liệu giữa các bộ như Bộ Nông nghiệp và Môi trường với hệ thống đăng ký kinh doanh quốc gia, Bộ Tài chính.

Hiệp hội Lương thực Thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh đã có văn bản kiến nghị gửi UBND Thành phố Hồ Chí Minh và các sở, ngành chức năng tìm hướng giải quyết cho doanh nghiệp sau khi cập nhật địa chỉ theo địa giới hành chính mới. Việc xác nhận từ cơ quan chức năng sẽ giúp làm rõ rằng địa chỉ mới chỉ là kết quả của việc điều chỉnh địa giới hành chính, không đồng nghĩa với việc thay đổi địa điểm hoạt động thực tế, giúp doanh nghiệp không phải làm lại toàn bộ quy trình chứng nhận từ đầu.

Nhìn chung, những vướng mắc tưởng như nhỏ nhặt như thay đổi địa danh, nếu không được tháo gỡ kịp thời và đồng bộ, có thể làm gián đoạn toàn bộ guồng máy vận hành của doanh nghiệp. Từ thủ tục pháp lý, kê khai thuế, thông quan hàng hóa cho đến uy tín với đối tác đều có thể bị ảnh hưởng.

Những ngày gần đây, cộng đồng nhà bán hàng trên TikTok Shop đang đối mặt với áp lực tài chính lớn khi phí dịch vụ tăng đột biến. Từ ngày 18/7, phí dịch vụ Shipping Fee Program (SPF) trên TikTok Shop được áp dụng mặc định cho tất cả đơn hàng của shop thường, với mức phí tăng gấp 3 lần so với trước đây.

Cụ thể, người bán hàng thời trang trước đây phải trả 3-4% giá trị đơn hàng, giờ đây họ phải chịu 10-12%, chưa kể phí giao dịch 5% trên mỗi đơn hàng giao thành công. Điều này có nghĩa là nhà bán hàng trên TikTok Shop có thể phải trả đến 17% doanh thu, chưa tính khuyến mãi và tiền vận chuyển.

Việc tăng phí này không phải là lần đầu tiên TikTok Shop điều chỉnh phí. Trước đó, từ ngày 1/4, nền tảng đã tăng phí hoa hồng với nhà bán hàng thường từ 3% lên 4%. Các shop thuộc phân khúc Mall cũng chịu mức tăng từ 4,54% – 5,78% lên 6,05% – 7,7%.

Cùng với đó, sàn thương mại điện tử Shopee cũng tăng phí cố định từ 0,5% – 6% tùy ngành hàng lên mức 1,5% – 10% sau khi gộp gói Freeship. Đến tháng 6, Shopee tiếp tục áp dụng phí hạ tầng 3.000 đồng/đơn hàng trên tất cả các đơn hàng. Sức ép đè nặng lên vai nhà bán hàng ngày càng lớn.

Ông Hoàng Huy, đại diện một nhãn hàng thời trang trên nền tảng số, bày tỏ sự bức xúc: “Liên tục tăng phí như vậy thì sao shop sống nổi? Các sàn đã dừng chưa hay còn tăng tiếp? Kinh doanh đã khó, giờ tăng phí kiểu này chỉ còn nước đóng cửa!”.

Các chuyên gia thương mại điện tử cho rằng việc các sàn tăng phí là điều có thể lý giải, khi chi phí vận hành, từ logistics, kiểm duyệt nội dung, cho tới kiểm soát hàng giả, đều đang đội lên đáng kể. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ, lộ trình tăng phí dường như thiếu sự lắng nghe và đồng hành.

Không ít nhà bán hàng cảm thấy bị động, thậm chí bị “đẩy vào đường cùng” khi mọi chi phí đội lên đột ngột. Để tìm hiểu thêm về vấn đề này, bạn có thể tham khảo trang chủ của TikTok hoặc trang chủ của Shopee để biết thêm thông tin về chính sách phí của họ.

Sau nhiều tháng trải qua sự bất ổn trong mối quan hệ thương mại với Mỹ, các nước Đông Nam Á cuối cùng cũng đã có thể tạm thở phào nhẹ nhõm khi Tổng thống Donald Trump công bố quyết định về mức thuế quan áp dụng cho hàng hóa nhập khẩu từ khu vực này. Tuy nhiên, đằng sau sự ‘khoan hồng’ này ẩn chứa nhiều rủi ro và thách thức mà các quốc gia phải đối mặt, đặc biệt là vấn đề hàng Trung Quốc ‘đội lốt’ và sự biến động của cục diện kinh tế toàn cầu.

Trong nhiều tháng qua, đặc biệt từ tháng 4 khi Tổng thống Donald Trump lần đầu tiên công bố kế hoạch về ‘Ngày giải phóng’, các nền kinh tế trên toàn cầu, đặc biệt là ở Đông Nam Á, đã phải sống trong tâm trạng lo âu. Khu vực này vốn phụ thuộc mạnh vào xuất khẩu, và các đe dọa về thuế quan từ Mỹ đã gây ra không ít thách thức.

Nhưng giờ đây, sau khi có thông tin về quyết định thuế quan mới từ chính quyền Tổng thống Trump, nhiều nước Đông Nam Á đã có thể ‘tạm thở phào’. Quyết định này không chỉ giúp giảm mức thuế mà còn mang lại sự tương đối ‘bình yên’ cho các quốc gia trong khu vực. Tuy nhiên, mức độ ‘bình yên’ này vẫn còn là một khái niệm tương đối trong bối cảnh kinh tế toàn cầu hiện nay.

Thái Lan, Malaysia, Indonesia và Philippines là những nước cảm thấy nhẹ nhõm nhất khi bị áp mức thuế 19%, thấp hơn rất nhiều so với mức 25% hay thậm chí 36% mà họ từng lo ngại. Mức thuế này cũng chỉ tương đương với mức 20% mà Việt Nam đã đàm phán được.

Đối với các quốc gia này, không chỉ con số tuyệt đối của mức thuế là quan trọng, mà sự tương quan với các đối thủ cạnh tranh trong khu vực cũng là yếu tố quyết định. Trong bối cảnh các tập đoàn đa quốc gia liên tục dịch chuyển sản xuất theo chiến lược ‘Trung Quốc +1’, việc bị áp một mức thuế cao hơn so với nước láng giềng có thể dẫn đến mất đơn hàng, mất nhà máy và mất thị phần.

Tuy nhiên, không phải tất cả các quốc gia trong khu vực đều được ‘giải cứu’. Lào và Myanmar phải đối mặt với mức thuế lên tới 40%, một ‘đòn giáng’ mạnh vào các nền kinh tế vốn đã mong manh. Mỹ nhập khẩu hơn 803 triệu USD hàng hóa từ Lào và 734 triệu USD từ Myanmar, và mức thuế này gần như chắc chắn sẽ xóa sổ lợi thế cạnh tranh của các doanh nghiệp tại hai quốc gia này.

Vấn đề còn bỏ ngỏ là các quy định về quy tắc xuất xứ và chống ‘tái xuất khẩu’. Chính quyền Tổng thống Trump đặc biệt cảnh giác với tình trạng hàng hóa gốc Trung Quốc được ‘ngụy trang’ thành hàng sản xuất tại một nước Đông Nam Á để né thuế. Nếu bị phát hiện vi phạm, mức thuế bổ sung có thể lên tới 40%.

Các doanh nghiệp trong khu vực sẽ phải đối mặt với thách thức khi xác định tỷ lệ nội địa hóa để không bị xem là hàng ‘đội lốt’. Sự bất ổn vẫn còn đó khi Mỹ tiếp tục điều tra các mặt hàng nhạy cảm và mở đường cho các loại thuế bổ sung theo ngành.

Nhìn lại toàn bộ quá trình, chiến lược của ông Trump dường như mang đậm phong cách được mô tả trong cuốn sách ‘Nghệ thuật thương lượng’ của chính ông. Dù giai đoạn hỗn loạn nhất có thể đã tạm qua, không một quốc gia nào dám ngồi yên. Các cuộc đàm phán về những thỏa thuận thương mại song phương vẫn còn dang dở, và tác động đầy đủ của ‘cơn bão’ thuế quan này có thể phải mất hàng tháng, thậm chí hàng năm mới lộ rõ.

Ngày 31/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một sắc lệnh áp thuế nhập khẩu lên 66 nền kinh tế trên toàn thế giới. Trong danh sách này, Thụy Sĩ nổi lên là một trong những quốc gia chịu mức thuế cao nhất, lên tới 39%. Mức thuế này chỉ thấp hơn Lào, Myanmar và Syria. Đồng thời, Liên minh Châu Âu (EU) và Anh đã đạt được thỏa thuận về mức thuế quan lần lượt là 15% và 10%.

Trước đó, vào tháng 4, ông Trump đã đưa ra lời đe dọa áp thuế đối ứng 31% với hàng nhập khẩu từ Thụy Sĩ. Tuy nhiên, các quan chức Thụy Sĩ đã không thể đạt được thỏa thuận với Mỹ trong thời hạn 3 tháng tạm hoãn. Thông tin về mức thuế 39% đã gây ra sự ngạc nhiên và sốc trong báo chí và các quan chức Thụy Sĩ, bởi họ từng kỳ vọng đạt được thỏa thuận khung với Mỹ với mức thuế chỉ từ 10-15%.

Tổng thống Thụy Sĩ, Karin Keller-Sutter, cho biết bà vô cùng bất ngờ về con số 39% này, vì các nhà đàm phán đã thảo luận với chính quyền Trump vào tháng trước nhưng dường như chưa được chấp thuận. Bà cho biết sẽ tiến hành phân tích tình hình và cố gắng tìm ra giải pháp để giảm thiểu tác động tiêu cực từ mức thuế này.

Thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ với Thụy Sĩ đã tăng lên 38,5 tỷ USD vào năm 2024, tăng 56,9% so với năm 2023. Bà Keller-Sutter cho rằng ông Trump đã chọn mức thuế 39% vì con số này được làm tròn từ mức thâm hụt thương mại hàng hóa 38,5 tỷ USD.

Hội đồng Liên bang Thụy Sĩ đã bày tỏ sự tiếc nuối và sẽ tiếp tục tìm kiếm một giải pháp thương lượng để giảm thiểu tác động của mức thuế này. Các chuyên gia kinh tế dự báo mức thuế 39% có thể làm giảm khoảng 0,6% GDP của Thụy Sĩ.

Mỹ chiếm một phần sáu tổng xuất khẩu của Thụy Sĩ, với các mặt hàng chủ lực gồm hóa chất, dược phẩm, đồng hồ, trang sức, chocolate, đá quý và thiết bị điện tử. Các hiệp hội ngành nghề cảnh báo mức thuế 39% sẽ tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế và doanh nghiệp Thụy Sĩ.

Khi thuế quan có hiệu lực vào ngày 7/8, giá của những chiếc đồng hồ và chocolate, phô mai Thụy Sĩ có thể tăng vọt. Mức thuế 39% khiến Liên đoàn Công nghiệp Đồng hồ Thụy Sĩ bất bình và cho rằng các mức thuế này là vấn đề nghiêm trọng với quan hệ song phương.

Với ngành chocolate, các tập đoàn đa quốc gia như Nestlé và Lindt & Sprüngli có dây chuyền sản xuất tại Mỹ để phục vụ khách hàng bản địa. Tuy nhiên, các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Thụy Sĩ dự báo sẽ chịu tác động nặng nề.

Phòng Thương mại Thụy Sĩ – Mỹ cho biết mức thuế quan rất đáng thất vọng nhưng hy vọng đây không phải là hồi kết. Họ đang xem xét các cam kết tăng đầu tư vào nền kinh tế Mỹ để đạt được thỏa thuận.

Ngày 2-8, tại thành phố Đà Nẵng, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, thuộc Bộ Công Thương, đã phối hợp với Sở Công Thương Đà Nẵng tổ chức chương trình đào tạo chuyển đổi số dành cho các ban quản lý chợ, tiểu thương và nhà bán hàng trên địa bàn thành phố. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hỗ trợ các chợ truyền thống bắt kịp với xu thế phát triển của thương mại điện tử trong thời đại kỹ thuật số.

Bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, trong bài phát biểu khai mạc chương trình, đã nhấn mạnh rằng thương mại điện tử không còn đơn thuần là một xu hướng mà đã trở thành một phần thiết yếu của nền kinh tế hiện đại. Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử đã tạo ra những cơ hội chưa từng có cho các doanh nghiệp, giúp họ tiếp cận thị trường rộng lớn hơn, tối ưu hóa chi phí và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử cũng đặt ra những thách thức đáng kể cho các thương nhân tại các chợ truyền thống và các tuyến phố. Đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi thói quen mua sắm của người tiêu dùng, với xu hướng chuyển sang mua sắm trực tuyến thông qua các sàn thương mại điện tử. Các nền tảng thương mại điện tử không chỉ cung cấp giá ưu đãi mà còn tổ chức các hoạt động như livestream bán hàng, thu hút người tiêu dùng.

Trước bối cảnh này, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cùng với Sở Công Thương Đà Nẵng đã tổ chức chương trình đào tạo chuyển đổi số. Chương trình này trang bị cho các ban quản lý chợ và tiểu thương kiến thức, giải pháp thương mại điện tử thiết thực, cũng như các mô hình kinh doanh, nền tảng và công cụ phù hợp với đặc thù kinh doanh tại chợ truyền thống.

Các chuyên gia từ các doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực thương mại điện tử và chuyển đổi số như Zalo OA, Zalo Pay, Sapo, Haravan, TikTok Shop và Shopee đã chia sẻ kiến thức và giải pháp tại chương trình. Những nội dung được chia sẻ bao gồm tăng lợi nhuận và bán hàng trên Facebook, xây dựng kênh thông tin của chợ và chăm sóc khách hàng thân thiết thông qua Zalo, chuyển đổi số toàn diện cho tiểu thương, ứng dụng không tiền mặt với ví điện tử, và kỹ năng livestream cho các doanh nghiệp và tiểu thương.

Chương trình đào tạo này là một phần của nỗ lực lớn hơn của Chính phủ trong việc hỗ trợ các chợ truyền thống chuyển đổi số. Trước đó, vào ngày 14-6-2025, tại TP.HCM, lãnh đạo Chính phủ, Bộ Công Thương và Ngân hàng Nhà nước đã chính thức kích hoạt Chương trình chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống giai đoạn 2025-2030.

Mục tiêu của chương trình là hỗ trợ các chợ truyền thống trên toàn quốc cải thiện chất lượng dịch vụ, cung cấp các giải pháp mua sắm trực tuyến, từ đó giữ chân khách hàng và kết nối với các sàn thương mại điện tử. Chương trình cũng hướng tới đưa chợ truyền thống trở thành một phần trong hệ sinh thái thương mại điện tử, tăng sự minh bạch trong giao dịch mua bán và tạo niềm tin cho người tiêu dùng.

Để hỗ trợ tiểu thương trong quá trình chuyển đổi số, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã ra mắt ‘Cẩm nang chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống’. Cẩm nang này đã nhận được sự hưởng ứng tích cực từ cộng đồng tiểu thương.

Bên cạnh đó, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cũng giới thiệu Cộng đồng chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống, congdong.tieuthuongvietnam.vn. Cộng đồng này là nơi tụ họp của các tiểu thương, ban quản lý chợ truyền thống, các tuyến phố và các chuyên gia trong lĩnh vực chuyển đổi số. Tham gia cộng đồng sẽ giúp tiểu thương cập nhật kiến thức, kỹ năng chuyển đổi số thường xuyên, tiếp cận các giải pháp chuyển đổi số nhanh chóng và có cơ hội hỏi-đáp với các chuyên gia.

Trong bối cảnh nhiều chợ truyền thống tại TP.HCM đang đối mặt với khó khăn, vắng khách, việc đẩy mạnh chuyển đổi số được xem là giải pháp quan trọng để ‘giải cứu’ tiểu thương và giúp họ thích nghi với thay đổi trong thói quen mua sắm của người tiêu dùng.

Thị trường trong nước với dân số lên đến 100 triệu người đang là một tiềm năng lớn cho ngành thủy sản, nhưng hiện tại sức tiêu thụ vẫn chưa tương xứng với kỳ vọng. Ông Huỳnh Minh Tường, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), cho biết xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đã đạt hơn 10 tỷ USD mỗi năm, phục vụ hơn 170 quốc gia và vùng lãnh thổ. Tuy nhiên, thị trường nội địa vẫn còn nhiều thách thức cho các doanh nghiệp xuất khẩu.

Thực tế, các doanh nghiệp xuất khẩu đang gặp khó khăn tại thị trường xuất khẩu, trong khi thị trường trong nước đang có nhu cầu cao về sản phẩm chất lượng cao. Ông Tường cho rằng, các doanh nghiệp cần có chiến lược mới để phát triển thị trường trong nước một cách bài bản và chuyên nghiệp. Điều này đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về nhu cầu thị trường, cũng như khả năng điều chỉnh sản phẩm để phù hợp với khẩu vị và thị hiếu tiêu dùng trong nước.

Đại diện Công ty Baseafood cho biết, sản phẩm của công ty có giá cao hơn các cửa hàng khác do tuân thủ nghiêm ngặt về chất lượng và an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, khách hàng của công ty chủ yếu là những người đã biết đến thương hiệu hoặc có nhu cầu mua để biếu tặng. Điều này cho thấy rằng, thị trường trong nước vẫn còn nhiều thách thức cho các doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt là về giá cả và sự cạnh tranh.

Ông Lê Văn Quang, Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn thủy sản Minh Phú, cho rằng, bán sản phẩm trong nước rất khó vì giá thấp hơn xuất khẩu đến 30%. Hiện nay, các nước nhập khẩu kiểm soát kháng sinh trong tôm rất chặt, nên tôm mua xuất khẩu giá cao, lượng hàng còn lại bị đổ ra thị trường trong nước với giá rẻ. Ông Quang cũng phản ánh, hiện nay có tình trạng thương lái thu gom tôm bệnh và bán cho người tiêu dùng với giá rẻ hơn 20-30%. Trong khi đó, hơn 80% doanh số của các doanh nghiệp đến từ kênh xuất khẩu, nên doanh nghiệp không thể “đánh đổi” chất lượng để sử dụng nguyên liệu giá thấp bán riêng cho thị trường trong nước.

Ông Nguyễn Nam Vinh, Phó Giám đốc Công ty TNHH Huy Nam, cũng cho rằng, thị trường nội địa không dễ dàng như tưởng tượng. Không chỉ vấn đề giá cả, bán hàng ở thị trường nội địa còn gặp nhiều khó khăn khác, như thanh toán chậm… Các doanh nghiệp xuất khẩu cho biết, để khai thác thị trường trong nước, sản phẩm tiêu thụ nội địa cần được điều chỉnh phù hợp khẩu vị và thị hiếu tiêu dùng trong nước.

Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, thông tin từ năm sau, tất cả hàng hóa nội địa phải xác thực và truy xuất nguồn gốc. Doanh nghiệp cần có chiến lược riêng cho thị trường nội địa, phù hợp nhu cầu thị hiếu từng vùng miền. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp xuất khẩu có thể tận dụng được thị trường trong nước và tăng cường cạnh tranh.

Ông Nguyễn Anh Đức, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam, đề xuất hình thành một chiến lược khuyến khích người tiêu dùng Việt Nam sử dụng thủy hải sản thay cho các sản phẩm giàu đạm khác. Hiện tại, tỉ lệ tiêu dùng thủy hải sản của Việt Nam chỉ đạt 20,1% trong tổng tiêu dùng thực phẩm hằng ngày. Người Việt chuộng hàng tươi sống, với 60% người dân dùng thủy sản tươi sống. Đây là trở ngại cho phân phối bởi hàng đông lạnh, hàng chế biến thuận lợi cho vận chuyển, bảo quản hơn.

Trước những thách thức và cơ hội trên, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản cần có chiến lược mới để phát triển thị trường trong nước một cách bài bản và chuyên nghiệp. Việc điều chỉnh sản phẩm để phù hợp với khẩu vị và thị hiếu tiêu dùng trong nước, cũng như tăng cường cạnh tranh trên thị trường nội địa sẽ giúp các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản có thể tận dụng được thị trường trong nước và tăng cường phát triển.