Sản xuất thanh long theo chuẩn GlobalGAP, hơn 450 hecta thanh long tại tỉnh Lâm Đồng hiện đang vào chính vụ thu hoạch. Tuy nhiên, nông dân và doanh nghiệp đang đối mặt với khó khăn không thể xuất khẩu sang thị trường châu Âu do thiếu giấy chứng thư – chứng nhận An toàn thực phẩm.
Tình trạng này đã kéo dài từ đầu tháng 7 đến nay, khiến khoảng 100 tấn thanh long bị hư hỏng và tồn kho gần tương đương. Theo các doanh nghiệp, nguyên nhân của tình trạng này là do chưa có cơ quan Nhà nước ký Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu cho các doanh nghiệp.
Đối với các lô hàng xuất khẩu sang châu Âu, phần lớn doanh nghiệp thực hiện kiểm tra tại TP.HCM, đồng nghĩa cơ quan chịu trách nhiệm cấp giấy chứng nhận trên là Sở An toàn thực phẩm TP.HCM. Thông tư 12/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ký ngày 19/6 và có hiệu lực từ ngày 1/7, đã chuyển thẩm quyền cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu từ Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật về UBND cấp tỉnh.
Tuy nhiên, việc chuyển quyền chứng nhận từ cơ quan của Bộ về Sở đang khiến quy trình này bị ách tắc. Bởi trước đây, các doanh nghiệp vốn quen làm việc với các chi cục kiểm dịch thực vật vùng – nơi phụ trách cấp giấy chứng nhận.
Trở ngại quy trình chứng nhận không chỉ gây thiệt hại lớn cho các hộ dân, hợp tác xã, doanh nghiệp xuất khẩu thanh long sang châu Âu mà còn ảnh hưởng đến những đơn hàng xuất khẩu về sau. Tình trạng này đã được Hiệp hội thanh long Bình Thuận kiến nghị bằng văn bản lên UBND tỉnh Lâm Đồng.
Do phải chờ cả tháng, khách hàng từ châu Âu đã gửi thư thông báo sẽ cắt đơn hàng từ Việt Nam, chuyển qua mua thanh long từ Thái Lan, Ecuador. Theo Hiệp hội thanh long Bình Thuận, thiệt hại bằng tiền không quan trọng bằng lòng tin. Nông dân thấy doanh nghiệp ngừng thu mua nên dừng sản xuất, đối tác cũng không còn niềm tin vì không thấy hàng hóa nhập khẩu theo cam kết.
Để tháo gỡ khó khăn này, các cơ quan chức năng cần sớm hướng dẫn cụ thể và thống nhất quy trình cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho thực vật xuất khẩu, giúp doanh nghiệp và nông dân tiếp tục sản xuất và xuất khẩu thanh long sang thị trường châu Âu và các thị trường khác. Đồng thời, cần có các giải pháp hỗ trợ để giúp doanh nghiệp và người dân khắc phục thiệt hại và khôi phục sản xuất kinh doanh. Tra cứu
