Thị trường bất động sản hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức khi giá nhà liên tục tăng cao. Để giảm giá nhà và giúp thị trường trở nên minh bạch, các chuyên gia cho rằng cần có những biện pháp dài hơi, bền vững thay vì chỉ tăng thuế chuyển nhượng. Nguyên nhân gốc rễ của vấn đề nằm ở nguồn cung không đủ để đáp ứng nhu cầu, do đó cần tăng nguồn cung để giải quyết vấn đề một cách triệt để.

Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), cho rằng việc sửa đổi chính sách thuế là cần thiết nhưng cần sử dụng thuế như một công cụ để điều tiết thị trường một cách hiệu quả. Dự thảo sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân cần được tiến hành thận trọng, dựa trên cơ sở nghiên cứu toàn diện và đánh giá tác động đầy đủ đối với thị trường và các bên liên quan.

Ông Đính cũng nhấn mạnh rằng thị trường bất động sản Việt Nam vừa trải qua một thời gian khó khăn kéo dài và chỉ mới bước vào chu kỳ hồi phục. Do đó, mọi thay đổi chính sách liên quan cần được cân nhắc kỹ lưỡng để tránh tạo thêm áp lực và gây tác động tiêu cực đến quá trình phục hồi và phát triển của thị trường.

Về phương pháp tính thuế, ông Đính đề xuất áp dụng thuế suất giảm trừ cho các bất động sản nắm giữ trong thời gian dài. Cụ thể, ông đề xuất mức thuế 10% đối với bất động sản có thời gian nắm giữ dưới 1 năm, 6% đối với thời gian nắm giữ từ 1 đến dưới 2 năm, 4% đối với thời gian nắm giữ từ 2 đến dưới 5 năm và 2% đối với thời gian nắm giữ từ 5 năm trở lên. Điều này nhằm khuyến khích việc nắm giữ bất động sản lâu dài và giảm thiểu việc đầu cơ, mua bán chớp lẹ.

Bên cạnh đó, luật sư Trần Tuấn Anh, Giám đốc Công ty Luật Minh bạch, cho rằng để thị trường bất động sản trở nên minh bạch và hiệu quả, cần có nhiều giải pháp đồng bộ được thực hiện cùng lúc. Ông Tuấn Anh đề xuất cần tháo gỡ các rào cản đối với các chủ đầu tư bất động sản và đơn giản hóa các thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển dự án và cung cấp nhà ở.

Ông Tuấn Anh cũng cho rằng cơ quan quản lý cần linh hoạt hơn trong các chính sách quản lý đô thị, mở rộng các khu đô thị vệ tinh và di dời trường học, cơ sở sản xuất ra khu vực vùng ven. Việc này sẽ tạo ra một mặt bằng chung mang tính chất đồng đều hơn và giúp giảm giá trị bất động sản trung tâm, từ đó giúp giảm áp lực về giá nhà ở.

Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến trước khi trình Chính phủ và Quốc hội. Bộ này đề xuất áp dụng thuế thu nhập cá nhân với chuyển nhượng bất động sản của cá nhân bằng thu nhập tính thuế nhân với thuế suất 20% theo từng lần chuyển nhượng. Việc này nhằm tăng thu ngân sách và điều tiết thu nhập của cá nhân từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Một số chuyên gia cũng cho rằng, bên cạnh việc điều chỉnh chính sách thuế, cần chú trọng vào việc tăng nguồn cung nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội và nhà ở giá rẻ. Điều này sẽ giúp đáp ứng nhu cầu thực tế của người dân, đồng thời góp phần ổn định thị trường bất động sản.

Nhìn chung, để giải quyết thách thức về giá nhà và giúp thị trường bất động sản trở nên minh bạch, cần có sự kết hợp giữa tăng nguồn cung, điều chỉnh chính sách thuế và các giải pháp quản lý đô thị hiệu quả. Việc thực hiện các biện pháp này một cách đồng bộ sẽ giúp thị trường phát triển bền vững và đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan.

Bộ Tài chính đang đề xuất áp dụng phương thức đánh thuế 20% trên giá trị chênh lệch giữa giá mua và bán bất động sản theo từng lần chuyển nhượng. Đề xuất này nhắm đến việc điều tiết hoạt động đầu cơ và ‘lướt sóng’ trong thị trường bất động sản, những hoạt động đã góp phần đẩy giá nhà đất tăng nóng thời gian qua.

Theo đề xuất, nếu không xác định được giá mua và chi phí liên quan, thuế sẽ được tính theo giá bán và thời gian sở hữu, với thuế suất từ 2–10%. Việc áp dụng thuế trên lãi chuyển nhượng bất động sản thể hiện rõ định hướng điều tiết hoạt động đầu cơ, ‘lướt sóng’ – nguyên nhân góp phần đẩy giá nhà đất tăng nóng thời gian qua.

Điểm đáng chú ý của hồ sơ dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) là phương án tính thuế lũy tiến theo thời gian nắm giữ nhà đất, nếu không áp dụng được tính thuế theo từng lần chuyển nhượng. Luật sư Phạm Thanh Tuấn, chuyên gia pháp lý bất động sản, cho rằng tư duy chính sách thuế đang dịch chuyển, từ đánh đồng tất cả giao dịch với thuế khoán 2% trên giá chuyển nhượng sang phân loại, đánh trúng vào hành vi cần điều chỉnh là đầu cơ, lướt sóng.

Ông Tuấn nói rằng thuế đánh càng cao nếu bán ra sớm sẽ khiến nhiều nhà đầu tư phải cân nhắc lại mục tiêu ‘lướt sóng’ nhà đất. Những giao dịch ‘ăn chênh’ trong thời gian ngắn chủ yếu dựa vào kỳ vọng hoặc thông tin quy hoạch chưa chính thức nên họ thường sử dụng đòn bẩy tài chính, tạo áp lực về dòng tiền. Việc buộc phải nắm giữ dài hạn sẽ khiến việc đầu cơ giảm sức hấp dẫn, từ đó, hạ nhiệt thị trường đồng thời tăng tính ổn định và bền vững.

Ông Tuấn đánh giá thay đổi này không đơn thuần là tăng thu ngân sách, mà là phép thử cho tiến trình tái cấu trúc thị trường. Đây là bước chuyển rõ ràng trong tư duy điều tiết: bất động sản không còn là sân chơi dễ dãi cho đầu cơ, mà là lĩnh vực cần đầu tư dài hạn, nghiêm túc và có trách nhiệm.

Theo kết quả một nghiên cứu của kênh Batdongsan, hơn 86% người mua bất động sản hiện nay nhằm mục đích đầu tư ‘lướt sóng’ kiếm lời. Thời gian từ lúc họ mua đến khi sang tay tối đa trong một năm. Trong đó, tỷ lệ nhà đầu tư giữ bất động sản dưới 6 tháng chiếm đến 50% và từ 6-12 tháng tầm 36%. Chỉ 14% giữ tài sản lâu hơn một năm.

Chuyên gia tư vấn bất động sản cá nhân Lê Quốc Kiên cũng nhìn nhận phương pháp tính thuế 20% lãi chuyển nhượng bất động sản sẽ có lợi hơn so với cách tính hiện nay (thuế khoán 2% trên giá chuyển nhượng), nếu người bán chứng minh được các chi phí phát sinh. Ví dụ, nếu chủ nhà mua một căn hộ với giá 4 tỷ đồng, chi phí liên quan là 800 triệu đồng, sau đó bán lại với giá 5 tỷ đồng, thuế thu nhập theo phương pháp mới là 40 triệu đồng (20% trên lợi nhuận 200 triệu đồng). Trong khi tính theo cách cũ, mức thuế phải đóng sẽ là 100 triệu (2% của 5 tỷ đồng).

Ông Kiên cho rằng cách tính này không chỉ mang lại sự công bằng và minh bạch hơn cho thị trường mà còn giúp tăng thu thuế đúng chỗ, đúng người, làm giảm các hoạt động đầu cơ ngắn. Người bán chọn cách tính thuế mới và chứng minh được chi phí phát sinh liên quan, mức đóng thuế sẽ thấp hơn. Điều này khuyến khích nhà đầu tư tập trung vào chiến lược dài hơi, hạn chế tình trạng đẩy giá nhà đất, giúp thị trường vận hành tích cực hơn.

Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), cho biết hiện hệ thống pháp luật chưa có chế tài kiểm soát, ngăn chặn hoạt động đầu cơ, găm đất nhằm đẩy giá. Trong khi tình trạng mua bán, sang tay không được kiểm soát là nguyên nhân chính dẫn đến ‘sốt nhà đất’ tại nhiều địa phương.

Dữ liệu của đơn vị này chỉ ra Hà Nội tiếp tục dẫn đầu cả nước về tốc độ tăng trưởng giá bán chung cư, lên đến 87% sau 6 năm, trung bình mỗi năm tăng gần 15%. Hết quý II, giá căn hộ trung bình ở Thủ đô đạt gần 76 triệu đồng một m2.

Thị trường bất động sản tại nhiều khu đô thị, dự án đất nền, tình trạng nhà đầu cơ mua đất rồi bỏ hoang chờ tăng giá hoặc tạo khan hiếm giả diễn ra phổ biến, mục đích đều là đẩy giá kiếm lời. Việc nghiên cứu áp thuế bất động sản là cấp bách để điều tiết thị trường. Không vì thấy khó ban hành mà bỏ qua chính sách này.

Mặt khác, một số chuyên gia bày tỏ lo ngại việc áp thuế 20% trên lãi chuyển nhượng nhà đất có thể gây nghẽn thanh khoản cục bộ, làm chậm dòng chảy vốn trong nền kinh tế.

Ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc Batdongsan khu vực miền Nam, cho rằng việc tính thuế theo giá bán và thời gian sở hữu, cao nhất 10% với thời gian nắm giữ dưới 2 năm (cao gấp 5 lần hiện hành) có thể khiến giao dịch sụt giảm, thị trường thứ cấp rơi vào trạng thái tạm thời đóng băng.

Ông Tuấn cũng quan ngại việc áp dụng thuế mới có thể đẩy giá nhà tăng cao. Bởi bên bán thường cộng toàn bộ chi phí, gồm cả thuế vào giá bán. Khi mức thuế tăng, giá bán ra cũng sẽ tăng theo và người mua cuối cùng có thể phải gánh thêm chi phí này.

Để thực hiện hiệu quả chính sách đánh thuế 20% trên lãi chuyển nhượng, yêu cầu tiên quyết là hoàn thiện hạ tầng công nghệ thông tin và cơ sở dữ liệu đất đai. CEO Công ty Việt An Hòa cho biết nhà nước cần xây dựng hệ thống dữ liệu thị trường bất động sản minh bạch, nhất quán và triển khai liên thông thủ tục hành chính liên quan đến giá, giao dịch bất động sản (từ công chứng, thuế,…) trên nền tảng điện tử.

Luật sư Phạm Thanh Tuấn cũng khuyến nghị mỗi bất động sản khi đưa vào giao dịch phải được ‘số hóa’ đầy đủ gồm giá mua – giá bán, thời gian giao dịch, số lần chuyển nhượng, giá trị từng lần. Bên cạnh đó, cơ sở dữ liệu đất đai cũng cần được cập nhật kịp thời theo Luật Đất đai 2024 để tránh tình trạng bảng giá đất vẫn ‘lỗi thời’ tại nhiều địa phương.

Bộ Tài chính đề xuất áp dụng hai phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản. Mục đích của việc này là để đảm bảo công bằng và minh bạch trong việc tính thuế, đồng thời tăng cường quản lý thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Theo dự thảo, phương pháp đầu tiên được áp dụng khi người bán có thể xác định rõ giá mua và các chi phí liên quan đến bất động sản chuyển nhượng. Trong trường hợp này, cơ quan thuế sẽ áp dụng thuế suất 20% trên phần thu nhập chịu thuế, được xác định bằng giá bán trừ đi giá mua và các khoản chi phí hợp lý liên quan.

Phương pháp thứ hai được áp dụng khi không xác định được giá mua và các khoản chi phí liên quan. Lúc này, thuế TNCN sẽ được tính trực tiếp trên giá chuyển nhượng, dựa trên biểu thuế suất lũy tiến theo thời gian nắm giữ tài sản. Ví dụ, nếu bất động sản được chuyển nhượng sau thời gian nắm giữ dưới 2 năm, mức thuế suất đề xuất là 10%. Nếu thời gian nắm giữ từ 2 năm đến dưới 5 năm, mức thuế là 6%. Trường hợp nắm giữ từ 5 năm đến dưới 10 năm, mức thuế áp dụng là 4%.

Đặc biệt, đối với các trường hợp bất động sản có nguồn gốc từ thừa kế, thời gian nắm giữ sẽ không được tính để áp dụng biểu thuế lũy tiến. Khi cá nhân nhận thừa kế và thực hiện chuyển nhượng tài sản, thuế TNCN vẫn được tính theo thuế suất 2%, tương tự quy định hiện hành.

Thời gian nắm giữ được xác định kể từ thời điểm cá nhân có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đối với bất động sản cho đến lúc chuyển nhượng. Điểm mốc được tính từ thời điểm luật thuế mới có hiệu lực thi hành.

Cơ quan soạn thảo cho rằng, việc áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản dựa trên thu nhập thực tế phản ánh đúng bản chất kinh tế của giao dịch. Điều này cũng tương đương với cách đánh thuế thu nhập doanh nghiệp hiện nay.

Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả phương pháp này, cần có hệ thống dữ liệu đầy đủ về lịch sử giao dịch bất động sản nhằm xác định chính xác giá vốn, kèm theo các điều kiện về hóa đơn, chứng từ chứng minh chi phí được khấu trừ. Đồng thời, việc thực hiện phải đồng bộ với chính sách liên quan đến đất đai, nhà ở và dựa trên nền tảng công nghệ thông tin đủ mạnh trong việc quản lý đăng ký và chuyển nhượng bất động sản.

Tham khảo thêm các thông tin về chính sách thuế tại https://www.giaothuong.vn/ và https://thoi-bao.com/ để cập nhật các thông tin mới nhất về lĩnh vực tài chính và thuế.

Bộ Tài chính mới đây đã công bố dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân (thay thế), trong đó đề xuất một số quy định mới về thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản. Theo dự thảo, cá nhân cư trú sẽ phải chịu thuế suất 20% đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản.

Cụ thể, thuế thu nhập cá nhân sẽ được tính bằng thu nhập tính thuế nhân với thuế suất 20% theo từng lần chuyển nhượng. Thu nhập tính thuế từ chuyển nhượng bất động sản được xác định bằng giá bán trừ giá mua và các khoản chi phí hợp lý liên quan đến việc tạo ra thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản.

Trong trường hợp không xác định được giá mua và các chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng bất động sản, thuế thu nhập cá nhân sẽ được xác định bằng giá bán nhân với thuế suất.

Dự thảo cũng đề xuất áp dụng mức thuế suất khác nhau dựa trên thời gian nắm giữ bất động sản. Mức thuế suất sẽ là 10% nếu thời gian nắm giữ dưới 2 năm, 6% nếu thời gian nắm giữ từ 2 năm đến dưới 5 năm, 4% nếu thời gian nắm giữ từ 5 năm đến dưới 10 năm, và 2% nếu thời gian nắm giữ từ 10 năm trở lên hoặc bất động sản có nguồn gốc từ nhận thừa kế.

Thời gian nắm giữ bất động sản sẽ được tính từ khi cá nhân có quyền sở hữu, quyền sử dụng bất động sản. Đối với bất động sản có nguồn gốc từ nhận thừa kế, việc chuyển nhượng sẽ áp dụng thuế suất 2%, không tính theo thời gian nắm giữ.

Bộ Tài chính cho biết, cơ quan này đang phối hợp với các đơn vị có liên quan để triển khai các bước tiếp theo trong kỳ họp, tại dự thảo Luật và trình Chính phủ quy định chi tiết nội dung này. Mục tiêu của dự thảo là nhằm hoàn thiện hệ thống thuế thu nhập cá nhân, đảm bảo công bằng và hiệu quả trong việc quản lý và thu thuế từ chuyển nhượng bất động sản.

Dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân (thay thế) đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến, đóng góp từ các tổ chức, cá nhân và các chuyên gia trong lĩnh vực tài chính, thuế. Những đóng góp này sẽ giúp hoàn thiện dự thảo luật và trình Quốc hội thông qua trong thời gian tới.