Ngành logistics tại Việt Nam đang phát triển với tốc độ nhanh chóng, đạt mức tăng trưởng bình quân 14-16% mỗi năm. Tuy nhiên, đằng sau sự phát triển này là một thực trạng đáng lo ngại: sự thiếu hụt trầm trọng nguồn nhân lực.

Theo báo cáo của Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), tốc độ phát triển của ngành logistics tại Việt Nam trong những năm gần đây đạt khoảng 14-16%, với quy mô khoảng 40-42 tỷ USD/năm. Đây là một trong những ngành dịch vụ tăng trưởng nhanh và ổn định nhất. Việt Nam hiện đứng thứ 43/155 nước về hiệu quả logistics và thuộc nhóm 5 nước dẫn đầu ASEAN.

Hiện tại, Việt Nam có khoảng 30.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực logistics, trong đó gần 4.000 là doanh nghiệp chuyên nghiệp có khả năng cung ứng dịch vụ quốc tế. Tuy nhiên, để duy trì vị thế này, lực lượng lao động ngành logistics cần phải được nâng cao cả về số lượng lẫn chất lượng.

Tại TP. Hồ Chí Minh, trung tâm logistics lớn nhất cả nước, mỗi năm cần tới 8.400-10.000 nhân sự mới. Tuy nhiên, các trường đại học, cao đẳng hiện chỉ có thể đào tạo ra khoảng 2.500 người/năm, chưa đáp ứng nổi 30% nhu cầu.

Tại Hải Phòng, địa phương có hệ thống cảng biển và logistics phát triển mạnh, con số lao động cần đến năm 2030 là 460.000 người. Tuy nhiên, nguồn cung hiện nay mới chỉ đáp ứng khoảng 40-45% con số này.

Về chất lượng nguồn nhân lực, theo khảo sát của Công ty Nghiên cứu và Tư vấn Công nghiệp Việt Nam, 60-80% doanh nghiệp logistics cho rằng nhân sự hiện nay chỉ ở mức ‘trung bình thấp’. Đa số lao động ngành chưa có kiến thức toàn diện về logistics hiện đại, kỹ năng ngoại ngữ yếu, thiếu khả năng ứng dụng công nghệ, tư duy quản trị chuỗi cung ứng còn hạn chế.

Báo cáo Logistics Việt Nam 2024 cho thấy, có đến 85,7% doanh nghiệp logistics phải tự đào tạo nội bộ vì không thể tuyển được nhân sự có sẵn kỹ năng phù hợp. Tỷ lệ lao động được đào tạo bài bản chỉ chiếm khoảng 5-7% tổng số nhân sự ngành. Một con số cho thấy khoảng trống đào tạo đang rất lớn.

Không chỉ thiếu nhân lực làm việc, ngành logistics còn thiếu cả đội ngũ giảng viên và chuyên gia có năng lực đào tạo chuẩn hóa. Do đó, quy mô và chất lượng đào tạo chính quy, bao gồm cả dài hạn và ngắn hạn, hiện chưa theo kịp nhu cầu thị trường. Hơn 85% doanh nghiệp buộc phải tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ theo phương thức ‘vừa học vừa làm’.

Sự thiếu hụt nhân lực đang là điểm nghẽn lớn nhất kìm hãm sự phát triển bền vững. Vì vậy, giải bài toán nhân lực logistics không chỉ là trách nhiệm của các trường đào tạo, mà còn là chiến lược dài hạn mà Nhà nước, doanh nghiệp và toàn ngành cần chung tay thực hiện. Đầu tư vào con người chính là đầu tư cho tương lai của ngành và cho cả vị thế logistics Việt Nam trên bản đồ toàn cầu.

Việc nâng cao năng lực lao động không thể chỉ trông chờ vào các cơ sở giáo dục truyền thống. Cần một chiến lược tổng thể trong việc gắn kết giữa doanh nghiệp và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Các doanh nghiệp lớn nên đầu tư các trung tâm đào tạo nội bộ, phối hợp cùng trường học trong việc xây dựng chương trình đào tạo thực chiến, để sinh viên ra trường không còn ‘bỡ ngỡ’ khi bước vào môi trường làm việc thực tế.

Khánh Hòa đang bước vào cao điểm du lịch hè với lượng du khách tăng cao, nhưng ngành du lịch của tỉnh lại đang đối mặt với khó khăn trong việc tuyển dụng nhân lực. Các khách sạn, khu nghỉ dưỡng và nhà hàng tại đây đang “khát” lao động, đặc biệt là nhân viên buồng phòng, phụ bếp và phục vụ.

Nhiều khách sạn và khu nghỉ dưỡng tại Khánh Hòa đang tích cực tuyển dụng nhân viên để phục vụ khách nghỉ dưỡng và các sự kiện được tổ chức tại khách sạn. Khách sạn Empyrean Nha Trang là một trong số đó, với nhu cầu tuyển dụng khoảng 4 nhân viên buồng phòng và 2 nhân viên phục vụ tiệc trong những ngày cao điểm. Tuy nhiên, việc tìm kiếm nhân viên trong mùa cao điểm rất khó khăn, nhiều khi tuyển được nhưng người lao động lại thiếu kỹ năng.

Tương tự, khách sạn Nha Trang Horizon cũng đang gặp khó khăn trong việc tuyển dụng nhân viên. Bà Phan Thị Quỳnh Ngân, Tổng Quản lý khách sạn này, cho biết Khánh Hòa đang là điểm du lịch rất hút khách, và các khách sạn 3-5 sao gần như chạy hết công suất. Vì vậy, các khách sạn và khu nghỉ dưỡng đều phải thuê nhân viên theo công nhật, nhưng chất lượng của những lao động này lại không đồng đều.

Các khách sạn và khu nghỉ dưỡng ở khu vực Bãi Dài cũng thiếu hụt nhân sự rất lớn, nhất là nhân viên buồng phòng và bếp. Do nhu cầu lớn, giá nhân viên làm công nhật tăng so với những năm trước, dao động từ 270.000 đồng đến 350.000 đồng/ca làm việc (8 giờ).

Không chỉ khối lưu trú, các nhà hàng cũng gặp nhiều khó khăn trong việc tuyển dụng nhân lực. Ông Huỳnh Phước Sang, chủ đầu tư chuỗi nhà hàng Bếp Xưa, cho biết công ty cần tuyển quản lý nhà hàng và nhân viên kinh doanh nhưng gặp khó khăn trong việc tuyển dụng.

Để giải quyết vấn đề thiếu hụt nhân sự trong ngành du lịch, cần có chiến lược quản trị nhân lực hiệu quả. Ông Nguyễn Bảo Trường, Giám đốc điều hành khách sạn Regalia Gold, Chủ tịch Câu lạc bộ Buồng phòng Khánh Hòa, cho rằng ngành du lịch cần có chiến lược để phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, hướng đến phát triển bền vững.

Ông Phạm Minh Nhựt, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Nha Trang – Khánh Hòa, cho biết việc thiếu hụt nhân lực lĩnh vực khách sạn là vấn đề rất lớn, muốn giải quyết phải có sự hợp tác của nhiều ngành, nhiều đơn vị. Hiệp hội sẽ phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch để có những tham mưu và đề xuất đối với tỉnh.

Trong quá trình xây dựng Chiến lược phát triển du lịch Khánh Hòa giai đoạn 2025-2030, định hướng đến năm 2045, các chuyên gia đã khảo sát và đưa ra nhận định: Nguồn nhân lực của ngành Du lịch Khánh Hòa vừa thiếu, vừa yếu. Do đó, Khánh Hòa cần nâng cao năng lực ngoại ngữ cho những người làm việc trong ngành du lịch và các dịch vụ liên quan; bồi dưỡng nâng cao kỹ năng giao tiếp để du khách cảm nhận được sự thân thiện của người dân Khánh Hòa.

Nguồn: