Thực trạng các doanh nghiệp xuất khẩu tại Thành phố Hồ Chí Minh gặp khó khăn khi cập nhật địa chỉ hành chính mới trên bao bì sản phẩm và hồ sơ chứng nhận sau khi địa giới hành chính của thành phố được điều chỉnh đã đặt ra nhiều vấn đề cần giải quyết. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, xuất khẩu và hoàn thiện thủ tục pháp lý của doanh nghiệp mà còn làm gián đoạn kế hoạch xuất khẩu trong các quý cuối năm, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ sản xuất và khả năng đáp ứng yêu cầu của thị trường quốc tế.

Các doanh nghiệp cho biết, sau khi địa giới hành chính thay đổi, việc chưa được cấp đổi giấy phép kinh doanh theo địa chỉ mới đang gây ra hàng loạt vướng mắc. Nếu tiếp tục sử dụng địa chỉ cũ trên nhãn sản phẩm, họ có nguy cơ vi phạm Thông tư 29 của Bộ Y tế, vốn yêu cầu thông tin trên nhãn phải chính xác và cập nhật. Tuy nhiên, nếu ghi theo địa chỉ mới, doanh nghiệp lại không có cơ sở pháp lý để chứng minh, do chưa được điều chỉnh thông tin trong giấy phép kinh doanh.

Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh (FFA), cho biết nhiều doanh nghiệp hội viên cũng đang rơi vào cảnh tương tự, trong khi quy trình cập nhật giấy phép chưa được ban hành đầy đủ, và cơ chế liên thông giữa các cấp quản lý chưa rõ ràng. Sự phức tạp càng gia tăng khi nhiều địa danh cũ đã không còn tồn tại trên bản đồ hành chính.

Để giải quyết triệt để các vướng mắc từ khâu đầu, luật sư Thu Hà (Đoàn luật sư Hà Nội) cho rằng những vướng mắc liên quan đến địa giới không chỉ dừng lại ở bao bì, nhãn mác sản phẩm, mà còn lan rộng tới các nghiệp vụ khác như kê khai thuế, xuất hóa đơn điện tử, đăng ký sở hữu trí tuệ, ký kết hợp đồng tín dụng và thủ tục thông quan. Cần thiết lập hệ thống kết nối dữ liệu giữa các bộ như Bộ Nông nghiệp và Môi trường với hệ thống đăng ký kinh doanh quốc gia, Bộ Tài chính.

Hiệp hội Lương thực Thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh đã có văn bản kiến nghị gửi UBND Thành phố Hồ Chí Minh và các sở, ngành chức năng tìm hướng giải quyết cho doanh nghiệp sau khi cập nhật địa chỉ theo địa giới hành chính mới. Việc xác nhận từ cơ quan chức năng sẽ giúp làm rõ rằng địa chỉ mới chỉ là kết quả của việc điều chỉnh địa giới hành chính, không đồng nghĩa với việc thay đổi địa điểm hoạt động thực tế, giúp doanh nghiệp không phải làm lại toàn bộ quy trình chứng nhận từ đầu.

Nhìn chung, những vướng mắc tưởng như nhỏ nhặt như thay đổi địa danh, nếu không được tháo gỡ kịp thời và đồng bộ, có thể làm gián đoạn toàn bộ guồng máy vận hành của doanh nghiệp. Từ thủ tục pháp lý, kê khai thuế, thông quan hàng hóa cho đến uy tín với đối tác đều có thể bị ảnh hưởng.

Chương trình sản phẩm OCOP (One Commune, One Product) đã trải qua một bước chuyển quan trọng từ sản xuất manh mún sang liên kết chuỗi giá trị, tuân thủ tiêu chuẩn và truy xuất nguồn gốc. Đến tháng 7/2025, cả nước dự kiến sẽ có 17.068 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó có 126 sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia. Sự hỗ trợ từ chuyển đổi số đang giúp sản phẩm OCOP từng bước chinh phục thị trường quốc tế.

Chương trình sản phẩm OCOP đang tạo ra tác động sâu rộng, trở thành giải pháp ưu tiên trong phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới. Từ sản xuất nhỏ lẻ, nông thôn đã chuyển hướng sang mô hình liên kết chuỗi giá trị, tuân thủ tiêu chuẩn, truy xuất nguồn gốc và đáp ứng nhu cầu thị trường. Đến tháng 7/2025, cả nước sẽ có 17.068 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên của 9.195 chủ thể, trong đó có 126 sản phẩm 5 sao cấp quốc gia. Nhiều sản phẩm không chỉ đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm mà còn đa dạng mẫu mã, bao bì thân thiện môi trường, khẳng định lợi thế và bản sắc vùng miền.

OCOP vì thế trở thành động lực thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển bền vững. Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, cho biết Cục đã không ngừng đẩy mạnh, tăng cường và đổi mới các hoạt động xúc tiến thương mại để thích ứng linh hoạt với tình hình mới. Mục tiêu hàng đầu là hỗ trợ doanh nghiệp tăng cường sản xuất, giao thương và đẩy mạnh xuất khẩu nông sản.

Thực tế đã chứng minh, thông qua những hoạt động chuyển đổi số mạnh mẽ trong xúc tiến thương mại, doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đã đạt được nhiều lợi ích thiết thực. Cụ thể, các doanh nghiệp đã tiết kiệm được chi phí, rút ngắn khoảng cách và thời gian giao dịch, tăng tốc độ xử lý đơn hàng, đồng thời mở rộng phạm vi tiếp cận thị trường và số lượng khách hàng tiềm năng.

Các chuyên gia cho rằng nền tảng số sẽ giúp sản phẩm OCOP lan tỏa mạnh mẽ hơn. Thông qua xúc tiến thương mại số, nhiều doanh nghiệp đã tiết kiệm chi phí, mở rộng thị trường và quảng bá thương hiệu OCOP. Để cụ thể hóa chiến lược chuyển đổi số và tối đa hóa hiệu quả xúc tiến thương mại, từ năm 2023, Cục Xúc tiến thương mại đã triển khai chương trình ‘Gian hàng Quốc gia Việt Nam – Vietnam Pavilion’.

Đây là một mô hình xúc tiến thương mại số đầy tham vọng, không chỉ gắn liền với thương hiệu quốc gia mà còn được xây dựng trên một quy trình tuyển chọn minh bạch và hệ thống hỗ trợ toàn diện. Thông qua sáng kiến này, các doanh nghiệp trên khắp thế giới có thể dễ dàng tiếp cận thị trường Việt Nam, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương quốc tế.

Tính đến giữa năm 2025, chương trình đã thu hút được 200 doanh nghiệp tiêu biểu từ các ngành hàng xuất khẩu nông sản chủ lực của Việt Nam. Mục tiêu cuối cùng là giúp doanh nghiệp và các chủ thể OCOP xây dựng thương hiệu, quảng bá, giới thiệu và mở rộng thị trường, hướng tới sự phát triển hiệu quả và bền vững cho sản phẩm OCOP trên các nền tảng số.

Ông Phương Đình Anh, Phó Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương, nhận định cần tận dụng nền tảng số để lan tỏa ‘câu chuyện OCOP’. Mỗi sản phẩm OCOP không chỉ mang giá trị vật chất mà còn chứa đựng văn hóa, truyền thống bản địa.

Bà Lương Ngân, Giảng viên cao cấp tại Đại học Nam Luân Đôn, cho rằng để nâng tầm thương hiệu OCOP, hướng tới phát triển bền vững và chinh phục thị trường quốc tế, cần tận dụng công nghệ số để kể trọn vẹn câu chuyện sản phẩm, giúp khách hàng tại Anh và châu Âu cảm nhận được sự chân thực của OCOP Việt Nam.

Ngày 6/7/2025, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 25 năm thành lập và phát triển. Trong hai mươi lăm năm qua, cục đã có những đóng góp đáng kể vào sự phát triển của ngành Công Thương cũng như nền kinh tế Việt Nam. Những nỗ lực của cục đã giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về xúc tiến thương mại, hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tăng cường kết nối thị trường quốc tế và tham gia sâu vào các chuỗi giá trị toàn cầu.

Một trong những hoạt động xúc tiến thương mại nổi bật của cục là Hội chợ Nông nghiệp Quốc tế Việt Nam. Hội chợ này được tổ chức hàng năm tại TP Cần Thơ, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hoạt động xúc tiến thương mại cho các doanh nghiệp tại địa phương, cả nước và quốc tế trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp và thương mại.

Trong 25 năm qua, Cục Xúc tiến thương mại đã thực hiện tốt vai trò tham mưu cơ chế chính sách, quản lý nhà nước về xúc tiến thương mại, thương hiệu cho Bộ Công Thương. Hoạt động xúc tiến thương mại đã được quy định một cách bài bản trong Luật Thương mại, Luật Quản lý ngoại thương, các Nghị định của Chính phủ, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Qua đó, cục đã tạo ra một cơ chế minh bạch, khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp tích cực tổ chức và thực hiện các hoạt động xúc tiến thương mại, giúp kết nối và mở rộng thị trường xuất khẩu, phát triển thị trường trong nước.

Cục Xúc tiến thương mại cũng đã tích cực chủ trì và phối hợp với các đơn vị, tổ chức trong nền kinh tế để trực tiếp triển khai các hoạt động và sự kiện xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu quy mô quốc gia và quốc tế. Trong năm 2024, hoạt động hợp tác quốc tế của cục đã tiếp tục được triển khai tích cực với nhiều hoạt động nhằm đẩy mạnh hợp tác, thiết lập và thúc đẩy quan hệ với các tổ chức xúc tiến thương mại quốc tế và các cơ quan xúc tiến thương mại nước ngoài.

Ở địa phương, công tác xúc tiến thương mại cũng được triển khai một cách đa dạng và linh hoạt, hỗ trợ hiệu quả cho doanh nghiệp và ngành hàng trong việc kết nối cung cầu trên thị trường trong nước. Trung tâm Xúc tiến Đầu tư – Thương mại và Hội chợ Triển lãm Cần Thơ đã hỗ trợ doanh nghiệp trưng bày, giới thiệu và quảng bá sản phẩm thông qua việc tổ chức và tham gia các hội chợ, phiên chợ tại các tỉnh, thành trong cả nước.

Các hoạt động xúc tiến thương mại thuộc Chương trình cấp quốc gia về xúc tiến thương mại trong năm 2024 đã hỗ trợ gần 6.000 lượt doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức xúc tiến thương mại địa phương tham gia và hưởng lợi. Tổng giá trị hợp đồng được ký kết trực tiếp tại các hội chợ, triển lãm quốc tế đạt gần 100 triệu USD. Thông qua việc tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại, các doanh nghiệp đã trực tiếp giao dịch và ký kết các hợp đồng với tổng trị giá hợp đồng xuất khẩu đạt gần 30,26 tỷ USD và 1.000 tỷ đồng.

Trong giai đoạn 2003-2025, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã phê duyệt trên 4.120 đề án xúc tiến thương mại quốc gia, qua đó, hỗ trợ gần 130.000 lượt doanh nghiệp tham gia trực tiếp. Từ năm 2003, các chương trình và hoạt động về phát triển thương hiệu đã được Cục Xúc tiến thương mại tham mưu Bộ Công Thương đẩy mạnh triển khai. Qua 9 kỳ xét chọn sản phẩm đạt Thương hiệu Quốc gia từ năm 2008 đến nay, đã có 861 lượt doanh nghiệp được vinh danh có sản phẩm đạt Thương hiệu Quốc gia.

Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, cho biết trong thời gian tới, cục sẽ tiếp tục phát huy vai trò là cơ quan tham mưu chiến lược cho Bộ trưởng trong việc hoàn thiện cơ chế và chính sách về xúc tiến thương mại, thương hiệu và xúc tiến đầu tư phát triển công thương. Đồng thời, đẩy mạnh việc nắm bắt xu hướng thị trường, nâng cao chất lượng hỗ trợ kỹ thuật cho các địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Ngày 16/7, tại phường Phan Thiết, tỉnh Lâm Đồng, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư (XTTMĐT) Liên minh HTX Việt Nam đã phối hợp với Liên minh HTX tỉnh Lâm Đồng tổ chức chương trình tập huấn về kỹ năng kinh doanh và tiếp cận thị trường trong nước cho các hợp tác xã (HTX) năm 2025. Sự kiện này đã thu hút hơn 70 học viên, là lãnh đạo của các HTX khu vực Đông Nam tỉnh Lâm Đồng tham gia.

Trong chương trình, các học viên đã được trang bị kiến thức về thị trường trong nước, xu hướng tiêu dùng, cũng như cơ hội và thách thức mà các sản phẩm của HTX đang đối mặt. Bên cạnh đó, họ còn được hướng dẫn cách phân tích nhu cầu khách hàng và hành vi tiêu dùng, cũng như kỹ năng khảo sát và nghiên cứu thị trường.

Một phần quan trọng khác của chương trình là hướng dẫn các học viên phương pháp lập kế hoạch xúc tiến thương mại và cách tiếp cận khách hàng thông qua các nền tảng thương mại điện tử phổ biến như Facebook, Zalo, Shopee, Lazada, Tiktok. Ngoài ra, các học viên còn được dạy về kỹ năng xây dựng gian hàng trực tuyến, đăng tải sản phẩm, thực hiện livestream bán hàng và quảng cáo số.

Năm 2025 được xem là thời điểm bản lề, khi thương mại điện tử trở thành xu thế tất yếu để các HTX có thể tiếp cận thị trường trong nền kinh tế số. Do đó, việc ứng dụng công nghệ và nắm vững kỹ năng kinh doanh trực tuyến là điều cần thiết để các HTX có thể kịp thời tiếp cận thị trường trong nước và từng bước tiến tới thị trường quốc tế.

Qua chương trình tập huấn này, các HTX sẽ dần làm quen với hình thức kinh doanh mới, cùng nhau tạo nên một hệ sinh thái kinh doanh nông sản và hàng hóa địa phương mạnh mẽ, hiện đại và bền vững.

Chương trình tập huấn kéo dài trong 3 ngày, từ ngày 16 đến 18/7/2025, nhằm cung cấp cho các học viên những kiến thức và kỹ năng cần thiết để thành công trong môi trường kinh doanh hiện đại.

Thị trường thương mại điện tử (TMĐT) toàn cầu đang trở thành sân chơi ngày càng quan trọng cho các doanh nghiệp Việt Nam. Với sự hỗ trợ từ các nền tảng TMĐT hàng đầu thế giới như Amazon, các doanh nghiệp Việt đã đạt được những thành tựu ấn tượng trong việc xuất khẩu và bán hàng trên thị trường quốc tế.

Theo số liệu mới nhất, số lượng sản phẩm bán ra trên Amazon của các doanh nghiệp Việt Nam đã tăng hơn 300% trong 5 năm qua. Các doanh nghiệp này đã xuất khẩu và bán hàng triệu sản phẩm tới khách hàng Amazon trên toàn thế giới, cho thấy những bước tiến vững chắc trên thị trường quốc tế. Thành công này không chỉ phản ánh sự phát triển của TMĐT tại Việt Nam mà còn thể hiện tiềm năng và năng lực của các doanh nghiệp Việt trong việc cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Ngày 23/7, Hội nghị ‘Bứt phá Xuất khẩu: Thương hiệu Việt cất cánh toàn cầu’ đã diễn ra tại Hà Nội, đánh dấu sự hợp tác giữa Cục Xúc tiến Thương mại (Vietrade) – Bộ Công Thương và Amazon Global Selling Việt Nam. Hội nghị đã tập trung thảo luận về các cơ hội và thách thức mà các doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt trên thị trường TMĐT toàn cầu, cũng như các giải pháp và chiến lược để hỗ trợ doanh nghiệp Việt突破 trong thị trường này.

Theo ông Larry Hu, Tổng Giám đốc Amazon Global Selling Đông Nam Á, các doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tỷ lệ lớn và đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của Amazon. Với gần 2 triệu nhà bán hàng trên toàn cầu, chiếm 60% tổng doanh số bán hàng, ông Hu đã chia sẻ 7 yếu tố quan trọng giúp nhà bán hàng Việt Nam thành công trong TMĐT. Các yếu tố này bao gồm đổi mới sản phẩm, hiểu biết về khách hàng và thị trường, quản lý mạng lưới logistics toàn cầu hiệu quả, xây dựng thương hiệu toàn cầu, xác định đúng thị trường và đảm bảo tuân thủ quy định, tận dụng sức mạnh của AI, và duy trì tinh thần học hỏi và đổi mới.

Trong khuôn khổ hội nghị, Cục Xúc tiến Thương mại (Vietrade) và Amazon Global Selling Việt Nam đã công bố thiết lập quan hệ đối tác 3 năm cùng triển khai chương trình ‘Thương Hiệu Việt tăng trưởng toàn cầu’ (V-Brands Go Global with Amazon). Chương trình này hướng tới mục tiêu chung trong việc tạo bệ phóng thành công cho các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường TMĐT toàn cầu. Cụ thể, chương trình đặt ra hai mục tiêu chính: cung cấp chương trình đào tạo toàn diện và chứng nhận xuất khẩu trực tuyến cho 1.000 doanh nghiệp Việt Nam, đồng thời hỗ trợ 30 thương hiệu quốc gia tăng cường hiện diện quốc tế thông qua TMĐT với Amazon.

Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại, Bộ Công Thương, cho biết việc chủ động đa dạng hóa các hoạt động xúc tiến thương mại trên môi trường số không còn là lựa chọn mà là điều kiện tiên quyết để nâng cao năng lực cạnh tranh, khả năng thích ứng và phát triển bền vững của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế. Sự hợp tác giữa Vietrade và Amazon Global Selling Việt Nam là một bước tiến quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế thông qua TMĐT.

Ông Larry Hu, Tổng Giám đốc Amazon Global Selling Đông Nam Á, nhận định đây là giai đoạn chuyển mình của thương mại số Việt Nam. Amazon Global Selling nhận thấy xuất khẩu qua TMĐT đang trở thành một động lực quan trọng trong chiến lược thương mại quốc tế và phát triển thương hiệu của Việt Nam. Thông qua hợp tác với Cục Xúc tiến Thương mại (Vietrade), Amazon sẽ hỗ trợ doanh nghiệp tại các khu vực kinh tế đang phát triển đổi mới sản phẩm, chuyển đổi số hoạt động và vươn ra toàn cầu.

Một chương trình hỗ trợ doanh nghiệp Việt tăng cường hiện diện trên sàn thương mại điện tử quốc tế vừa được công bố tại Hà Nội. Chương trình ‘Thương hiệu Việt tăng trưởng toàn cầu’ là kết quả hợp tác giữa Cục Xúc tiến thương mại – Bộ Công Thương (Vietrade) và Amazon Global Selling Việt Nam, triển khai trong ba năm, từ 2025 đến 2027. Mục tiêu của chương trình là hỗ trợ 1.000 doanh nghiệp Việt Nam tăng cường hiện diện trên sàn thương mại điện tử mang tầm quốc tế.

Chương trình này sẽ cung cấp chương trình đào tạo toàn diện và chứng nhận xuất khẩu trực tuyến cho 1.000 doanh nghiệp Việt Nam, đồng thời hỗ trợ 30 thương hiệu quốc gia tăng cường hiện diện quốc tế thông qua thương mại điện tử với Amazon. Sự hợp tác này đánh dấu bước phát triển mới trong mối quan hệ giữa Cục Xúc tiến thương mại và Amazon Global Selling Việt Nam.

Ông Larry Hu, tổng giám đốc Amazon Global Selling Đông Nam Á, cho biết đây là giai đoạn chuyển mình của thương mại số Việt Nam. Xuất khẩu qua thương mại điện tử đang trở thành một động lực quan trọng trong chiến lược thương mại quốc tế và phát triển thương hiệu của Việt Nam. Ông cũng đưa ra con số ấn tượng về doanh nghiệp Việt trên Amazon đang đạt tăng trưởng mạnh mẽ, chỉ trong 5 năm doanh nghiệp Việt đã có bước tăng trưởng ấn tượng, số lượng hàng hóa bán ra trên Amazon tăng 300%, số lượng đăng ký Brand Registry (bảo vệ thương hiệu) tăng gấp 35 lần.

Đến nay, có hơn 60% số lượng sản phẩm bán trên Amazon đến từ các đối tác bán hàng bên thứ ba, trong đó có hàng nghìn doanh nghiệp Việt Nam. Ông Vũ Bá Phú, cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương, đánh giá việc chủ động đa dạng hóa các hoạt động xúc tiến thương mại trên môi trường số không còn là lựa chọn, mà là điều kiện tiên quyết để nâng cao năng lực cạnh tranh, khả năng thích ứng và phát triển bền vững của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Theo ông Vũ Bá Phú, cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương, chương trình ‘Thương hiệu Việt tăng trưởng toàn cầu’ sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam tận dụng được các cơ hội mới trong thương mại điện tử quốc tế, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Ông cũng hy vọng rằng chương trình này sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của thương mại điện tử Việt Nam và nâng cao vị thế của thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế.

Ông Larry Hu, tổng giám đốc Amazon Global Selling Đông Nam Á, cũng cho biết Amazon sẽ tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam trong việc phát triển thương hiệu và tăng cường hiện diện trên sàn thương mại điện tử quốc tế. Ông cũng hy vọng rằng chương trình này sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận được với thị trường quốc tế và tận dụng được các cơ hội mới trong thương mại điện tử.

Chương trình ‘Thương hiệu Việt tăng trưởng toàn cầu’ là một bước tiến quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tăng cường hiện diện trên sàn thương mại điện tử quốc tế. Với sự hợp tác giữa Cục Xúc tiến thương mại và Amazon Global Selling Việt Nam, chương trình này sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam tận dụng được các cơ hội mới trong thương mại điện tử quốc tế và nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Trong bối cảnh thị trường toàn cầu biến động, Việt Nam – một cường quốc xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, đang phải đối mặt với một nghịch lý đáng lo ngại: xuất khẩu gạo tăng về lượng nhưng lại giảm về giá trị. Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 4,9 triệu tấn, tăng 7,6% so với cùng kỳ năm trước, nhưng giá trị xuất khẩu lại giảm 12,2%, chỉ còn 2,54 tỷ USD. Đáng chú ý, giá gạo xuất khẩu bình quân đã giảm mạnh 18,4%, xuống mức 517,5 USD/tấn.

Tình trạng bán nhiều, thu ít trong xuất khẩu gạo không phải là vấn mới, mà là hệ quả kéo dài từ những hạn chế mang tính cấu trúc của ngành. Một trong những nguyên nhân cốt lõi là việc Việt Nam vẫn chủ yếu xuất khẩu gạo thô – loại sản phẩm có giá trị gia tăng thấp, khó cạnh tranh bằng chất lượng hay thương hiệu mà chủ yếu dựa vào giá rẻ. Bên cạnh đó, thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế còn khá mờ nhạt, khiến cho việc tiếp cận và mở rộng thị phần gặp nhiều khó khăn.

Trước tình hình này, Việt Nam đang từng bước chuyển mình theo hướng chiến lược hơn, hướng tới phát triển bền vững và gia tăng giá trị cho ngành lúa gạo. Một trong những hướng đi nổi bật là xu hướng sản xuất gạo xanh phát thải thấp – được ví như tấm hộ chiếu xanh đưa nông nghiệp Việt ra thế giới. Đây là dòng sản phẩm tiên phong đáp ứng đúng xu hướng tiêu dùng thân thiện môi trường, đặc biệt tại các phân khúc cao cấp, và hiện Việt Nam là quốc gia duy nhất sở hữu sản phẩm này, tạo ra lợi thế cạnh tranh đáng kể trong việc xây dựng thương hiệu quốc gia.

Ngành lúa gạo Việt Nam đang ở một ngã rẽ quan trọng – nơi viên ngọc thô cần được mài giũa thành sản phẩm có giá trị cao. Hành trình này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ, quyết liệt giữa Chính phủ, doanh nghiệp và người nông dân, để không chỉ gia tăng sản lượng mà còn nâng tầm giá trị, khẳng định vị thế gạo xanh của Việt Nam trên bản đồ nông nghiệp thế giới. Bằng cách tập trung vào chất lượng, đổi mới và phát triển bền vững, hy vọng rằng Việt Nam sẽ sớm khắc phục được nghịch lý hiện tại và nâng cao giá trị của hạt gạo Việt trên trường quốc tế.

Trong thời gian tới, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cần tích cực đa dạng hóa thị trường, tìm kiếm các cơ hội mới để mở rộng thị phần. Đồng thời, việc áp dụng công nghệ trong sản xuất và chế biến cũng như tăng cường xây dựng thương hiệu sẽ là chìa khóa giúp Việt Nam cải thiện giá trị xuất khẩu gạo. Việc đầu tư vào các hoạt động quảng bá thương hiệu và tiếp thị gạo Việt Nam cũng cần được chú trọng để tăng cường sự hiện diện và uy tín của gạo Việt trên thị trường quốc tế.

Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu tại Thanh Hóa đã chủ động thay đổi chiến lược kinh doanh nhằm mở rộng thị trường và tăng cường xuất khẩu. Điều này thể hiện sự linh hoạt và sáng tạo trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang biến động.

Công ty CP May xuất khẩu Trường Thắng, đóng tại xã Công Chính, là một điển hình. Doanh nghiệp này đã tái cơ cấu lại danh mục khách hàng của mình, mở rộng hợp tác với các đối tác mới tại châu Âu, châu Mỹ và Đông Âu – những thị trường giàu tiềm năng nhưng ít được khai thác. Ông Vũ Công Thắng, giám đốc công ty, cho biết mặc dù thị trường mới đòi hỏi phải điều chỉnh mẫu mã, kích cỡ và quy trình chứng nhận chất lượng theo tiêu chuẩn riêng, nhưng bù lại, sự cạnh tranh không quá khốc liệt và giá bán ổn định hơn.

Không riêng gì Trường Thắng, nhiều doanh nghiệp khác cũng đã linh hoạt điều chỉnh hướng đi. Công ty TNHH Công nghiệp INTCO Việt Nam, chuyên sản xuất các sản phẩm tái chế từ nhựa EPS và nhựa PS, đang đẩy mạnh tìm kiếm thị trường tại các nước châu Âu và Bắc Mỹ. Trước đây, sản phẩm của công ty chủ yếu xuất sang Trung Quốc, nhưng từ năm 2024 đến nay, đơn vị này đã liên tục tham gia các chương trình kết nối giao thương quốc tế và từng bước mở rộng mạng lưới phân phối sang Canada, Mexico và Ba Lan.

Tỉnh Thanh Hóa hiện có hơn 230 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu trực tiếp với hàng hóa phong phú, từ nông sản, thủy sản, dệt may đến vật liệu xây dựng và linh kiện điện tử. Để mở rộng thị trường, nhiều doanh nghiệp đang tích cực tận dụng lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do như EVFTA (với EU), CPTPP, UKVFTA và RCEP. Theo Sở Công Thương Thanh Hóa, trong 6 tháng đầu năm 2025, khoảng 47% kim ngạch xuất khẩu của tỉnh đã được hưởng ưu đãi thuế từ các FTA, tăng 6 điểm % so với cùng kỳ năm ngoái.

Một hướng đi quan trọng giúp doanh nghiệp Thanh Hóa mở rộng thị trường xuất khẩu là tích cực tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại quốc tế. Trong năm 2024 và nửa đầu năm 2025, tỉnh đã tạo điều kiện để nhiều doanh nghiệp tham gia hội chợ, triển lãm quy mô lớn nhằm quảng bá sản phẩm, kết nối đối tác và nắm bắt xu hướng tiêu dùng toàn cầu.

Ứng dụng thương mại điện tử xuyên biên giới đang dần trở thành kênh xuất khẩu tiềm năng cho nhiều doanh nghiệp tại Thanh Hóa, đặc biệt là các đơn vị vừa và nhỏ. Thông qua các nền tảng như Amazon, Alibaba hay các chợ điện tử chuyên ngành, hàng hóa địa phương có cơ hội tiếp cận trực tiếp với người tiêu dùng quốc tế mà không cần thông qua nhiều khâu trung gian.

Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa 6 tháng đầu năm 2025 của Thanh Hóa đạt 3,4 triệu USD, tăng 20,5% so với cùng kỳ. Để đạt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu 8 tỷ USD trong năm 2025, Thanh Hóa xác định rõ vai trò then chốt của đổi mới công nghệ, đa dạng hóa thị trường và chuyển đổi xanh trong sản xuất.