Thị trường nội địa đang ngày càng trở thành trụ cột quan trọng bên cạnh xuất khẩu đối với các nhà xuất khẩu Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh mới hiện nay. Với dân số lên đến 100 triệu người, Việt Nam đang là một thị trường đầy tiềm năng cho các sản phẩm xuất khẩu, trong đó có thủy sản. Tuy nhiên, một nghịch lý đáng chú ý là sản phẩm thủy sản của Việt Nam đã xuất khẩu đi khắp thế giới nhưng vẫn khó xâm nhập thị trường nội địa.

Hội nghị ‘Thúc đẩy tiêu thụ thủy sản phục vụ nhu cầu trong nước’ được tổ chức vào ngày 1.8 tại TP.HCM đã đưa ra nhiều giải pháp để thúc đẩy tiêu thụ thủy sản trong nước. Ông Lê Văn Quang, Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Thủy sản Minh Phú, cho rằng thị trường nội địa có nhiều bất cập, trong đó có chi phí logistics cao và thói quen ẩm thực của người tiêu dùng. Những yếu tố này đã ảnh hưởng đến việc tiêu thụ thủy sản trong nước.

Bà Nguyễn Thị Thu Trinh, Phó tổng giám đốc Sài Gòn Food, cũng bày tỏ quan điểm tương tự, cho rằng chi phí logistics vẫn cao, đặc biệt với hàng thủy sản, và tâm lý người tiêu dùng luôn nghĩ hàng đông lạnh phải rẻ hơn hàng tươi sống. Bà Biện Lương Phương Lam, Phó tổng giám đốc Công ty CP Thực phẩm Việt (VIFOODS), cũng đồng tình với quan điểm trên và cho rằng để đưa hàng ra thị trường miền Bắc, chi phí còn cao hơn xuất khẩu.

Ông Huỳnh Minh Tường, Phó chủ tịch VASEP phụ trách thị trường nội địa, khẳng định thị trường trong nước là một trong những kênh quan trọng mà thời gian qua chưa được khai thác tốt. Ông cũng xác định thị trường trong nước không phải là đối sách mà là trụ cột song song với xuất khẩu. Việc khai thác thị trường nội địa sẽ giúp các doanh nghiệp đa dạng hóa kênh tiêu thụ và giảm sự phụ thuộc vào xuất khẩu.

Ông Nguyễn Anh Đức, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam, nhận định Việt Nam có nhiều lợi thế trong lĩnh vực thủy sản và cần xây dựng và thống nhất một tiêu chuẩn chung cho Việt Nam để sản phẩm có thể tiêu thụ cả nội địa lẫn xuất khẩu. Điều này sẽ giúp tăng cường niềm tin của người tiêu dùng và tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêu thụ thủy sản trong nước.

Cục trưởng Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, ông Trần Hữu Linh, cũng khuyến nghị các nhà bán lẻ nước ngoài tại Việt Nam phải tăng cường nguồn hàng nội địa nói chung, đặc biệt là thủy sản. Ông cũng cho biết sẽ thường xuyên kiểm tra, giám sát các hệ thống bán lẻ nói chung, nếu hệ thống nào đáp ứng các yêu cầu về tỷ lệ hàng nội địa mới được tiếp tục mở rộng. Điều này sẽ giúp tăng cường sự hiện diện của hàng nội địa trong các hệ thống bán lẻ và tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêu thụ thủy sản trong nước.

Ngày 1/8/2025, tại TP.HCM, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã phối hợp với Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) và Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam tổ chức Hội nghị Thúc đẩy Tiêu thụ Thủy sản Nội địa. Sự kiện này quy tụ đại diện từ Sở Công Thương các tỉnh thành phía Nam, hơn 10 doanh nghiệp phân phối lớn và trên 30 doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thủy sản hàng đầu.

Mục tiêu của hội nghị là tìm kiếm cơ hội hợp tác, liên kết và xúc tiến thương mại, hướng tới mở rộng thị trường nội địa, kích cầu tiêu dùng và hưởng ứng Cuộc vận động ‘Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam’. Thị trường nội địa được coi là động lực tăng trưởng bền vững cho ngành thủy sản Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh xuất khẩu thủy sản đang đối mặt với nhiều thách thức.

Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, nhấn mạnh vai trò chiến lược của thị trường nội địa với gần 100 triệu dân, là dư địa quan trọng để doanh nghiệp ổn định sản xuất, đa dạng hóa kênh tiêu thụ và xây dựng thương hiệu Việt Nam vững mạnh. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 10 tỷ USD, tăng 12% so với năm 2023, vượt 106% kế hoạch đề ra.

Tuy nhiên, ngành thủy sản cần chuyển hướng chiến lược, trong đó thị trường nội địa trở thành ‘bệ đỡ’ quan trọng. Với đóng góp 4-5% GDP và tạo việc làm cho 3-4 triệu lao động, ngành thủy sản có tiềm năng lớn nhưng mức tiêu thụ nội địa hiện chỉ đạt 40 kg/người/năm, thấp hơn đáng kể so với 60-70 kg ở các quốc gia như Nhật Bản hay Hàn Quốc.

Hội nghị đã thảo luận về các thách thức và cơ hội trong phân phối thủy sản nội địa. Hiện nay, chỉ 20-30% thủy sản nội địa được phân phối qua các kênh bán lẻ hiện đại, trong khi 60-70% sản phẩm tại siêu thị là hàng nhập khẩu. Ông Linh kêu gọi các doanh nghiệp sản xuất và phân phối hợp tác chặt chẽ để đưa thủy sản Việt Nam chất lượng cao, giá cả cạnh tranh đến tay người tiêu dùng.

Các doanh nghiệp đã đề xuất tăng cường hỗ trợ từ Nhà nước trong xây dựng hạ tầng chợ đầu mối chuyên biệt, giảm chi phí vận chuyển và bảo quản, đồng thời đẩy mạnh truyền thông để nâng cao nhận thức người tiêu dùng. Việc nghiên cứu thị hiếu, đa dạng hóa sản phẩm và tối ưu hóa chuỗi cung ứng cũng được xem là yếu tố then chốt để tiếp cận tầng lớp trung lưu đang gia tăng.

Trong khuôn khổ hội nghị, 16 biên bản ghi nhớ hợp tác đã được ký kết giữa các hệ thống siêu thị và doanh nghiệp thủy sản, đánh dấu bước tiến cụ thể trong việc đưa sản phẩm thủy sản nội địa chiếm lĩnh thị trường trong nước. Các thỏa thuận này tập trung vào mở rộng kênh phân phối, đảm bảo chất lượng và giá cả cạnh tranh, hướng tới phục vụ tốt hơn nhu cầu tiêu dùng.

Với sự đồng hành của các cơ quan quản lý, hiệp hội và doanh nghiệp, thị trường nội địa không chỉ là ‘pháo đài’ chống đỡ trước biến động toàn cầu mà còn là động lực để ngành thủy sản Việt Nam khẳng định vị thế, xây dựng thương hiệu quốc gia và phát triển bền vững trong dài hạn.

Ngành thủy sản Việt Nam đã đạt được những kết quả tích cực trong 6 tháng đầu năm 2025. Theo ước tính từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt khoảng 5,11 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, tôm và cá tra là hai mặt hàng chủ lực, ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng.

VASEP cho biết thêm rằng, hiện có hơn 10.000 doanh nghiệp thủy sản trên cả nước, tạo việc làm cho hàng triệu người dân. Tuy nhiên, để ngành thủy sản phát triển bền vững, cần có sự hỗ trợ từ Nhà nước trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng, cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Trước những thách thức và cơ hội trong thời gian tới, ngành thủy sản Việt Nam cần tăng cường hợp tác quốc tế, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong sản xuất và chế biến, cũng như chú trọng xây dựng thương hiệu quốc gia để tăng cường vị thế trên thị trường thế giới.

Thị trường nội địa Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức đáng kể khi hàng giả, hàng nhái và hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ tràn lan khắp nơi. Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người dân mà còn tạo ra sự bất công cho các doanh nghiệp sản xuất trong nước. Các doanh nghiệp hợp pháp đang phải đối mặt với nguy cơ mất niềm tin từ người tiêu dùng và mất cạnh tranh do phải gánh thêm gánh nặng về những vi phạm của các doanh nghiệp không hợp pháp.

Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ và các cơ quan chức năng đã đưa ra nhiều giải pháp. Một trong số đó là việc áp dụng hóa đơn điện tử, được coi là một công cụ quan trọng giúp bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và xây dựng thị trường nội địa minh bạch, công bằng. Hóa đơn điện tử giúp theo dõi và kiểm soát tốt hơn việc bán hàng, đồng thời làm giảm thiểu tình trạng gian lận và trốn thuế.

Tuy nhiên, việc triển khai hóa đơn điện tử vẫn còn nhiều khó khăn. Thói quen tiêu dùng của người dân và sự lách luật của các doanh nghiệp là hai rào cản lớn. Nhiều người tiêu dùng vẫn chưa quen với việc yêu cầu hóa đơn khi mua hàng, trong khi một số doanh nghiệp tìm cách lách luật để tránh phát hành hóa đơn điện tử. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền và doanh nghiệp để nâng cao ý thức và tạo ra môi trường kinh doanh lành mạnh.

Chính phủ đã có nhiều chính sách hỗ trợ để phát triển doanh nghiệp Việt Nam, từ việc giảm thuế, cung cấp vốn vay với lãi suất thấp, đến hỗ trợ về công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực. Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn lo lắng về việc tìm thị phần trên ‘sân nhà’. Sự cạnh tranh từ hàng ngoại và hàng nhái khiến doanh nghiệp trong nước gặp nhiều khó khăn trong việc mở rộng và duy trì thị phần.

Để nâng cao hiệu quả của việc triển khai hóa đơn điện tử và hỗ trợ doanh nghiệp, cần có sự phối hợp tích cực giữa các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Việc tăng cường kiểm tra, giám sát và áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý thuế và kinh doanh sẽ góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch và lành mạnh. Từ đó, người tiêu dùng có thể yên tâm mua sắm với hóa đơn rõ ràng, và doanh nghiệp có thể phát triển bền vững trên thị trường nội địa.

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng hiện nay, việc xây dựng một thị trường nội địa minh bạch, công bằng không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Sự hỗ trợ từ chính sách và sự chấp hành nghiêm túc từ doanh nghiệp sẽ là chìa khóa để vượt qua những thách thức và đạt được mục tiêu này.

Việc Chính phủ đẩy mạnh các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong nước và khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử có ý nghĩa quan trọng. Điều này sẽ giúp Bộ Công Thương và các cơ quan liên quan có thêm công cụ để quản lý và kiểm soát thị trường tốt hơn, từ đó thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của các doanh nghiệp.

Cuối cùng, để duy trì và phát triển thị trường nội địa, cần sự tham gia tích cực của cộng đồng doanh nghiệp và người tiêu dùng. Tích cực sử dụng hóa đơn điện tử và yêu cầu hóa đơn khi mua hàng là những hành động thiết thực mà mỗi người tiêu dùng có thể làm để góp phần xây dựng thị trường nội địa minh bạch và công bằng.