Thị trường thẻ tín dụng Việt Nam đang chứng kiến một cuộc đua mới để chinh phục thế hệ Gen Z, những người sinh từ khoảng năm 1997 đến 2012. Đây là lực lượng lao động và tiêu dùng chính trong tương lai, và để thu hút họ, các ngân hàng đang nỗ lực biến thẻ tín dụng thành những phụ kiện công nghệ đa năng, cá tính. Tuy nhiên, đằng sau cuộc đua hào nhoáng này là những thách thức và rủi ro tiềm ẩn mà cả ngân hàng và người dùng cần phải lưu ý.

Thế hệ Gen Z lớn lên trong thời đại bùng nổ của internet và mạng xã hội, điều này định hình nên một ‘khẩu vị’ hoàn toàn khác biệt đối với các dịch vụ tài chính. Các ngân hàng cần hiểu được tâm lý này để mở cánh cửa vào ví tiền của họ. Một trong những yếu tố quan trọng là chủ nghĩa cá nhân và nhu cầu thể hiện bản sắc. Gen Z xem mọi thứ họ sở hữu đều là một phần của tuyên ngôn cá nhân.

Do đó, các ngân hàng đã bắt đầu cuộc đua ‘cá nhân hóa’ thẻ tín dụng. TPBank là một trong những người tiên phong khi cho phép khách hàng lựa chọn thiết kế thẻ theo sở thích. VIB đã đẩy cuộc chơi này lên một tầm cao mới với thẻ AI, cho phép người dùng tự tạo ra một hình ảnh chibi độc nhất của chính mình.

Ngoài ra, Gen Z còn có kỳ vọng về một trải nghiệm số liền mạch và tức thời. Họ mong muốn mọi thứ phải được giải quyết ngay trên chiếc smartphone của mình. Các ngân hàng như Cake by VPBank, TNEX đã rất thành công khi xây dựng mô hình ngân hàng số không có chi nhánh, nơi việc mở thẻ và tài khoản chỉ mất vài phút.

Cuối cùng, sự hấp dẫn của ‘game hóa’ (gamification) và hệ sinh thái tích hợp cũng là một yếu tố quan trọng. Gen Z quen thuộc với cơ chế nhận thưởng tức thì trong game và mạng xã hội. Việc áp dụng logic này vào sản phẩm tài chính tạo ra một sự gắn kết mạnh mẽ. Thẻ tín dụng đồng thương hiệu VPBank Shopee là một ví dụ xuất sắc, tích hợp thẳng vào hệ sinh thái mà Gen Z sử dụng hàng ngày.

Tuy nhiên, việc biến thẻ tín dụng thành một ‘phụ kiện công nghệ’ hấp dẫn cũng mang lại những thách thức và rủi ro không nhỏ. Đối với ngân hàng, đây là một cuộc ‘chạy đua vũ trang’ công nghệ vô cùng tốn kém. Việc tập trung quá nhiều vào các tính năng ‘bề mặt’ có thể khiến ngân hàng sao nhãng các yếu tố cốt lõi như quản trị rủi ro tín dụng.

Quan trọng hơn, rủi ro đối với chính người dùng Gen Z là rất lớn. Khi một công cụ nợ được ‘game hóa’ và khoác lên mình vẻ ngoài của một món đồ chơi, ranh giới giữa chi tiêu và giải trí có thể bị xóa nhòa. Sự tiện lợi của việc thanh toán một chạm, kết hợp với các cơ chế thưởng tức thì, có thể dễ dàng dẫn đến hành vi chi tiêu bốc đồng.

Để giảm thiểu những rủi ro này, việc giáo dục tài chính là rất quan trọng. Các ngân hàng cần trang bị cho người dùng Gen Z kiến thức để sử dụng thẻ tín dụng một cách khôn ngoan và có trách nhiệm. Đây cũng là một bài toán khó cần phải được các ngân hàng số tại Việt Nam nghiên cứu kỹ lưỡng và bài bản trước khi đi vào triển khai chính thức.

Trong bối cảnh lĩnh vực tài chính cá nhân đang chứng kiến nhiều cải tiến vượt bậc, giải thưởng Better Choice Awards đang được tổ chức để ghi nhận và khuyến khích các sáng kiến tài chính hướng tới người dùng cá nhân. Hạng mục Consumer Finance Awards sẽ là sân chơi uy tín, nơi các tổ chức và sản phẩm tài chính xuất sắc cạnh tranh lành mạnh, đồng thời lan tỏa những giải pháp tài chính thông minh giúp nâng cao trải nghiệm và chất lượng cuộc sống cho người dân.

Thẻ tín dụng đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với những người có thu nhập trung bình khá trở lên. Tuy nhiên, việc sử dụng thẻ tín dụng một cách không đúng cách có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, bao gồm việc phải trả lãi suất cao và thậm chí rơi vào tình trạng nợ xấu. Nợ xấu không chỉ ảnh hưởng đến khả năng vay vốn trong tương lai mà còn có thể gây ra nhiều hệ lụy tài chính khác.

Theo quy định tại Điều 10 Thông tư 11/2021/TT-NHNN, nợ được phân loại thành 5 nhóm, bao gồm nợ đủ tiêu chuẩn, nợ cần chú ý, nợ dưới tiêu chuẩn, nợ nghi ngờ và nợ có khả năng mất vốn. Nợ xấu được định nghĩa là nợ thuộc các nhóm 3, 4 và 5, bao gồm các khoản nợ quá hạn từ 30 đến dưới 180 ngày hoặc quá hạn trên 180 ngày. Thông tin về nợ xấu được lưu trữ trên hệ thống của Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia (CIC). Các tổ chức tín dụng có quyền truy cập vào hệ thống này để tra cứu lịch sử tín dụng của khách hàng.

Việc trả chậm thẻ tín dụng hoặc nợ quá hạn là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến nợ xấu. Nếu không thanh toán đầy đủ gốc và lãi khi đến hạn, người dùng sẽ bị áp dụng các khoản phí phạt và lãi suất cao. Tổng chi phí phải trả sẽ ngày càng lớn nếu người dùng không có kế hoạch trả nợ hợp lý. Việc bị xếp vào nhóm nợ xấu không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến điểm tín dụng trên hệ thống CIC mà còn làm giảm đáng kể khả năng vay vốn sau này.

Thông tin lịch sử nợ xấu được lưu trữ trong một khoảng thời gian nhất định. Lịch sử nợ nhóm 2 sẽ xuất hiện trong vòng 12 tháng. Lịch sử nợ xấu về dư nợ cho vay được lưu trữ trong vòng 5 năm gần nhất. Đối với nợ xấu từ thẻ tín dụng, thông tin sẽ được lưu trữ và hiển thị trong vòng 3 năm gần nhất. Không có tổ chức hoặc cá nhân nào có thể xóa được thông tin nợ xấu trước thời hạn trên hệ thống CIC. Do đó, khách hàng cần thanh toán khoản nợ cả gốc và lãi và cảnh giác trước những lời mời chào xóa nợ xấu CIC.

Để kiểm tra tình trạng nợ xấu trên CIC, khách hàng có thể tự mình hoặc liên hệ trực tiếp đến ngân hàng để kiểm tra tình trạng nợ của mình. Nếu sau khi kiểm tra tình trạng nợ xấu CIC cho kết quả sai sót, khách hàng có thể gửi yêu cầu khiếu nại đến CIC hoặc tổ chức tín dụng để kiểm tra, điều chỉnh lại thông tin.

Khi sử dụng thẻ tín dụng, khách hàng cần lưu ý một số điều sau. Khoản thanh toán tối thiểu thường vào khoảng 3-6% tổng dư nợ, tùy theo chính sách từng ngân hàng. Nếu chỉ trả số tiền tối thiểu, phần dư nợ chưa thanh toán sẽ bị tính lãi suất rất cao, thường dao động từ 20-40%/năm. Do vậy, việc chỉ thanh toán tối thiểu thẻ tín dụng không phải là giải pháp tài chính tối ưu. Nếu liên tục chỉ thanh toán tối thiểu mà không có kế hoạch trả nợ hợp lý, người vay có thể rơi vào nhóm nợ xấu khi không còn khả năng thanh toán.

Vì vậy, khách hàng cần sử dụng thẻ tín dụng một cách thông minh và có kế hoạch tài chính hợp lý để tránh những hậu quả nghiêm trọng. Việc quản lý tài chính một cách hiệu quả và có kế hoạch trả nợ rõ ràng sẽ giúp khách hàng tận dụng được lợi ích của thẻ tín dụng mà không rơi vào tình trạng nợ xấu.