Thị trường thẻ tín dụng Việt Nam đang chứng kiến một cuộc đua mới để chinh phục thế hệ Gen Z, những người sinh từ khoảng năm 1997 đến 2012. Đây là lực lượng lao động và tiêu dùng chính trong tương lai, và để thu hút họ, các ngân hàng đang nỗ lực biến thẻ tín dụng thành những phụ kiện công nghệ đa năng, cá tính. Tuy nhiên, đằng sau cuộc đua hào nhoáng này là những thách thức và rủi ro tiềm ẩn mà cả ngân hàng và người dùng cần phải lưu ý.

Thế hệ Gen Z lớn lên trong thời đại bùng nổ của internet và mạng xã hội, điều này định hình nên một ‘khẩu vị’ hoàn toàn khác biệt đối với các dịch vụ tài chính. Các ngân hàng cần hiểu được tâm lý này để mở cánh cửa vào ví tiền của họ. Một trong những yếu tố quan trọng là chủ nghĩa cá nhân và nhu cầu thể hiện bản sắc. Gen Z xem mọi thứ họ sở hữu đều là một phần của tuyên ngôn cá nhân.

Do đó, các ngân hàng đã bắt đầu cuộc đua ‘cá nhân hóa’ thẻ tín dụng. TPBank là một trong những người tiên phong khi cho phép khách hàng lựa chọn thiết kế thẻ theo sở thích. VIB đã đẩy cuộc chơi này lên một tầm cao mới với thẻ AI, cho phép người dùng tự tạo ra một hình ảnh chibi độc nhất của chính mình.

Ngoài ra, Gen Z còn có kỳ vọng về một trải nghiệm số liền mạch và tức thời. Họ mong muốn mọi thứ phải được giải quyết ngay trên chiếc smartphone của mình. Các ngân hàng như Cake by VPBank, TNEX đã rất thành công khi xây dựng mô hình ngân hàng số không có chi nhánh, nơi việc mở thẻ và tài khoản chỉ mất vài phút.

Cuối cùng, sự hấp dẫn của ‘game hóa’ (gamification) và hệ sinh thái tích hợp cũng là một yếu tố quan trọng. Gen Z quen thuộc với cơ chế nhận thưởng tức thì trong game và mạng xã hội. Việc áp dụng logic này vào sản phẩm tài chính tạo ra một sự gắn kết mạnh mẽ. Thẻ tín dụng đồng thương hiệu VPBank Shopee là một ví dụ xuất sắc, tích hợp thẳng vào hệ sinh thái mà Gen Z sử dụng hàng ngày.

Tuy nhiên, việc biến thẻ tín dụng thành một ‘phụ kiện công nghệ’ hấp dẫn cũng mang lại những thách thức và rủi ro không nhỏ. Đối với ngân hàng, đây là một cuộc ‘chạy đua vũ trang’ công nghệ vô cùng tốn kém. Việc tập trung quá nhiều vào các tính năng ‘bề mặt’ có thể khiến ngân hàng sao nhãng các yếu tố cốt lõi như quản trị rủi ro tín dụng.

Quan trọng hơn, rủi ro đối với chính người dùng Gen Z là rất lớn. Khi một công cụ nợ được ‘game hóa’ và khoác lên mình vẻ ngoài của một món đồ chơi, ranh giới giữa chi tiêu và giải trí có thể bị xóa nhòa. Sự tiện lợi của việc thanh toán một chạm, kết hợp với các cơ chế thưởng tức thì, có thể dễ dàng dẫn đến hành vi chi tiêu bốc đồng.

Để giảm thiểu những rủi ro này, việc giáo dục tài chính là rất quan trọng. Các ngân hàng cần trang bị cho người dùng Gen Z kiến thức để sử dụng thẻ tín dụng một cách khôn ngoan và có trách nhiệm. Đây cũng là một bài toán khó cần phải được các ngân hàng số tại Việt Nam nghiên cứu kỹ lưỡng và bài bản trước khi đi vào triển khai chính thức.

Trong bối cảnh lĩnh vực tài chính cá nhân đang chứng kiến nhiều cải tiến vượt bậc, giải thưởng Better Choice Awards đang được tổ chức để ghi nhận và khuyến khích các sáng kiến tài chính hướng tới người dùng cá nhân. Hạng mục Consumer Finance Awards sẽ là sân chơi uy tín, nơi các tổ chức và sản phẩm tài chính xuất sắc cạnh tranh lành mạnh, đồng thời lan tỏa những giải pháp tài chính thông minh giúp nâng cao trải nghiệm và chất lượng cuộc sống cho người dân.

Ngày 2/8 vừa qua đã chứng kiến sự kết thúc của Vòng chung kết UEH BizTech Hackathon 2025, một sự kiện đổi mới sáng tạo cấp quốc gia dành cho sinh viên. Sự kiện này được tổ chức bởi Trường Công nghệ và Thiết kế UEH, trực thuộc Đại học Kinh tế TPHCM (UEH), với chủ đề ‘The Z-Flow: Fostering Vietnam’s Values by the Z Generation’ (Dòng chảy Gen Z: Lan tỏa các giá trị Việt Nam bởi thế hệ Z). Đây là một dịp để tôn vinh tinh thần đổi mới của thế hệ Gen Z trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Việt Nam thông qua công nghệ.

UEH BizTech Hackathon 2025 là một sân chơi sáng tạo, nơi sinh viên và cộng đồng thể hiện năng lực chuyên môn và góp phần định hình tương lai giàu bản sắc và sáng tạo. Sự kiện này đã thu hút 323 lượt đăng ký tham gia của sinh viên từ 28 trường đại học trong nước và 4 trường quốc tế, thuộc 67 ngành và chuyên ngành khác nhau. Sau vòng sơ tuyển, 31 đội thi tiêu biểu gồm 150 sinh viên, trong đó có 9 sinh viên quốc tế, đã bước vào vòng chung kết.

Trong 2 ngày 1 và 2/8, các đội đã trải qua hành trình học hỏi và sáng tạo đa chiều với nhiều hoạt động nổi bật. Các đội đã tham gia chuỗi workshop chuyên sâu về văn hóa, công nghệ và đổi mới, giúp các đội xây dựng nền kiến thức vững chắc. Các đội cũng đã tham gia các hoạt động thực địa khám phá di sản, bao gồm tham quan bảo tàng và phỏng vấn nghệ nhân, người dân địa phương. Đặc biệt, chuyến đi thực tế đến Bảo tàng Áo Dài giúp các đội tiếp cận trực tiếp di sản văn hóa, từ đó khai thác ý tưởng sáng tạo nhằm bảo tồn và lan tỏa giá trị văn hóa.

Với sự hướng dẫn của các cố vấn trong nước và quốc tế, 31 đội thi đã chính thức bước vào cuộc thử thách kéo dài 28 giờ liên tục, thể hiện bản lĩnh, sự tự tin và sáng tạo vượt trội trong việc lan tỏa giá trị di sản văn hóa bằng những phương pháp tiếp cận mới, đậm hơi thở thời đại. Công nghệ tương tác người – máy, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, công nghệ bản sao kỹ thuật số (digital twin) mở ra nhiều cơ hội đột phá, biến trải nghiệm văn hóa từ thụ động thành hành trình cá nhân hóa, sống động và nhập vai.

Trong quá trình thi, các đội được cố vấn bởi 13 chuyên gia uy tín thông qua 92 phiên cố vấn chuyên sâu về xác thực giải pháp, công nghệ và tiềm năng thị trường. Sau 28 giờ liên tục, 10 đội xuất sắc nhất đã bước vào vòng chung kết, thuyết trình trước hội đồng giám khảo. Ban giám khảo đã chọn ra đội quán quân, á quân, quý quân cùng các đội đoạt giải khuyến khích, giải thưởng phụ.

Thế hệ trẻ Trung Quốc từ chối kế thừa đế chế gia đình: Sự thay đổi về quan điểm thừa kế

Ở Trung Quốc, một xu hướng mới đang xuất hiện trong các gia đình doanh nghiệp: thế hệ trẻ từ chối kế thừa đế chế gia đình. Họ chọn lối đi riêng, rời xa con đường được định sẵn bởi cha mẹ. Zhan, 30 tuổi, con trai cả của một nhà sáng lập tập đoàn công nghệ, là một trong số họ.

Lớn lên trong cảnh cha thường xuyên vắng nhà vì công việc, Zhan không có những ký ức đẹp về bữa ăn quây quần hay kỳ nghỉ cùng cha. Từ khi còn học phổ thông, anh đã chịu áp lực kế nghiệp do gia đình kỳ vọng. Nhưng đến mùa hè năm hai đại học, anh nhận ra cần sống theo lựa chọn của mình. Tốt nghiệp, anh thi công chức và làm việc ở thành phố khác, hoàn toàn rời xa công việc kinh doanh của gia đình.

Việc chọn làm trong môi trường nhà nước, theo Zhan, không chỉ là hướng đi ổn định mà còn giúp anh thoát khỏi con đường được định sẵn và bắt đầu sống theo ý mình. Anh cho rằng, bố từng mong mình nối nghiệp, tận dụng các mối quan hệ và nguồn lực sẵn có để phát triển doanh nghiệp gia đình, nhưng anh không cần tài sản của cha.

Những người như Zhan được gọi là ‘chang’erdai’ – thế hệ thứ hai sinh ra trong sự thịnh vượng do cha mẹ tạo dựng. Phó giáo sư Ji Yingying ở Đại học Thượng Hải đã thực hiện nghiên cứu về các ‘chang’erdai’. Kết quả cho thấy đa số họ duy trì mối quan hệ gia đình tương đối ổn định, không có ác cảm với công việc kinh doanh nhưng cũng không xem việc kế thừa là bắt buộc.

Từ giữa những năm 2010, khi thế hệ doanh nhân tư nhân đầu tiên tại Trung Quốc bắt đầu bước vào giai đoạn chuyển giao, câu hỏi có nên tiếp quản doanh nghiệp gia đình trở thành một trong những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến tương lai của khu vực kinh tế tư nhân. Ở Chiết Giang, nơi có 2,5 triệu doanh nghiệp nhỏ vào năm 2020, phần lớn thuộc sở hữu tư nhân, chỉ còn khoảng một thập kỷ để thế hệ tiếp theo quyết định có kế thừa hay không.

Một khảo sát năm ngoái cho thấy chỉ 40% thế hệ thứ hai trên toàn quốc sẵn sàng tiếp quản doanh nghiệp gia đình, cho thấy sự thay đổi đáng kể về quan niệm thừa kế. Ở Trung Quốc, Zhan được xem là người thừa kế truyền thống vì là con trai cả, nhưng anh không nhận mình là con cả vì còn có chị gái, người từng được gửi đi nuôi nhờ đến năm ba tuổi.

Từ bỏ cơ nghiệp gia đình, Zhan cho biết làm việc trong cơ quan công quyền giúp anh bớt áp lực chứng minh năng lực như nhiều chang’erdai. Nhịp độ ổn định cũng giúp anh tránh lối sống bận rộn, không có thời gian cho gia đình của bố.

Trong khi đó, Shan lớn lên trong một gia đình giàu có sở hữu doanh nghiệp vật liệu xây dựng. Chị gái không mặn mà với kinh doanh, hiện làm nội trợ toàn thời gian. Em trai theo học võ thuật, ước mơ trở thành vận động viên sinh viên. Shan đang làm quản lý kiêm thiết kế ở công ty nhỏ. Cô cho biết cha mẹ chưa từng ép buộc hay kỳ vọng ba chị em tiếp quản cơ nghiệp.

Phó giáo sư Ji Yingying cho biết, các nghiên cứu quốc tế cho thấy Gen Z ngày càng có ý thức cá nhân rõ nét và cần sự hài lòng trong đời sống tinh thần. Để đạt được, họ thậm chí từ bỏ quyền thừa kế. Mặt khác, nhiều chang’erdai không đồng thuận với cách cha mẹ định hình vai trò kế thừa. Một số không xem cha mẹ là chỗ dựa, mà muốn tự tạo dựng con đường riêng.

Điều này đặt ra câu hỏi, liệu sự kế thừa có thực sự bắt đầu từ việc chuyển giao tài sản hay từ mối quan hệ cảm xúc được nuôi dưỡng qua thời gian. Theo ghi nhận từ các nghiên cứu, nếu thế hệ cha mẹ bớt đặt kỳ vọng thừa kế và chú trọng hơn vào kết nối cảm xúc với con cái, doanh nghiệp có thể vẫn được duy trì trong gia đình, dù dưới hình thức khác.