Vai trò của phụ nữ trong phát triển kinh tế – xã hội ngày càng được khẳng định và trở thành một phần quan trọng trong sự phát triển bền vững của cộng đồng. Tuy nhiên, tại các địa phương vùng sâu, vùng xa của tỉnh Thái Nguyên, nhiều phụ nữ vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn lực sản xuất, tài chính, giáo dục và công nghệ. Điều này không chỉ làm suy giảm khả năng tự chủ và phát triển cá nhân của phụ nữ mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của cộng đồng.

Tại nhiều thôn bản vùng cao, phụ nữ phần lớn sống trong điều kiện thiếu thốn về cơ sở hạ tầng, thông tin và dịch vụ xã hội. Nhiều người phải phụ thuộc hoàn toàn vào chồng hoặc gia đình trong các quyết định kinh tế, làm suy giảm khả năng tự chủ và phát triển cá nhân. Ngoài ra, định kiến giới và những tập tục truyền thống cũng là một rào cản lớn, khiến phụ nữ thường bị bó buộc vào vai trò chăm sóc gia đình, ít được khuyến khích tham gia sản xuất kinh doanh hay lãnh đạo cộng đồng.

Để tháo gỡ rào cản và trao quyền làm chủ kinh tế cho phụ nữ vùng cao, những năm gần đây, nhiều chương trình của Chính phủ, các tổ chức xã hội và quốc tế đã triển khai tới các địa phương vùng sâu, vùng xa nhằm trao quyền kinh tế cho phụ nữ. Các hoạt động hỗ trợ vốn vay không lãi suất, tập huấn kỹ năng nghề, phát triển kinh doanh nhỏ, thành lập tổ hợp tác phụ nữ… đã mang lại hiệu quả thiết thực.

Một điển hình trong việc trao quyền kinh tế cho phụ nữ là chị Dương Khánh Ly ở xã vùng cao Nghĩa Tá. Chị Ly đã thành lập hợp tác xã nông lâm Nghĩa Tá với sự tham gia của 14 chị em dân tộc Tày, Dao tại địa phương. Với sự hỗ trợ của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, hợp tác xã đã được hỗ trợ nhà sấy năng lượng mặt trời với tổng vốn đầu tư trên 160 triệu đồng. Nhờ có nhà sấy năng lượng mặt trời, các sản phẩm chè hoa vàng, măng được sấy khô bảo đảm chất lượng, giữ được màu sắc đẹp. Từ đó, sản phẩm được nhiều người tiêu dùng biết đến và sử dụng thường xuyên, giúp chị em có thu nhập ổn định. Hiện nay, bình quân chị em có mức thu nhập từ 4 triệu đồng/ tháng trở lên.

Từ việc tiếp cận kiến thức và nguồn lực, nhiều phụ nữ đã vươn lên làm chủ kinh tế gia đình, đóng vai trò tích cực trong cộng đồng. Không chỉ cải thiện thu nhập, họ còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ và góp phần thay đổi nhận thức xã hội về vai trò của phụ nữ.

Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều chương trình, hoạt động hỗ trợ phụ nữ khẳng định vị trí, vai trò của mình. Đặc biệt, chú trọng xây dựng các mô hình kinh tế gắn với văn hóa bản địa để phát triển bền vững và gìn giữ nét đẹp truyền thống.

Để việc trao quyền kinh tế cho phụ nữ vùng sâu, vùng xa thực sự hiệu quả và bền vững, chính quyền địa phương, Hội Liên hiệp Phụ nữ, các tổ chức xã hội và khu vực tư nhân tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong việc tăng cường tiếp cận tài chính và tín dụng vi mô cho phụ nữ nghèo và cận nghèo; Phát triển các mô hình đào tạo nghề gắn với nhu cầu địa phương, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại.

Trao quyền kinh tế cho phụ nữ không đơn thuần là giúp họ có thêm thu nhập, mà còn tạo điều kiện để họ tham gia vào các quyết định trong gia đình và cộng đồng. Khi phụ nữ có kiến thức, có tài chính và tiếng nói, họ sẽ đóng vai trò quan trọng trong giảm nghèo, bảo vệ môi trường và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Ở xã Trung Lý, cấp ủy và chính quyền địa phương đã tích cực đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp. Mục tiêu là xây dựng và nhân rộng các mô hình kinh tế, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, giúp người dân đạt hiệu quả kinh tế cao hơn.

Anh Thào A Thái, một cư dân dân tộc Mông ở bản Tà Cóm, là một trong những tấm gương điển hình tiêu biểu trong phát triển kinh tế hộ gia đình. Anh đã chọn nghề chăn nuôi trâu bò sinh sản và thương phẩm làm hướng đi cho gia đình mình. Trước đây, anh Thái là hội viên nông dân thuần túy, gắn bó với nương lúa, đồi ngô, quanh năm ‘bán mặt cho đất, bán lưng cho trời’. Tuy nhiên, từ năm 2020, anh Thái đã mạnh dạn áp dụng khoa học kỹ thuật để chuyển hướng sang chăn nuôi, mở ra bước ngoặt quan trọng trong hành trình vươn lên làm giàu chính đáng.

Anh Thái đã nhận ra tiềm năng từ chăn nuôi đại gia súc, bởi có thể tận dụng được nguồn thức ăn sẵn có và lực lượng lao động trong gia đình. Cùng với đó, địa phương có chính sách khuyến khích chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nên anh Thái quyết định đầu tư ‘lớn’, mua 3 cặp trâu bò về nuôi. Những ngày đầu, anh cùng 4 thành viên là lực lượng chính trong gia đình tất bật từ sáng sớm đến tối, chăm sóc đàn vật nuôi như chăm ‘con nhỏ’. Với tính kiên trì, nhẫn nại, anh Thái chăm chỉ học hỏi kỹ thuật, tích lũy kinh nghiệm trong quá trình chăn nuôi.

Đến nay, gia đình anh Thái đã nhân đàn lên hơn 50 con bò và 20 con trâu, trở thành hộ gia đình có số lượng gia súc nhiều nhất bản Tà Cóm. Để phát triển đàn trâu bò bền vững, anh Thái lựa chọn phương pháp nuôi sinh sản kết hợp với nuôi thương phẩm, căn cứ vào nhu cầu của thị trường để xuất bán theo từng thời điểm phù hợp. Ngoài chăn nuôi trâu bò, anh Thái còn triển khai mô hình trồng rừng, khoanh nuôi trên 15ha rừng sản xuất với các loại cây lấy gỗ như xoan, lát… Từ mô hình kinh tế tổng hợp của mình, sau khi trừ chi phí, mỗi năm gia đình anh Thái thu lãi khoảng 300 triệu đồng.

Không chỉ là gương điển hình trong phát triển kinh tế gia đình, với vai trò người có uy tín, anh Thào A Thái đã tuyên truyền, hướng dẫn, giúp đỡ cho bà con dân bản cùng phát triển kinh tế. Anh đã hướng dẫn, hỗ trợ kiến thức, kinh nghiệm sản xuất cho 10 gia đình trong bản, giúp đỡ 6 hộ nghèo phát triển sản xuất, vươn lên ổn định cuộc sống…

Thời gian qua, xã Trung Lý đã triển khai nhiều mô hình kinh tế nông nghiệp hiệu quả, góp phần tạo việc làm, giảm nghèo bền vững cho người dân địa phương. Điển hình như mô hình trồng quế trên diện tích 20ha với 20 hộ tham gia; mô hình điểm trồng ‘Cây sắn năng suất cao’; mô hình tổ hợp tác chăn nuôi vịt; nuôi gà thương phẩm; mô hình trồng dược liệu, phát triển cây ăn quả, cây đặc sản…

Thông qua các mô hình giúp cho tỷ lệ hộ nghèo tại xã Trung Lý giảm dần hàng năm. Nếu như năm 2023 tỷ lệ hộ nghèo của xã chiếm 51,94%, thì đến năm 2024 giảm còn 39,71%. Tại các xã Xuân Bình, Thượng Ninh, Thanh Phong cũng tập trung tuyên truyền, hướng dẫn Nhân dân áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nhằm thay đổi tập quán canh tác, chuyển đổi các mô hình sản xuất, nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế về đất đai ở địa phương.

Các xã đã triển khai nhiều mô hình sản xuất lúa có năng suất, chất lượng cao, như TBR279, Bắc Thịnh, TBR225, TBR45, Nhị Ưu 986, GS9, GS55… góp phần bảo đảm an ninh lương thực ở địa phương. Bên cạnh đó, các xã cũng chú trọng chuyển đổi diện tích trồng lúa kém năng suất sang trồng các loại cây có hiệu quả kinh tế cao hơn, được liên kết, bao tiêu sản phẩm, như cam, chanh leo, xoài keo, ổi…

Trong lĩnh vực chăn nuôi, đã chuyển giao khoa học kỹ thuật và đưa vào nuôi các loại con giống có năng suất, chất lượng cao, như gà Lương Phượng, gà lai chọi, gà mía, gà Lạc Thủy, khôi phục vịt bầu Thanh Quân, vịt Cổ Lũng; thực hiện cải tạo đàn bò bằng thụ tinh nhân tạo, sử dụng tinh bò đực giống Zebu, thụ tinh nhân tạo với bò cái vàng địa phương, giống mới thuần ngoại Landrace…

Các mô hình này góp phần thay đổi phương thức chăn nuôi nhỏ lẻ sang chăn nuôi tập trung theo hướng sản xuất hàng hóa. Qua khảo sát cho thấy, còn rất nhiều mô hình kinh tế nông nghiệp được áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, qua đó góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội, giảm nghèo bền vững ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số xứ Thanh.

Theo kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo định kỳ năm 2024, đến nay tỷ lệ hộ nghèo khu vực miền núi của tỉnh giảm 4,43% (từ 11,04% xuống còn 6,61%); tỷ lệ hộ cận nghèo giảm 2,66% (từ 14,01% xuống còn 11,35%). Với những kết quả đạt được đã nhân lên niềm tin của đồng bào dân tộc khu vực miền núi đối với các mô hình kinh tế nông nghiệp hiệu quả, qua đó sẽ được áp dụng, nhân rộng trong thời gian tới.

Tuyên Quang đã triển khai hiệu quả Dự án 8 ‘Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em’ thông qua việc hỗ trợ các tổ nhóm sinh kế, hợp tác xã do phụ nữ làm chủ ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất và kết nối thị trường. Việc này đã giúp nhiều hội viên phụ nữ nâng cao thu nhập, tạo việc làm và vươn lên làm giàu bền vững.

Các cấp Hội Phụ nữ tại Tuyên Quang đã hỗ trợ 52 tổ nhóm sinh kế, hợp tác xã ứng dụng công nghệ 4.0, tổ chức 55 hội nghị tập huấn cho 1.700 người tham gia về hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ 4.0 nâng cao quyền năng kinh tế cho tổ, nhóm sinh kế. Các mô hình sinh kế ứng dụng công nghệ 4.0 đã giúp các sản phẩm của hội viên phụ nữ tiếp cận được với thị trường rộng lớn hơn thông qua sàn thương mại điện tử, từ đó tăng doanh thu và cải thiện đời sống.

Một điển hình trong việc ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất và kết nối thị trường là Hợp tác xã (HTX) Nông sản Dầu Lạc Đồng Yên. HTX đã ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất và kết nối thị trường, giúp sản phẩm dầu lạc của họ được bán đi các tỉnh, thành cả nước thông qua chiếc điện thoại thông minh. Chị Mạc Thị Miến, HTX Nông sản Dầu Lạc Đồng Yên, xã Đồng Yên cho biết, trước đây họ chỉ chờ thương lái đến mua trực tiếp, nhưng nay đã có thể bán hàng online và tiếp cận chuyển đổi số để quảng bá, phát triển sản phẩm.

Tương tự, chị Phạm Thị Hồng, Giám đốc HTX Nông nghiệp hữu cơ Hồng Phát, xã Kim Bình, đã mạnh dạn phát triển các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ nhờ sự hỗ trợ từ các cấp Hội Phụ nữ. Sản phẩm trà túi lọc đậu đen xanh lòng của HTX đạt OCOP 4 sao năm 2021 và năm 2022 được UBND tỉnh Tuyên Quang công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu của tỉnh. Hiện, HTX tạo việc làm cho 6 lao động tại xưởng, mức lương từ 6-8 triệu đồng/người/tháng và doanh thu trên 4 tỷ đồng/năm.

Ensi, một thị trấn vùng núi nằm ở tỉnh Hồ Bắc, miền trung Trung Quốc, từng bị cô lập và nghèo khó trong một thời gian dài. Tuy nhiên, gần đây, thị trấn này đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ nhờ vào việc thu hút ngày càng nhiều nhóm khách du lịch đến leo núi. Sự ra đời của các tuyến đường leo núi có bảo vệ, hay còn gọi là ‘Via Ferrata’, đã trở thành một trong những yếu tố quan trọng giúp thay đổi bộ mặt của thị trấn này.

Ensi nằm ở độ cao trung bình 1.200 m so với mực nước biển và thường bị cô lập do kết nối giao thông kém. Trước đây, người dân tại đây chủ yếu sống dựa vào việc trồng ngô và khoai tây, nhưng năng suất thấp, khiến cho phần lớn thanh niên phải rời nhà tìm việc ở xa. Tuy nhiên, kể từ khi tuyến đường Via Ferrata đầu tiên được đưa vào hoạt động tại núi Jigongling vào năm 2017, khu vực này đã trở thành điểm đến yêu thích của nhiều du khách.

Tuyến đường Via Ferrata dài 2,8 km, với độ dốc thẳng đứng cao khoảng 650 m, đã thu hút hơn 30.000 khách trong năm 2024. Mới đây, tại một khu danh thắng dọc theo đoạn sông Thanh Giang ở Enshi, một tuyến đường núi mới đã được khai trương và đã thu hút khoảng 1.000 khách, đa phần là người trẻ. Lượng khách ngày càng tăng đã góp phần tạo ra nhiều việc làm, nâng cao thu nhập địa phương và thúc đẩy phát triển kinh tế của Ensi.

Nhiều thanh niên địa phương đã tìm được việc làm như hướng dẫn viên leo núi sau khi được đào tạo. Một số người đã có thu nhập ổn định lên đến 7.000 đến 8.000 nhân dân tệ (khoảng 25 đến 30 triệu đồng) mỗi tháng, cao hơn mức thu nhập trung bình của địa phương. Làn sóng du lịch mạo hiểm cũng đã giúp hồi sinh các dịch vụ địa phương và doanh nghiệp nhỏ. Hơn 150 việc làm đã được tạo ra trong các lĩnh vực lưu trú và bán lẻ. Nhiều người dân đã biến ngôi nhà của mình thành nơi lưu trú cho khách du lịch, mang lại thu nhập đáng kể.

Nông nghiệp địa phương cũng đang gặt hái từ làn sóng du lịch này. Các sản phẩm địa phương như nho đã tăng đáng kể về doanh số bán hàng. Một người trồng nho dưới chân núi Kê Cung Lĩnh đã cho biết doanh số bán nho của ông đã tăng hơn 40% kể từ khi Via Ferrata hoạt động. Thông tin về du lịch tại Trung Quốc cho thấy sự phát triển của du lịch tại Ensi đã mang lại hy vọng cho sự phát triển kinh tế và xã hội của thị trấn vùng núi này.

Trong tương lai, Ensi có thể sẽ tiếp tục thu hút nhiều du khách hơn nữa với các hoạt động leo núi, trekking và các trải nghiệm du lịch khác. Với sự phát triển của du lịch, thị trấn này có thể sẽ trở thành một trong những điểm đến hàng đầu tại Trung Quốc. Để biết thêm thông tin về các điểm đến du lịch tại Trung Quốc, vui lòng truy cập Trang web du lịch chính thức của Trung Quốc.

Đồng Tháp, một tỉnh thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long, đang nổi lên như một điển hình trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu và giảm nhẹ thiên tai thông qua việc tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp. Với địa hình đa dạng, tỉnh Đồng Tháp có vùng ngọt và kiểm soát lũ đầu nguồn, vùng Đồng Tháp Mười và vùng dự án Bảo Định phía bắc sông Tiền, vùng ngọt hóa Gò Công phía Đông tỉnh. Đặc biệt, vùng Đồng Tháp Mười và vùng ngọt hóa Gò Công có điều kiện thiên nhiên và đất đai nhiễm phèn, nhiễm mặn, thường bị ảnh hưởng bởi hạn mặn trong mùa khô, gây khó khăn cho sản xuất.

Để thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm nhẹ thiên tai, địa phương đã chú trọng phát huy tiềm năng và thế mạnh của cây rau màu trong tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp. Điều này không chỉ giúp nông dân tăng thêm thu nhập mà còn ổn định sản xuất và đời sống. Nhiều mô hình mới đã xuất hiện, trong đó các xã Tân Phước1, Tân Phước2, Tân Phước3, Hưng Thạnh là những địa phương tiên phong phát triển cây màu ở vùng nhiễm phèn Đồng Tháp Mười.

Toàn vùng đã chuyển đổi trên 1.100ha đất canh tác sang trồng rau màu lương thực và thực phẩm. Đáng chú ý, các xã duy trì vùng trồng dưa hấu khoảng 300 ha cho sản lượng mỗi năm gần 6.800 tấn và vùng trồng khoai mỡ chuyên canh trên 500 ha, sản lượng mỗi năm gần 10.000 tấn củ. Khoai mỡ Đồng Tháp Mười đã khẳng định được thương hiệu và được thị trường các tỉnh phía Nam ưa chuộng.

Nhiều mô hình mới và cách làm hiệu quả đã xuất hiện, như chị Mai Thanh Châu, nông dân xã Tân Phước2, đã chuyển 4ha đất trồng lúa sang mô hình trồng sen kết hợp nuôi thủy sản nước ngọt trên ruộng lúa. Chị Châu cho biết sen cho thu hoạch ngó gần như quanh năm, thích hợp với thổ nhưỡng vùng Đồng Tháp Mười. Với giá ngó sen bình quân 30.000 đồng/kg, mỗi năm chị bán thu 300 triệu đồng. Tổng thu nhập từ mô hình của chị Châu lên đến 750 triệu đồng mỗi năm, trừ chi phí còn lãi ròng trên 550 triệu đồng.

Nông dân Nguyễn Thành Hiển, xã Hưng Thạnh, cũng là một điển hình với mô hình đa dạng hóa cây trồng trên nền đất lúa, chủ lực là lúa, dứa, khoai mỡ. Hiện, ông canh tác 3ha dứa, 5ha khoai mỡ, 1ha lúa năng suất cao. Trung bình mỗi năm, sau khi trừ chi phí, ông Hiển còn lợi nhuận ròng trên 1,1 tỷ đồng.

Để liên kết sản xuất và giải quyết đầu ra cho rau màu thương phẩm, tỉnh Đồng Tháp đã thành lập hàng chục hợp tác xã chuyên canh rau, thu hút hàng nghìn thành viên các vùng chuyên canh rau. Các hợp tác xã tăng cường chuyển giao khoa học kỹ thuật nông nghiệp cho bà con nông dân, nhân rộng mô hình trồng rau màu theo tiêu chí VietGAP hoặc trồng rau an toàn nhằm bảo vệ sức khỏe và môi trường cũng như tăng sức cạnh tranh của nông sản hàng hóa trên thị trường.

Các hợp tác xã rau an toàn vùng ngọt hóa Gò Công tỉnh Đồng Tháp đã tăng cường ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với các siêu thị, các chợ đầu mối trong ngoài tỉnh như: Metro, Mega Market, Công ty cổ phần thương mại Bách hóa Xanh, … với sản lượng tiêu thụ ổn định từ 20 tấn đến 25 tấn rau an toàn/ngày. Nhờ vậy, nông dân an tâm chuyển đổi sản xuất, mở rộng diện tích rau màu phục vụ nhu cầu thị trường trong ngoài tỉnh quanh năm.

Đến giữa tháng 7/2025, nông dân trong tỉnh Đồng Tháp đã trồng được khoảng 44.000 ha rau màu các loại, đạt khoảng 64% chỉ tiêu cả năm và tăng hơn 5,2% so cùng kỳ năm trước. Sản lượng thu hoạch khoảng 853.000 tấn rau màu các loại, đạt 57,7% chỉ tiêu cả năm và tăng hơn 6,7% so cùng kỳ năm trước. Hai vùng sản xuất rau màu trọng điểm là Đồng Tháp Mười và vùng ngọt hóa Gò Công đóng góp khoảng 50% diện tích và sản lượng rau màu toàn tỉnh.

Nhờ phát huy tiềm năng và thế mạnh cây màu thích ứng biến đổi khí hậu, nông dân tại đây đã nâng cao thu nhập, có cuộc sống ổn định và 100% số xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới.