Thị trường chứng khoán toàn cầu đang thể hiện sự thận trọng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố sắc lệnh thuế mới. Các nhà đầu tư đang tỏ ra lo ngại về nguy cơ lạm phát gia tăng khi các mức thuế này được áp dụng. Vào phiên giao dịch sáng ngày 1/8, thị trường chứng khoán châu Á chủ yếu giảm điểm, phản ánh sự không chắc chắn về tình hình kinh tế toàn cầu.

Tại Trung Quốc, chỉ số Shanghai Composite giảm 0,14%, trong khi chỉ số Shenzhen Component giảm 0,08% và chỉ số Hang Seng của Hong Kong giảm 0,12%. Tại Nhật Bản, chỉ số Nikkei 225 mở cửa ở mức 41.029,84 điểm, nhưng đã giảm 39,98 điểm (tương ứng 0,10%) ngay từ đầu phiên. Trong 15 phút đầu phiên, chỉ số này tiếp tục giảm mạnh và có lúc xuống còn 40.786,00 điểm do ảnh hưởng từ phiên giảm điểm ở thị trường Phố Wall đêm trước.

Không chỉ châu Á, thị trường Hàn Quốc cũng mở cửa trong sắc đỏ với chỉ số KOSPI giảm 1,08%, trong khi thị trường Singapore giảm 0,11% và thị trường Australia giảm 0,74%. Trước đó, tại Mỹ, các chỉ số chứng khoán chủ lực đã kết phiên giao dịch ngày 31/7 trong sắc đỏ nhẹ. Chỉ số S&P 500 giảm 0,37%, Dow Jones giảm 0,74%, và Nasdaq Composite giảm nhẹ 0,03%. Tuy nhiên, tính cả tháng, S&P 500 vẫn tăng 2,17%, Nasdaq tăng 3,7%, và Dow Jones tăng 0,08%.

Hiện thị trường Mỹ đang đối mặt với nhiều thông tin phức tạp, bao gồm dữ liệu lạm phát tháng 6 tăng, cho thấy chi phí hàng hóa chịu ảnh hưởng bởi thuế quan. Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đã quyết định giữ nguyên lãi suất vì cần thêm dữ liệu trước khi đưa ra quyết định điều chỉnh vào tháng 9. Tại châu Âu, chỉ số STOXX 600 kết thúc tháng 7 bằng một phiên giảm 0,75%, xuống mức thấp nhất trong hơn một tuần. Nhà đầu tư châu Âu thất vọng trước các báo cáo lợi nhuận doanh nghiệp của các công ty lớn như Sanofi và Ferrari.

Trên thị trường tiền tệ, đồng USD đang hướng tới tháng tăng giá đầu tiên trong năm nay so với các đồng tiền chính, được hỗ trợ bởi hy vọng về sự rõ ràng trong chính sách thương mại và khả năng phục hồi kinh tế Mỹ. Chỉ số đô la tăng 0,26% lên 100,05 điểm. Trong khi đó, giá dầu giảm 1% sau khi đã tăng trong 3 phiên trước đó. Dầu thô WTI của Mỹ kết phiên giảm 1,06% xuống còn 69,26 USD/thùng.

Giá vàng tăng khi các nhà giao dịch tìm đến tài sản trú ẩn an toàn do sự không chắc chắn về thuế quan. Vàng giao ngay tăng 0,51% lên 3.291,55 USD/ounce. Sự biến động của thị trường tài chính toàn cầu hiện nay cho thấy sự nhạy cảm của các nhà đầu tư đối với các chính sách kinh tế và thương mại, cũng như những bất ổn trên thị trường tiền tệ và hàng hóa.

Toàn cầu đang trải qua một giai đoạn biến động địa chính trị và kinh tế lớn, gây ra những tổn thất đáng kể cho các doanh nghiệp trên toàn thế giới. Theo báo cáo nghiên cứu của EY-Parthenon, đơn vị tư vấn chiến lược cho hãng kiểm toán EY, gần 3.500 công ty đại chúng trên toàn cầu có doanh thu hàng năm trên 1 tỷ đô la đã mất tổng cộng 320 tỷ đô la lợi nhuận trong các giai đoạn biến động địa chính trị và vĩ mô suốt bảy năm qua.

Sự bất ổn này đã làm mất mát hơn 300 tỷ đô la Mỹ lợi nhuận của các doanh nghiệp toàn cầu kể từ năm 2017. Báo cáo của EY-Parthenon công bố hôm 21-7 cho thấy, các doanh nghiệp trên toàn cầu đã trải qua một giai đoạn biến động địa chính trị và kinh tế lớn. “Sau nhiều năm tiền tệ giá rẻ và địa chính trị tương đối ổn định, một làn sóng thay đổi vĩ mô, từ các căng thẳng thương mại đến các xung đột quân sự toàn cầu đã khiến chính sách của các chính phủ và các sự kiện toàn cầu đang có tác động lớn hơn đến giá trị và lợi nhuận của doanh nghiệp so với nhiều thập kỷ trước”, Mats Persson, trưởng bộ phận vĩ mô và địa chiến lược của chi nhánh của EY-Parthenon tại Anh nhận xét.

Nghiên cứu của EY-Parthenon cũng phát hiện ra rằng, trong ba năm qua, khoảng 40% mức thay đổi về tổng giá trị của chỉ số chứng khoán FTSE100 xảy ra vào những ngày có các sự kiện kinh tế hoặc địa chính trị lớn. Khoảng 25% trong số 3.500 công ty đại chúng được nghiên cứu ghi nhận biên lợi nhuận mất 5% hoặc hơn trong ba năm qua. Thiệt hại được đo lường bằng biên lợi nhuận trước lãi vay, thuế và khấu hao tài sản cố định (EBITDA).

Các doanh nghiệp Trung Quốc chịu cú sốc lợi nhuận lớn nhất, với 40% trong số 833 công ty được phân tích chịu thiệt hại tổng cộng 73 tỷ đô la về EBITDA. Sự sụt giảm lợi nhuận của công ty Trung Quốc chủ yếu tập trung ở lĩnh vực bất động sản, thép và xây dựng. Trong khi đó, doanh nghiệp đại chúng ở Anh chịu ít thiệt hại hơn, chỉ có 14 trong số 100 công ty Anh được nghiên cứu chứng kiến biên lợi nhuận EBITDA suy giảm trong ba năm qua.

Tuy nhiên, một số doanh nghiệp đã thích nghi tốt với bối cảnh vĩ mô đang thay đổi, ghi nhận lợi nhuận vượt trội so với các công ty cùng ngành. Nghiên cứu của EY-Parthenon cho thấy, có 10% trong số các công ty toàn cầu có biên lợi nhuận EBITDA thuộc nhóm 25% cao nhất vào năm 2014 có thể duy trì được mức biên lợi nhuận đó vào năm 2024. Tại Mỹ, các doanh nghiệp có biên lợi nhuận EBITDA tăng so với các đối thủ cùng ngành bao gồm công ty máy móc nông nghiệp Caterpillar, công ty logistics UPS, hai hãng dược thuốc Pfizer và Merck và tập đoàn hàng tiêu dùng Johnson & Johnson. Tại Anh, một vài cái tên nổi bật, như chuỗi cửa hàng thời trang Next, nhà sản xuất hóa chất Croda, công ty khai thác mỏ Rio Tinto và công ty kỹ thuật Spirax vẫn tiếp tục tăng trưởng về biên lợi nhuận.

Theo Persson, những doanh nghiệp có hiệu suất lợi nhuận vượt trội này cho thấy bối cảnh mới đã tạo ra cả người thắng và kẻ thua. Ông giải thích, các doanh nghiệp có thể bảo vệ hoặc đạt được biên lợi nhuận cao nhất đã đa dạng hóa danh mục đầu tư thành công, quản lý tốt chi phí, xác định và hiểu rõ các thay đổi chính sách khác nhau, đồng thời cập nhật quản trị để thích ứng với một thế giới đang thay đổi.

Làn sóng sa thải trong lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Mỹ đã bắt đầu từ quyết định của New Leaf Energy, một công ty năng lượng mặt trời có trụ sở tại bang Massachusetts. Công ty này đã thực hiện việc cắt giảm nhân sự, sa thải 41 trong tổng số 217 nhân viên, tương đương với gần 20% lực lượng lao động của mình.

CEO Dan Berwick của New Leaf Energy cho biết, việc cắt giảm nhân sự này là cần thiết để công ty có thể duy trì sự ổn định trong bối cảnh chính sách năng lượng tái tạo của chính phủ liên bang đang trải qua những thay đổi quan trọng. Những thay đổi trong chính sách năng lượng tái tạo của Mỹ bắt nguồn từ Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) dưới thời Tổng thống Joe Biden, cho phép các hộ gia đình lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời được hưởng tín dụng thuế liên bang lên đến 30% tổng chi phí lắp đặt cho đến năm 2032.

Tuy nhiên, một đạo luật khác, còn được biết đến với tên gọi khác do chính quyền Tổng thống Donald Trump đưa ra, yêu cầu các dự án phải bắt đầu xây dựng trước tháng 7 năm 2026 để được hưởng chính sách ưu đãi. Sự không chắc chắn về chính sách đã khiến nhiều công ty trong lĩnh vực năng lượng tái tạo phải thu hẹp quy mô hoạt động.

Không chỉ New Leaf Energy, nhiều công ty khác trong lĩnh vực năng lượng tái tạo cũng đang trải qua làn sóng sa thải. Pine Gate Renewables, một nhà phát triển dự án năng lượng mặt trời và lưu trữ tại Bắc Carolina, cũng được cho là đã sa thải 15% nhân sự của mình. Tương tự, Southern Energy Management cũng đang cân nhắc kế hoạch sa thải từ 50 đến 55 nhân viên.

Theo báo cáo của Bloomberg, trích dẫn thông tin từ công ty nghiên cứu Enverus, nếu không có khoản tín dụng thuế, chỉ khoảng 30% trong số các dự án năng lượng mặt trời đã được lên kế hoạch có thể cung cấp mức giá cạnh tranh và được kỳ vọng sẽ tồn tại. Con số này đối với các dự án điện gió là 57%.

Hiệp hội Công nghiệp Năng lượng Mặt trời ước tính rằng khoảng 300.000 người trong lĩnh vực này sẽ mất việc trong vài năm tới. Riêng tại bang Massachusetts, số lao động mất việc dự kiến lên tới 6.100 người. Frank Callahan, chủ tịch Công đoàn Xây dựng Massachusetts, bày tỏ quan ngại rằng đạo luật mới sẽ loại bỏ hàng ngàn cơ hội việc làm.

Ông cũng cho biết một số dự án điện gió ngoài khơi đã bị đình trệ và nhiều dự án khác có thể bị hoãn lại. Một số chuyên gia nhận định rằng đạo luật này dường như là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng mất việc làm lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ.

Công ty nghiên cứu Energy Innovation dự báo rằng đạo luật này có thể khiến công suất điện của Mỹ giảm 300 GW vào thời điểm nhu cầu điện đang tăng trở lại sau hai thập niên, do sự phát triển của trung tâm dữ liệu và công nghệ trí tuệ nhân tạo.