Khu kinh tế Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa, đang đứng trước thách thức lớn trong việc thu hút đầu tư do tồn tại nhiều vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng. Thực trạng này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ triển khai của phần lớn các dự án đầu tư tại đây. Ngoài ra, sự chưa đồng bộ của các quy hoạch chuyên ngành cùng với các hạn chế về chỉ tiêu sử dụng đất khu công nghiệp và khu đô thị đã gây khó khăn cho khu kinh tế trong việc đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư.

Dù vậy, Khu kinh tế Vân Phong sở hữu vị trí địa lý thuận lợi, hội tụ nhiều yếu tố cần thiết để phát triển đa ngành, đa lĩnh vực. Với độ sâu trung bình từ 20 đến 27 m, kín gió, không bị bồi lắng và gần tuyến hàng hải quốc tế, khu kinh tế này có vị trí chiến lược quan trọng trong giao thương hàng hóa với các nước trong khu vực. Điều này tạo điều kiện thuận lợi để phát triển cảng nước sâu và dịch vụ hậu cần cảng.

Khu kinh tế Vân Phong cũng có tiềm năng to lớn trong việc phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng cao cấp, vui chơi giải trí với quy mô lớn và khu đô thị hiện đại đạt chuẩn quốc tế. Hệ thống hạ tầng kỹ thuật của khu kinh tế này cũng được chú trọng đầu tư, với các tuyến cao tốc đi qua như cao tốc Vân Phong – Nha Trang, cao tốc Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột.

Về cơ chế và chính sách, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TW ngày 28/1/2022 về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết này đã định hướng phát triển Khu kinh tế Vân Phong trở thành động lực phát triển của tỉnh và khu vực Nam Trung Bộ.

Quốc hội cũng đã ban hành một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa tại Nghị quyết số 55/2022/QH15 ngày 16/6/2022, trong đó có Khu kinh tế Vân Phong. Đây là cơ hội và thời cơ thuận lợi để Khu kinh tế Vân Phong chuyển mình cất cánh.

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, Khu kinh tế Vân Phong cần phải giải quyết dứt điểm vấn đề giải phóng mặt bằng và hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật. Đồng thời, cần có cơ chế, chính sách thu hút đầu tư hấp dẫn để thu hút nhà đầu tư đến với khu kinh tế này.

Luật Đất đai 2024 đã giới thiệu một điểm mới quan trọng, cho phép sử dụng đất nông nghiệp theo hướng đa mục đích mà không cần phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Theo khoản 1 Điều 218 của Luật Đất đai 2024, các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức và cộng đồng dân cư được phép sử dụng đất nông nghiệp để kết hợp sản xuất nông nghiệp với sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp mà không làm mất đi mục đích sử dụng chính của đất nông nghiệp.

Điều này đánh dấu một sự thay đổi lớn so với các quy định trước đây, vốn yêu cầu người dân phải thực hiện thủ tục chuyển đổi mục đích khi muốn sử dụng đất nông nghiệp cho các hoạt động khác. Việc cho phép này tạo điều kiện cho người dân phát huy sáng kiến, tối ưu hiệu quả sử dụng đất. Thay vì chỉ trồng trọt đơn thuần, người dân có thể kết hợp các mô hình khác như trồng cây dược liệu, làm homestay, xây dựng kho bãi nông sản, nhà kính, xưởng sơ chế…

Điều này không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn giúp giữ gìn không gian xanh và văn hóa nông thôn. Tuy nhiên, việc sử dụng đất phải phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, bảo đảm sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả, bảo vệ môi trường và không gây ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất khác.

Để chính sách này đi vào cuộc sống một cách hiệu quả, rất cần sự phối hợp chặt chẽ giữa người dân, chính quyền địa phương và cơ quan quản lý quy hoạch. Khi đó, đất nông nghiệp không chỉ là tư liệu sản xuất, mà còn trở thành nền tảng cho những mô hình kinh tế sáng tạo, hiện đại và giàu bản sắc.