Trung Quốc đang tích cực thúc đẩy chiến lược “công nghiệp tương lai” với tham vọng dẫn đầu toàn cầu trong các lĩnh vực công nghệ tiên tiến. Các ngành công nghiệp được xem là chìa khóa cho sự phát triển bền vững và củng cố vị thế chiến lược của quốc gia bao gồm robot, trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ sinh học và năng lượng sạch.

Khái niệm “công nghiệp tương lai” lần đầu tiên được lãnh đạo Trung Quốc đề cập vào năm 2020, tập trung vào các lĩnh vực sử dụng công nghệ nền tảng còn non trẻ nhưng có tiềm năng phát triển vượt bậc. Trong kế hoạch 5 năm (2021-2025), Trung Quốc đã xác định các lĩnh vực ưu tiên bao gồm trí tuệ mô phỏng não bộ, thông tin lượng tử, công nghệ gen, mạng lưới tương lai, phát triển không gian và đại dương sâu, cùng với năng lượng và lưu trữ hydro.

Năm 2024, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin (MIIT) đã công bố các hướng dẫn, xác định các lĩnh vực mục tiêu như robot hình người, thiết bị mạng 6G, giao diện não-máy tính, trung tâm dữ liệu AI quy mô lớn và máy bay thế hệ mới. Những lĩnh vực này không chỉ phản ánh tham vọng công nghệ của Trung Quốc mà còn cho thấy quyết tâm dẫn đầu trong các ngành công nghiệp mang tính chiến lược.

Thủ phủ của tỉnh Chiết Giang, Hàng Châu, đang được ví như “Thung lũng Silicon” mới của Trung Quốc. Thành phố này đã trở thành trung tâm thu hút sự chú ý toàn cầu nhờ các công ty khởi nghiệp công nghệ. Sáu công ty nổi bật, được mệnh danh là “Sáu con hổ”, bao gồm DeepSeek (AI), Game Science (nhà phát triển trò chơi Black Myth: Wukong), Unitree và Deep Robotics (robot), BrainCo (lấy cảm hứng từ Neuralink), và Manycore (trí tuệ không gian).

Trong lĩnh vực robot hình người, Trung Quốc hiện chiếm 56% số công ty đại chúng và 45% số nhà tích hợp hệ thống robot hình người trên thế giới. Lĩnh vực công nghệ sinh học cũng đang tăng trưởng mạnh mẽ, với các công ty sinh học trong nước như WuXi AppTec đã vươn lên thành những “gã khổng lồ” toàn cầu.

Bắc Kinh đang dồn nguồn lực chưa từng có vào các ngành công nghiệp tương lai, từ tài trợ tài chính đến phát triển nhân tài, nhằm củng cố giá trị chiến lược của các ngành này cho tăng trưởng bền vững và cuộc cạnh tranh công nghệ với Washington. Năm 2023, MIIT đã giới thiệu một mô hình đổi mới sáng tạo, theo đó các thách thức công nghệ cụ thể được công bố công khai. Các công ty hoặc nhóm nghiên cứu giải quyết được những thách thức này trong vòng hai năm sẽ nhận được sự hỗ trợ ưu tiên và tài trợ từ Chính phủ.

Mặc dù thị trường việc làm tại Trung Quốc đang đối mặt với nhiều khó khăn, các công ty công nghệ tiên tiến, đặc biệt trong lĩnh vực robot hình người, lại đang thiếu hụt nhân tài có kỹ năng. Để hỗ trợ tài chính cho các công ty công nghệ, Trung Quốc có kế hoạch khôi phục việc niêm yết các công ty khởi nghiệp chưa có lợi nhuận trên các sàn giao dịch công nghệ.

Quảng Ninh đã và đang trở thành một trong những địa phương đi đầu trong việc ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Với sự quan tâm và chỉ đạo quyết liệt từ các cấp chính quyền, tỉnh đã tạo điều kiện thuận lợi để khuyến khích các doanh nghiệp trên địa bàn chủ động nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ vào hoạt động sản xuất kinh doanh.

Một trong những ví dụ điển hình là khách sạn Wyndham Garden Sonasea Vân Đồn, với quy mô hơn 200 phòng đạt tiêu chuẩn 5 sao quốc tế. Khách sạn này đã ứng dụng công nghệ số vào hoạt động và đảm bảo chất lượng dịch vụ được khách hàng đánh giá cao. Bên cạnh đó, công ty CP Dược vật tư y tế Quảng Ninh cũng là một điển hình trong việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất thông qua việc chủ động phối hợp với các chuyên gia, tổ chức hàng đầu trong lĩnh vực dược phẩm để nghiên cứu và ứng dụng các sản phẩm mới.

Những đóng góp tích cực của các doanh nghiệp này đã giúp Quảng Ninh trở thành một trong những địa phương có số lượng doanh nghiệp khoa học công nghệ nhiều nhất cả nước. Hiện tỉnh có 27 doanh nghiệp khoa học công nghệ được công nhận. Tỷ lệ sản phẩm công nghệ cao và các sản phẩm ứng dụng công nghệ cao của tỉnh cũng chiếm 45,24% tổng giá trị sản xuất công nghiệp.

Thời gian tới, tỉnh Quảng Ninh sẽ tiếp tục xây dựng và triển khai nhiều chính sách ưu đãi để khuyến khích các tổ chức và doanh nghiệp khoa học công nghệ, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đầu tư vào đổi mới và chuyển đổi số. Mục tiêu là giúp các doanh nghiệp nâng cao sản xuất kinh doanh và tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Với những nỗ lực này, Quảng Ninh kỳ vọng sẽ tiếp tục trở thành một động lực phát triển bền vững cho khu vực và cả nước.

Xu hướng chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất kinh doanh đang ngày càng trở nên phổ biến. Các doanh nghiệp cần chủ động nắm bắt cơ hội và thách thức để tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ vào hoạt động của mình. Cổng thông tin điện tử tỉnh Quảng Ninh sẽ tiếp tục cung cấp thông tin và hỗ trợ các doanh nghiệp trên địa bàn trong việc ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Trung Quốc vừa đạt được một thành tựu đột phá trong lĩnh vực nông nghiệp với việc công bố và thử nghiệm thành công robot cắt ngọn bằng laser đầu tiên trên thế giới. Robot này được phát triển bởi Đại học Tân Cương và công ty EAVision Robotic Technologies, đánh dấu một bước tiến đáng kể trong số hóa nông nghiệp, đặc biệt là trong sản xuất bông.

Robot này được thiết kế để thay thế lao động thủ công trong công đoạn cắt ngọn bông, một quá trình tốn nhiều công sức và dễ gây tổn hại cho cây trồng. Cắt ngọn bông là kỹ thuật thiết yếu giúp loại bỏ chồi ngọn, chuyển hướng dinh dưỡng sang các nhánh bên, thúc đẩy hình thành quả bông và tăng năng suất. Trước đây, kỹ thuật này đòi hỏi sự chính xác cao và sự khác biệt đặc thù của từng cây, dẫn đến năng suất thấp, chi phí lao động cao và dễ gây thiệt hại cho cây trồng.

Robot laser cắt ngọn này tích hợp công nghệ tiên tiến gồm máy quét lidar, công nghệ nhận diện dựa trên thị giác và máy phóng laser công suất cao, cho phép nó ‘bốc hơi’ chồi cây mà không cần chạm vào thân, giảm thiểu tổn hại sinh học. Trong điều kiện thực địa, robot đạt độ chính xác 98,9% trong việc phát hiện chồi, tỷ lệ cắt ngọn thành công 82%, và tỷ lệ cây bị tổn hại chỉ dưới 3%.

Giáo sư Zhou Jianping, trưởng nhóm phát triển tại Đại học Tân Cương, cho biết việc xác định vị trí chồi ngọn trên cây cao, đung đưa trong gió và có độ cao không đồng đều là một việc hết sức phức tạp. Tuy nhiên, với công nghệ tiên tiến, robot này có thể thực hiện nhiệm vụ một cách chính xác và hiệu quả.

Trung Quốc đang hướng tới mục tiêu tự động hóa hoàn toàn ngành nông nghiệp. Với việc ra mắt robot laser cắt ngọn, đây có thể là mảnh ghép cuối cùng để khép kín chu trình tự động hóa toàn phần. Công nghệ này không chỉ giúp giảm phụ thuộc vào lao động là con người, tăng năng suất mà còn bảo vệ hệ sinh thái canh tác.

Khu vực Tân Cương, nơi cung cấp hơn 80% sản lượng bông của Trung Quốc, đang đẩy mạnh tự động hóa để giải quyết những hạn chế như điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, dân cư phân tán và áp lực về nguồn lao động. Trung Quốc đã và đang đầu tư mạnh vào robot nông nghiệp, nhà kính thông minh và các mô hình tích hợp năng lượng – nông nghiệp, thể hiện quyết tâm dẫn đầu toàn cầu trong xu hướng tự động hóa và số hóa ngành nông nghiệp.

Thâm Quyến, đặc khu kinh tế của tỉnh Quảng Đông, đang nổi lên như một biểu tượng của làn sóng đô thị hóa công nghệ cao tại Trung Quốc. Với hàng loạt đột phá công nghệ trong lĩnh vực đô thị thông minh, thành phố này đã trở thành một “phòng thí nghiệm” đô thị tương lai, nơi các dịch vụ thông minh đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống thường nhật của người dân.

Một trong những đột phá đáng chú ý gần đây là việc Thâm Quyến sẽ khai trương cửa hàng robot 6S đầu tiên trên thế giới vào cuối tháng 7 này. Cửa hàng này sẽ cung cấp các dịch vụ bán, bảo trì và nâng cấp robot, hứa hẹn sẽ tạo ra bước ngoặt trong thị trường dịch vụ robot toàn cầu. Không chỉ vậy, Thâm Quyến cũng đang xúc tiến xây dựng khu phố và nhà hát với những trải nghiệm hoàn toàn do robot phục vụ. Du khách có thể trải nghiệm mát-xa bằng robot, châm cứu robot, nếm món bánh kẹp truyền thống kiểu Trung Quốc do robot làm, thưởng thức BBQ do robot phục vụ, thậm chí cả hiệu thuốc vận hành bằng robot.

Những đột phá này đã giúp Thâm Quyến vượt qua 429 thành phố từ 64 quốc gia và vùng lãnh thổ để giành giải thưởng Thành phố thông minh Thế giới 2024 tại Hội nghị Thế giới về thành phố thông minh (SCEWC) tổ chức ở Barcelona, Tây Ban Nha vào tháng 11/2024. Thâm Quyến đã chứng minh năng lực đổi mới toàn diện ở nhiều lĩnh vực như công nghệ, giao thông, năng lượng, môi trường, quản trị, kinh tế, hạ tầng và mức sống người dân. Hệ thống quản trị thành phố thông qua nền tảng “digital twin” (đô thị song sinh số) là một trong những điểm nổi bật của thành phố.

Tính đến cuối năm 2024, Thâm Quyến đã xây dựng kho dữ liệu số gồm 10.000 mô hình thông tin công trình (BIM) của các công trình quan trọng, chia làm 3 phân mục chính và 25 tiểu mục quản trị, với hơn 4.000 dịch vụ dữ liệu. Ứng dụng này đã tạo nên 200 kịch bản điều hành đô thị thực tế. Thâm Quyến đang hướng tới xây dựng “thành phố ba trụ cột”: chính quyền điện tử, kinh tế số và công dân số, mô hình mà chính quyền địa phương đặt mục tiêu hoàn thành vào năm 2025 để trở thành thành phố thông minh mẫu mực toàn cầu.

Không chỉ riêng Thâm Quyến, hàng loạt thành phố khác trên khắp Trung Quốc đang chạy đua số hóa đô thị nhằm tối ưu quản trị và nâng cao chất lượng sống cho người dân. Tuy nhiên, việc triển khai rộng rãi các công nghệ đô thị thông minh vẫn đối mặt với không ít thách thức. Thâm Quyến đang thử nghiệm mô hình “City in the Cloud” (Thành phố trên nền tảng đám mây), một hệ sinh thái quản trị hoàn toàn số hóa, nơi dữ liệu từ giáo dục, y tế, giao thông đến thủ tục hành chính đều được kết nối và xử lý tập trung trên nền tảng điện toán đám mây.

Có thể thấy, Thâm Quyến đang là một trong những thành phố đi đầu trong việc xây dựng và phát triển đô thị thông minh. Với những đột phá công nghệ và mô hình quản trị mới, thành phố này đang mở ra một tương lai mới cho sự phát triển đô thị tại Trung Quốc và trên thế giới. Tìm hiểu thêm về các dự án đô thị thông minh tại Thâm Quyến và các thành phố khác trên Trung Quốc.

Triển lãm Thế giới (Expo) đang nổi lên như một sự kiện toàn cầu quan trọng, nơi các quốc gia tụ họp để giải quyết những vấn đề cấp bách của thời đại. Năm nay, Expo Osaka 2025 sẽ là nơi hội tụ của 158 quốc gia và vùng lãnh thổ, với chủ đề chính ‘Thiết kế xã hội tương lai cho cuộc sống’, kéo dài 6 tháng từ ngày 13-4 đến 13-10-2025. Trong khuôn khổ sự kiện này, phóng viên Tuổi Trẻ đã có cơ hội mục sở thị những công trình và công nghệ tương lai của thế giới.

Nhà robot học nổi tiếng Nhật Bản, Hiroshi Ishiguro, đã phác thảo một xã hội tương lai trong triển lãm ‘The Future of Life’ (Tương lai sự sống). Đây là một cuộc khám phá triết học về cách android (robot được thiết kế giống con người) và trí tuệ nhân tạo (AI) có thể định hình tương lai, đặc biệt trong các xã hội già hóa như Nhật Bản. Ông Ishiguro đã tạo ra một không gian triển lãm mô tả cách con người có thể cùng tồn tại với robot và AI trong tương lai.

Trong gian hàng ‘The Future of Life’, ông Ishiguro đã thiết kế một xã hội tương lai nơi con người cùng tồn tại với robot và AI. Gian hàng này được chia thành ba khu vực chính, mô tả xu hướng lịch sử của Nhật Bản, một xã hội tương lai gần nơi sự đồng cư giữa con người và máy móc trở nên phổ biến, và một tương lai xa xôi hơn, nơi nhân loại đã tiến hóa vượt ra ngoài hình thức sinh học. Qua triển lãm này, ông Ishiguro muốn thể hiện cách công nghệ có thể giúp con người giải quyết những vấn đề cấp bách như xã hội già hóa và thiếu hụt lao động.

Ông Ishiguro chia sẻ rằng công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề thiếu hụt lao động và xã hội già hóa ở Nhật Bản. Ông tin rằng robot và AI sẽ giúp con người tăng khả năng và tồn tại trong thế giới này. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng công nghệ không xấu, nhưng con người cần học cách sử dụng chúng một cách hiệu quả và đúng đắn.

Ông Ishiguro cũng nhấn mạnh rằng robot không chỉ là máy móc mà là gương phản chiếu nhân loại, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản thân và mở rộng khả năng của mình. Qua triển lãm ‘The Future of Life’, ông hy vọng rằng mọi người sẽ suy nghĩ về tương lai và sứ mệnh quan trọng nhất của chúng ta là bảo vệ và phát triển xã hội loài người.

Triển lãm ‘The Future of Life’ không chỉ là một sự kiện công nghệ, mà còn là một cuộc thảo luận về những câu hỏi triết học sâu sắc về bản sắc và sự hiện diện của con người. Với việc trưng bày những công nghệ tiên tiến và sáng tạo, triển lãm này mở ra một không gian đối thoại về tương lai của nhân loại và vai trò của công nghệ trong việc định hình xã hội tương lai.

Liên quan đến chủ đề này, có thể thấy rằng triển lãm Expo Osaka 2025 sẽ là một sự kiện quan trọng, không chỉ là nơi trưng bày những công nghệ tiên tiến mà còn là một diễn đàn quốc tế về những vấn đề toàn cầu. Việc trưng bày những công trình và công nghệ tương lai như triển lãm ‘The Future of Life’ không chỉ giúp mọi người hình dung về tương lai mà còn khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới trong lĩnh vực công nghệ.