Một nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Nature Food đã đưa ra bằng chứng cho thấy việc xử lý rác thải thực phẩm thông qua các phương pháp như ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí hoặc tái chế thành thức ăn chăn nuôi có thể giảm thiểu đáng kể lượng khí nhà kính phát thải ra môi trường. Hiện tại, gần một phần ba lượng thực phẩm được sản xuất toàn cầu không được tiêu thụ và bị lãng phí, gây ra tổn thất lớn về đất đai, nước và năng lượng.

Rác thải thực phẩm đang trở thành một vấn đề môi trường nghiêm trọng trên toàn cầu, không chỉ gây lãng phí tài nguyên mà còn là nguồn phát thải khí metan, một loại khí nhà kính có khả năng làm ấm Trái đất gấp 80 lần so với CO₂ trong vòng 20 năm. Khi rác thải thực phẩm bị chôn lấp trong điều kiện yếm khí, nó phát thải khí metan, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.

Một nhóm nghiên cứu bao gồm 60 nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu dựa trên dữ liệu từ 91 nghiên cứu thực địa tại 29 quốc gia. Ba phương pháp được đánh giá trong nghiên cứu này bao gồm: ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí để tạo ra biogas cho sản xuất năng lượng tái tạo, và tái chế rác thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi.

Giáo sư Zhengxia Dou, một trong những tác giả chính của nghiên cứu, chỉ ra rằng các quốc gia có hệ thống sản xuất và tiêu dùng lương thực thực phẩm lớn như Trung Quốc, Mỹ và Liên minh châu Âu là những điểm nóng phát thải methane từ việc chôn lấp rác thực phẩm. Nếu các quốc gia này ngừng hình thức xử lý này, lượng phát thải có thể giảm tương đương với lượng khí methane mà gần 9 triệu con bò sữa thải ra.

Phương pháp tái chế rác thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi không chỉ giúp giảm phát thải mà còn tiết kiệm tài nguyên. Ví dụ, nếu Trung Quốc tái chế rác thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi, có thể giảm được hơn 5% diện tích đất trồng đậu tương và ngô, những loại cây chủ lực dùng làm thức ăn chăn nuôi. Diện tích này có thể được chuyển đổi để sản xuất lương thực cho con người hoặc phục vụ mục đích bảo tồn.

Tái chế rác thực phẩm được coi là một giải pháp khả thi, chi phí thấp và đã được kiểm chứng trong thực tế. Quan trọng hơn, nó mang lại nhiều lợi ích đồng thời, vừa giảm phát thải, vừa tiết kiệm tài nguyên. Tuy nhiên, việc thực hiện giải pháp này không chỉ phụ thuộc vào chính sách mà còn cần sự thay đổi từ phía người tiêu dùng. Giảm lãng phí thực phẩm cần bắt đầu từ những hành động nhỏ nhất, ngay từ trong bếp của mỗi gia đình.

Nhìn chung, nghiên cứu này đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý rác thải thực phẩm một cách hiệu quả. Thông qua việc áp dụng các phương pháp xử lý rác thải thực phẩm như ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí và tái chế thành thức ăn chăn nuôi, chúng ta có thể giảm thiểu đáng kể lượng khí nhà kính phát thải và bảo vệ môi trường.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Food đã cung cấp những bằng chứng cụ thể về lợi ích của việc tái chế rác thải thực phẩm. Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng những phát hiện này sẽ giúp nâng cao nhận thức của công chúng về vấn đề rác thải thực phẩm và khuyến khích các hành động cụ thể để giảm thiểu lãng phí thực phẩm.

Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để phát triển kinh tế tuần hoàn, một mô hình kinh tế giúp ứng phó với khủng hoảng tài nguyên, biến đổi khí hậu và thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Kinh tế tuần hoàn là xu hướng tất yếu nhằm tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường và thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.

Theo các chuyên gia, Việt Nam có tiềm năng kinh tế tuần hoàn rất lớn trong các lĩnh vực như nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng, năng lượng và giao thông. Đặc biệt, trong lĩnh vực rác thải và năng lượng tái tạo, nhiều doanh nghiệp đã triển khai các dự án xử lý rác thải và chuyển giao công nghệ. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn tạo ra các nguồn năng lượng mới.

TS. Nguyễn Đình Trọng, Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ T-TECH Việt Nam, cho hay việc ứng dụng kinh tế tuần hoàn trong các nhà máy xử lý rác là ‘đầu cuối của chu trình tái chế và tái sử dụng chất thải’. Công ty đã triển khai khoảng 200 dự án lò đốt rác tại 34 địa phương và đã biến phần rác đốt thành nhiên liệu phát điện. Đây là một trong những giải pháp hiệu quả giúp giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường và tạo ra nguồn năng lượng tái tạo.

Bà Lê Hằng, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, cho rằng cần có sự đồng bộ hóa dữ liệu từ các bộ, ngành, doanh nghiệp và người dân, xây dựng nền tảng quốc gia để xác thực nguồn gốc sản phẩm, áp dụng công nghệ như blockchain để đảm bảo minh bạch và chống gian lận hiệu quả hơn. Việc này sẽ giúp tăng cường niềm tin của người tiêu dùng và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, nhấn mạnh kinh tế tuần hoàn là xu hướng tất yếu để ứng phó khủng hoảng tài nguyên, biến đổi khí hậu và thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, để phát triển kinh tế tuần hoàn, Việt Nam vẫn còn những điểm nghẽn cần tháo gỡ nhanh chóng, điển hình là các chính sách đi vào cuộc sống còn thiếu linh hoạt.

Cần có một chiến lược rõ ràng hơn, cùng với các cơ chế ưu đãi thuế và tín dụng xanh hiệu quả, tạo điều kiện đầu tư hạ tầng để xử lý chất thải và chuyển giao công nghệ tuần hoàn. Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các Nghị định sau đó đã tạo hành lang pháp lý cho mô hình phát triển kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, vẫn cần có những thay đổi đột phá trong tư duy và chính sách để hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế tuần hoàn hiệu quả.

Nhìn chung, kinh tế tuần hoàn là một mô hình kinh tế bền vững và hiệu quả, giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tiết kiệm tài nguyên và thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Với sự chung tay của các cấp chính quyền, doanh nghiệp và người dân, Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển kinh tế tuần hoàn và đạt được mục tiêu tăng trưởng bền vững.