Ngành logistics đang đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng ấn tượng từ 14-16%/năm và quy mô thị trường lên tới khoảng 40-42 tỷ USD. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, khi mà mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0’ (Net Zero) đã được cam kết tại COP26 đang trở thành một thách thức lớn, logistics xanh đang nổi lên như một trong những trụ cột quan trọng giúp các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ giảm thiểu tác động môi trường mà còn tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Logistics xanh được xem là chìa khóa giúp các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, tăng cường khả năng chống chịu trước những biến động toàn cầu và đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao của thị trường, bao gồm cả các chính sách thuế carbon của EU (CBAM). Việc áp dụng các giải pháp logistics xanh không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế dài hạn thông qua việc tiết giảm chi phí vận hành và tăng cường hiệu suất.

Một số giải pháp logistics xanh mà các doanh nghiệp có thể áp dụng bao gồm đầu tư vào container thông minh, hệ thống vận hành tối ưu và phương tiện điện. Tuy nhiên, trên con đường chuyển đổi sang logistics xanh, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn đang đối mặt với nhiều rào cản. Sự hỗ trợ từ chính sách tài chính là rất cần thiết để thúc đẩy quá trình này.

Chính sách tài chính hỗ trợ bao gồm tín dụng xanh, ưu đãi thuế và các quỹ phát triển logistics đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình logistics xanh. Thực tế, Cảng Quốc tế Long An đã chủ động xây dựng chiến lược phát triển logistics quốc gia và đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng cảng biển để hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Tuy nhiên, để hiện thực hóa kế hoạch lớn này, sự hỗ trợ từ chính sách tài chính là điều kiện tiên quyết.

Trong nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh logistics, Tổng cục Hải quan đã triển khai số hóa toàn diện quy trình thông quan với sự hỗ trợ của các công nghệ như AI, blockchain, dữ liệu lớn, mã QR… Những nỗ lực này đã giúp rút ngắn thời gian, giảm chi phí và giảm lượng phát thải trong vận hành logistics.

Giới chuyên gia đánh giá rằng, thiếu chính sách tài chính hỗ trợ, các doanh nghiệp sẽ không thể đơn độc thực hiện chuyển đổi logistics xanh và nền kinh tế Việt Nam sẽ khó đạt được mục tiêu xanh hóa hay chuyển đổi số hiệu quả trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Do đó, việc Chính phủ sớm ban hành một gói chính sách tổng lực, thiết kế rõ ràng các công cụ tài chính phù hợp với từng quy mô doanh nghiệp và từng giai đoạn chuyển đổi là điều hết sức quan trọng.

Chính phủ cần tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của logistics xanh thông qua việc hoàn thiện các chính sách hỗ trợ tài chính, thúc đẩy sự tham gia của các doanh nghiệp vào quá trình chuyển đổi số và phát triển bền vững. Việc đồng bộ và hỗ trợ từ Chính phủ sẽ là chìa khóa giúp Việt Nam đạt được mục tiêu phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp logistics trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

Việt Nam đã đặt mục tiêu giảm phát thải ròng xuống mức 0 vào năm 2050, điều này đòi hỏi sự chuyển đổi sang sử dụng các nguồn năng lượng sạch và thân thiện với môi trường, trong đó có xăng sinh học. Tuy nhiên, quá trình triển khai xăng E10 đang đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt là sau thất bại của xăng E5 được triển khai từ năm 2018. Các chuyên gia cho rằng, để tránh lặp lại sai lầm với xăng E5, cần có lộ trình chuyển đổi rõ ràng và cung cấp thông tin đầy đủ cho người tiêu dùng.

Xăng E5, một loại xăng sinh học, đã được bán trên thị trường từ năm 2008 nhưng đã giảm dần sức hấp dẫn. Theo thống kê, tỷ lệ sử dụng xăng E5 ở các tỉnh vùng sâu, vùng xa là 50%, trong khi tại các thành phố lớn chỉ đạt khoảng 10%. Người tiêu dùng e ngại loại xăng này do lo ngại về sự tương thích với động cơ xe của họ. Nguyên nhân chính dẫn đến sự không phổ biến của xăng E5 là do sử dụng nền RON92, loại xăng đã lỗi thời. Trong khi đó, hầu hết các phương tiện hiện nay đều được thiết kế để sử dụng xăng có chỉ số octan cao hơn, như RON95.

PGS.TS Phạm Hữu Tuyến, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu các Nguồn động lực và Phương tiện tự hành, Đại học Bách Khoa Hà Nội, cho biết rằng xăng E5-RON92 có thể sử dụng được với hầu hết các phương tiện, nhưng xăng sinh học E10-RON95 cũng có thể sử dụng phù hợp với hầu hết các loại phương tiện, ngoại trừ một số xe tuổi đời trên 25 năm. Để việc triển khai xăng E10 thành công, người tiêu dùng cần được cung cấp thông tin chính xác và dễ hiểu về đặc tính kỹ thuật và mức độ tương thích với các loại phương tiện phổ biến hiện nay.

Chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Phong, cho rằng việc chấp nhận sử dụng xăng E10 hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm nguồn cung, giá cả và mức độ thông tin. Vì thế, để khuyến khích người dân sử dụng, các cơ quan chức năng cần cung cấp thông tin cần thiết và công bố rộng rãi để người dân hiểu rõ về tác động của xăng E10. Đồng thời, các cơ quan cũng cần xây dựng các chính sách hỗ trợ phù hợp để giúp người tiêu dùng chuyển đổi sang sử dụng xăng E10 một cách thuận lợi.

Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam cho rằng việc triển khai sử dụng nhiên liệu sinh học đồng bộ cả nước cần có lộ trình chuẩn bị tối thiểu 6 tháng. Nhà điều hành cũng cần sớm sửa một số bất cập liên quan đến thị trường, chất lượng sản phẩm, quản lý kinh doanh xăng dầu và quy chuẩn với xăng E10, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để tránh hiểu sai về công dụng của xăng E10. Để biết thêm thông tin chi tiết về xăng E10 và các chính sách liên quan, vui lòng tham khảo tại https://www.vietnam.gov.vn/ và https://xangdau.com.vn/.

Ngày 29-7-2025, tại Hà Nội, Tạp chí Kinh tế Việt Nam – VnEconomy – Vietnam Economic Times đã tổ chức thành công diễn đàn “Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới”. Sự kiện này đã quy tụ hơn 150 đại biểu đến từ các ban, bộ, ngành, viện, trường đại học, hiệp hội và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực năng lượng.

Diễn đàn diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với những thách thức lớn về an ninh năng lượng. Nhu cầu năng lượng, đặc biệt là điện năng, dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng ở mức 8-10% mỗi năm trong những năm tới. Điều này nhằm đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế và phấn đấu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.

Tại diễn đàn, ông Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, nhấn mạnh rằng việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và áp dụng công nghệ hiện đại không còn là lựa chọn mà là “con đường tất yếu”. Điều này xuất phát từ bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với nhu cầu năng lượng ngày càng cao để phục vụ cho phát triển kinh tế, đồng thời cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Đồng quan điểm, TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), đánh giá cao vai trò của khoa học và công nghệ. Ông coi đây là “quốc sách hàng đầu” và “động lực quan trọng nhất” để phát triển kinh tế – xã hội nói chung và trong lĩnh vực năng lượng nói riêng. Để giải quyết những thách thức lớn đến từ nhu cầu tăng trưởng và yêu cầu giảm phát thải, ông Phan Xuân Dũng khẳng định: “Khoa học và công nghệ chính là chìa khóa để giải quyết đồng bộ các thách thức, biến khó khăn thành cơ hội phát triển mới”.

Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng trong lĩnh vực này. Nghị quyết số 55-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, cùng với Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII), đã đặt ra mục tiêu phát triển mạnh các nguồn năng lượng tái tạo. Cụ thể, Quy hoạch điện VIII đặt mục tiêu tỷ lệ năng lượng tái tạo (không bao gồm thủy điện) phục vụ sản xuất điện đạt khoảng 28-36% vào năm 2030. Định hướng đến năm 2050, tỷ lệ năng lượng tái tạo sẽ lên đến 74-75%. Những mục tiêu này không chỉ thể hiện sự quyết tâm của Việt Nam trong việc chuyển dịch sang năng lượng sạch mà còn góp phần hiện thực hóa cam kết về giảm phát thải carbon của đất nước.

Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang tích cực đẩy mạnh quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và ứng dụng công nghệ tiên tiến nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và phát triển bền vững. Tại Diễn đàn ‘Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới’ diễn ra vào sáng ngày 29/7 tại Hà Nội, các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực năng lượng đã tập trung thảo luận về những đột phá công nghệ có tiềm năng định hình lại tương lai của ngành năng lượng.

Với dự báo nhu cầu điện năng của Việt Nam sẽ tăng từ 8-10% hàng năm, việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch và giảm thiểu sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch đã trở thành một yêu cầu cấp thiết. Trong đó, các giải pháp như lưới điện thông minh, công nghệ lưu trữ năng lượng tiên tiến, hydro xanh, và các giải pháp năng lượng tái tạo hiệu suất cao được xác định là những trụ cột quan trọng giúp Việt Nam thực hiện mục tiêu tham vọng là đạt được phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Để đạt được mục tiêu đầy tham vọng này, các chuyên gia và doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực năng lượng tái tạo nhấn mạnh sự cần thiết của việc ổn định và minh bạch hóa khung chính sách, hoàn thiện thể chế, và đặc biệt là thúc đẩy hợp tác giữa khu vực công và tư nhân. Việt Nam đã xây dựng được một nền tảng chính sách quan trọng với Nghị quyết 55 và Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, trong đó đặt mục tiêu tỷ lệ năng lượng tái tạo sẽ chiếm tới 75% vào năm 2050.

Cam kết đạt được phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 không chỉ là một mục tiêu môi trường mà còn là một động lực quan trọng để hoàn thiện thể chế và thúc đẩy một cách thực chất và hiệu quả quá trình chuyển đổi năng lượng xanh. Qua đó, không chỉ giúp Việt Nam đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia mà còn đóng góp vào nỗ lực toàn cầu trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu.

Nhìn chung, Việt Nam đang đứng trước một cơ hội lớn để chuyển đổi sang một mô hình phát triển bền vững, dựa trên nền tảng của năng lượng tái tạo và công nghệ tiên tiến. Sự thành công trong việc thực hiện các mục tiêu này sẽ không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân và thúc đẩy sự phát triển kinh tế bền vững.

Liên quan: Nhiều chuyên gia và doanh nghiệp đã bắt đầu tìm hiểu về công nghệ hidro xanh và lưới điện thông minh như những giải pháp tiềm năng cho tương lai năng lượng của Việt Nam.

Thị trường carbon đang nổi lên như một sân chơi mới và đầy tiềm năng cho Việt Nam trong kỷ nguyên chuyển đổi xanh. Tại diễn đàn Netzero Việt Nam 2025, bà Betty Palard, Giám đốc điều hành của công ty ESGs & Climate Consulting, đã chia sẻ những quan điểm sâu sắc về thị trường carbon và vai trò của Việt Nam trong lĩnh vực này.

Theo bà Betty Palard, tín chỉ carbon đang dần trở thành một loại tiền tệ và sản phẩm tài chính phái sinh đặc biệt. Lĩnh vực này nằm ở giao thoa của bốn lĩnh vực chính: thiên nhiên, tài chính, tài sản quốc gia (đất đai) và chuyên môn, kiến thức, dữ liệu. Sự giao thoa này tạo ra một thị trường vừa đặc biệt vừa nhiều thách thức.

Việt Nam có lợi thế đặc biệt trong lĩnh vực này. Người Việt giỏi toán học, một yếu tố then chốt trong việc đo lường và xác minh tín chỉ carbon. Bên cạnh đó, với đặc thù sống gần gũi với thiên nhiên từ lâu đã tạo nền tảng kiến thức tự nhiên cho người Việt mà nhiều quốc gia khác có thể phải nỗ lực hơn mới có được.

Là quốc gia nông nghiệp với 92% nền tảng kinh tế đến từ các doanh nghiệp nhỏ và vừa, Việt Nam sẽ có kịch bản phát triển thị trường carbon khác biệt so với các quốc gia khác. Tuy nhiên, không có việc ‘mua bán’ tín chỉ carbon theo nghĩa thông thường. Thay vào đó là quan điểm cùng nhau đầu tư vào những dự án có khả năng phát sinh tín chỉ carbon, giống như một trái phiếu vậy. Quá trình đồng hành đầu tư phát triển các dự án có thể có 2 khả năng: tránh phát thải carbon thông qua nỗ lực bổ sung hoặc hấp thụ, lưu trữ carbon tại nơi tín chỉ này vốn thuộc về.

Bà Betty Palard cũng đã phân tích về ba loại tín chỉ carbon chính trên thị trường: tín chỉ carbon trắng, tín chỉ carbon xanh lá cây và tín chỉ carbon xanh dương. Từ những góc nhìn trên, bà Betty Palard cho rằng thị trường tín chỉ carbon là sân chơi rộng mở, kêu gọi sự tham gia của mỗi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp… theo khả năng.

Thay vì tập trung vào câu chuyện làm kinh tế, bà Betty Palard muốn nhìn vào tín chỉ carbon dưới góc nhìn tài sản quốc gia. Cuộc chơi này có thể được xem là cuộc chơi của Việt Nam. Về phát triển thị trường carbon, qua kinh nghiệm từ các thị trường đi trước, Việt Nam có thể tham khảo, học hỏi từ ba khu vực thị trường: châu Âu về vấn đề dữ liệu, sự minh bạch và mạnh mẽ; thị trường Hàn Quốc về việc mở cửa thị trường cho cả cộng đồng tham gia; và Trung Quốc về việc những phần phát thải lớn nhất cần có chính sách của nhà nước, những lĩnh vực còn lại nên để các doanh nghiệp tự tìm nhau.

Như vậy, thị trường carbon đang mở ra những cơ hội mới cho Việt Nam trong việc chuyển đổi xanh và giảm phát thải carbon. Với những lợi thế và tiềm năng của mình, Việt Nam có thể tận dụng thị trường carbon để phát triển bền vững và đóng góp vào mục tiêu chung của toàn cầu.