Con đường sự nghiệp của nhiều lao động trẻ sau khi tốt nghiệp đại học không phải lúc nào cũng suôn sẻ như mong muốn. Họ thường phải đối mặt với áp lực từ gia đình, kỳ vọng cá nhân và sự cạnh tranh gay gắt của thị trường lao động. Việc tìm kiếm một công việc phù hợp và ổn định trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Thực tế cho thấy, nhiều lao động trẻ sau khi tốt nghiệp đại học phải trải qua một quá trình tìm việc kéo dài, đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt và những yêu cầu khắt khe từ nhà tuyển dụng. Nguyễn Hoàng Anh Khoa, một sinh viên tiêu biểu tốt nghiệp ngành kinh doanh quốc tế tại một trường đại học ở TP HCM, chia sẻ rằng anh đã gặp phải khó khăn khi đi phỏng vấn xin việc. Nhà tuyển dụng tập trung hỏi về kinh nghiệm, kỹ năng xử lý tình huống, giao tiếp và làm việc nhóm, điều này khiến anh cảm thấy bất ngờ và hụt hẫng.

Không chỉ Khoa, Trần Ngọc Bảo Trân, một lao động trẻ khác tại TP HCM, đã có một khởi đầu suôn sẻ khi được một tập đoàn lớn mời về làm việc với mức lương cao và đãi ngộ hấp dẫn. Tuy nhiên, chỉ sau 3 tháng, Trân quyết định xin nghỉ do không chịu nổi áp lực công việc và nhận ra rằng công việc không phù hợp với bản thân.

Bên cạnh đó, Vũ Hoài Thanh, một lao động trẻ quê Quảng Ngãi, đã trải qua một hành trình lập nghiệp đầy gian nan tại TP HCM. Tốt nghiệp cao đẳng ngành kỹ thuật điện, Thanh quyết định lên thành phố với mong muốn tìm được công việc ổn định để phụ giúp gia đình. Tuy nhiên, anh đã gặp phải khó khăn về tài chính và cảm thấy lạc lối vì không biết bắt đầu từ đâu.

Ông Nguyễn Lê Vĩnh Lynh, Giám đốc Chi nhánh Công ty CP Ngắm cảnh Việt Nam tại TP HCM, cho rằng nhiều sinh viên mới tốt nghiệp vẫn còn loay hoay chưa xác định được hướng đi cụ thể. Họ phải đối mặt với áp lực vô hình từ nhiều phía, bao gồm cả kỳ vọng từ gia đình và sự cạnh tranh gay gắt của thị trường lao động.

ThS Nguyễn Thị Kim Phụng, Phó Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Quan hệ doanh nghiệp – Trường ĐH Tài chính – Marketing, cho rằng không phải ai cũng sẵn sàng bước vào guồng quay công việc ngay sau khi ra trường. Nhiều sinh viên mới tốt nghiệp rơi vào trạng thái mông lung, chưa biết bắt đầu từ đâu.

Để không trượt dài trong cảm giác bế tắc, lao động trẻ cần chủ động lên kế hoạch cho giai đoạn chuyển tiếp. Giai đoạn sau tốt nghiệp nên được xem là thời điểm lý tưởng để nghỉ ngơi có chủ đích, học thêm kỹ năng, tham gia thực tập, học cao học hoặc thử sức với công việc trái ngành nhằm mở rộng trải nghiệm và khám phá bản thân.

TS Huỳnh Anh Bình, Giám đốc Trung tâm Hướng nghiệp TP HCM, cho rằng sinh viên mới ra trường hiện nay không thiếu sự hỗ trợ để bắt đầu sự nghiệp. Các trung tâm hỗ trợ việc làm tại trường đại học là địa chỉ đáng tin cậy, cung cấp dịch vụ tư vấn nghề nghiệp, hỗ trợ viết CV, luyện phỏng vấn và giới thiệu cơ hội thực tập, việc làm phù hợp.

Tóm lại, con đường sự nghiệp của lao động trẻ sau khi tốt nghiệp đại học không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Họ cần chủ động lên kế hoạch, tích lũy kinh nghiệm, rèn luyện kỹ năng và định hình lộ trình nghề nghiệp để tự tin bước vào thị trường lao động.

Chữ ‘Dám’ – chìa khóa quyết định giữa thành công và thất bại – là câu nói tâm đắc của anh Nguyễn Xuân Tân, cựu sinh viên Khoa Điện, Trường Đại học Sao Đỏ. Hiện tại, anh đang giữ vị trí Giám đốc Công ty TNHH Cơ khí và Ứng dụng công nghệ thông minh Việt Nam (Smarttech Vina) và Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần MV.Anh Tân. Trong một cuộc chia sẻ gần đây, anh đã bật mí về bí quyết thành công trong quá trình học tập và khởi nghiệp của mình.

Anh Tân cho biết, trong thời gian học ngành Tự động hóa tại Trường Đại học Sao Đỏ, anh luôn cố gắng nắm vững kiến thức chuyên ngành. Không chỉ tập trung vào chương trình học, anh còn chủ động tìm hiểu thêm thông tin qua sách vở, internet và kiến thức thực tế tại các công ty, doanh nghiệp mà nhà trường hợp tác cho sinh viên thực tập. Theo anh, việc lên kế hoạch cho học tập và chuẩn bị hành trang sau khi tốt nghiệp là rất quan trọng.

Để chuẩn bị tốt cho tương lai, anh tích cực tham gia các hoạt động rèn luyện và ngoại khóa của khoa và nhà trường. Những hoạt động này giúp anh trau dồi kỹ năng mềm như kỹ năng làm việc nhóm, thuyết trình và giải quyết vấn đề. Những kỹ năng này đã trở thành nền tảng quan trọng giúp anh thành công trong sự nghiệp của mình.

Tốt nghiệp năm 2012, sau một năm tìm hiểu thị trường, anh thành lập Smarttech Vina vào năm 2013. Công ty chuyên sản xuất đồ gá sản phẩm, chi tiết máy, khuôn mẫu, chế tạo máy lắp ráp, máy kiểm tra và các loại băng truyền, băng tải – những sản phẩm đáp ứng nhu cầu của ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam. Quá trình khởi nghiệp và phát triển sự nghiệp của anh Tân không hề dễ dàng, đặc biệt là xây dựng đội ngũ, tìm kiếm khách hàng và quản lý tài chính.

Tuy nhiên, với nền tảng kiến thức vững chắc từ Trường Đại học Sao Đỏ, anh phát huy khả năng phân tích và giải quyết vấn đề một cách hệ thống. Anh không ngừng học hỏi từ các chuyên gia, sách báo và đặc biệt là từ những thất bại để rút ra bài học kinh nghiệm quý báu. Bài học lớn nhất anh rút ra là sự kiên trì, dám nghĩ, dám làm và luôn đặt khách hàng làm trung tâm.

Sau gần 8 năm, Smarttech Vina đã có chỗ đứng và phát triển, cung ứng sản phẩm chất lượng cho nhiều doanh nghiệp trên cả nước. Đến năm 2020, anh Tân thành lập Công ty cổ phần MV và giữ chức vụ Chủ tịch Hội đồng quản trị. Ở vị trí Giám đốc Smarttech Vina và Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần MV, anh chịu trách nhiệm chính trong việc xây dựng chiến lược phát triển tổng thể, quản lý và điều hành mọi hoạt động của công ty, đảm bảo đạt mục tiêu kinh doanh đã đề ra.

Anh Tân cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết nối cựu sinh viên với nhà trường. Với tư cách là cựu sinh viên, anh sẵn lòng kết nối với nhà trường để tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho sinh viên. Cụ thể, Smarttech Vina và MV sẵn sàng tiếp nhận sinh viên đến thực tập và trải nghiệm môi trường làm việc thực tế. Anh cũng mong muốn hợp tác với nhà trường trong việc tổ chức tọa đàm, chia sẻ kinh nghiệm hoặc xây dựng chương trình đào tạo thực tế, sát với nhu cầu thị trường để sinh viên ra trường có thể đáp ứng tốt yêu cầu của doanh nghiệp.

Để tiếp lửa cho sinh viên với lòng quyết tâm và đam mê khởi nghiệp, anh Tân đưa ra lời khuyên: ‘Đừng ngại khám phá và thử sức với những điều mới mẻ. Tận dụng tối đa thời gian học tập tại trường để tích lũy kiến thức chuyên môn, rèn luyện kỹ năng mềm và xây dựng mối quan hệ. Luôn chủ động học hỏi, cập nhật kiến thức mới và không ngừng trau dồi bản thân. Đặc biệt, hãy giữ vững tinh thần khởi nghiệp, dám đương đầu với thử thách và biến ước mơ thành hiện thực.’

Những chia sẻ của anh Nguyễn Xuân Tân – cựu sinh viên thành đạt của Trường Đại học Sao Đỏ – sẽ giúp sinh viên hiện tại và tương lai của trường có thêm động lực để cố gắng học tập, rèn luyện và định hướng tương lai. Thông qua những câu chuyện thành công như của anh Tân, các bạn trẻ có thể học hỏi và áp dụng vào con đường phát triển sự nghiệp của mình.

Trong bối cảnh thị trường lao động đang ngày càng cạnh tranh, việc lựa chọn ngành học đã trở thành một quyết định quan trọng cho tương lai. Mới đây, Viện CFA và Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã công bố những phát hiện mới về ngành tài chính và các ngành học khác. Ngành tài chính, vốn được xem là “con đường vàng” đến sự ổn định và thu nhập cao, đang dần mất vị thế trước các ngành học ít được chú ý như dinh dưỡng, xây dựng, nông nghiệp.

Báo cáo của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã chỉ ra sự trỗi dậy của các ngành nhân văn, lĩnh vực lâu nay bị xem là “kém thực dụng”. Điều này cho thấy thị trường lao động đang có sự dịch chuyển trong tiêu chí tuyển dụng. Theo kết quả khảo sát của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, các ngành học đại học có tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất tại Mỹ bao gồm: Khoa học dinh dưỡng (0,4%), Dịch vụ xây dựng (0,7%), Khoa học động thực vật (1%), Kỹ thuật xây dựng (1%), Giáo dục đặc biệt (1%), Nông nghiệp (1,2%), Giáo dục mầm non (1,3%), Kỹ thuật hàng không vũ trụ (1,4%), Điều dưỡng (1,4%), và Khoa học trái đất (1,5%).

Những số liệu này cho thấy các ngành STEM như khoa học máy tính, từng là điểm nóng tuyển dụng trong suốt giai đoạn hậu đại dịch, cũng ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp cao. Trong khi đó, nhu cầu tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp các ngành khoa học xã hội và nhân văn lại đang gia tăng. Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang góp phần làm đảo lộn những định hướng nghề nghiệp truyền thống. Nếu trước đây, các ngành công nghệ và tài chính được xem là “vùng đất hứa” thì nay, nhu cầu về tư duy sáng tạo, khả năng giao tiếp, xử lý tình huống – những kỹ năng đặc trưng của khối ngành nhân văn – lại ngày càng được đề cao.

Ông Peter Watkins, Giám đốc cao cấp phụ trách chương trình đại học của Viện CFA, cho rằng AI đang thay đổi cả giá trị của tấm bằng đại học. Ông Robert Goldstein, Giám đốc vận hành của tập đoàn BlackRock, cũng thẳng thắn thừa nhận công ty đang ưu tiên tuyển dụng sinh viên các ngành như lịch sử, văn học Anh – những người có khả năng tư duy tổng hợp, phân tích sâu sắc và linh hoạt trong môi trường công nghệ biến đổi. Trong bối cảnh AI dần đảm nhiệm các công việc mang tính kỹ thuật, khả năng “làm người” – với tư duy phản biện, sáng tạo và cảm xúc – trở thành lợi thế cạnh tranh mới.

Lựa chọn ngành học cần cân bằng giữa đam mê và thực tế. Kết quả khảo sát và số liệu thực tế đều cho thấy sinh viên ngày nay ngày càng thực tế hơn trong việc lựa chọn ngành học. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc chỉ nên chọn ngành “hot”. Ngược lại, những ngành tưởng chừng ít “ăn khách” lại đang khẳng định vai trò ngày càng quan trọng trong kỷ nguyên AI. Thị trường lao động đang không ngừng biến động. Một ngành có thể là “ngôi sao” hôm nay nhưng trở nên dư thừa chỉ sau vài năm. Chính vì vậy, các bạn trẻ cần hiểu rõ thế mạnh, sở thích của bản thân, đồng thời cập nhật thường xuyên thông tin về nhu cầu nhân lực và xu hướng nghề nghiệp trong tương lai.

Chọn ngành học không chỉ là bước khởi đầu cho sự nghiệp, mà còn là quyết định chiến lược về đầu tư cá nhân. Trong bối cảnh AI và công nghệ số đang làm thay đổi sâu sắc thị trường lao động, một tấm bằng đại học chỉ phát huy giá trị khi nó được lựa chọn dựa trên sự kết hợp hài hòa giữa đam mê, năng lực cá nhân và hiểu biết thực tế về xu hướng nghề nghiệp. Học sinh, sinh viên cần hướng tới sự linh hoạt, khả năng thích ứng và tư duy dài hạn – những yếu tố ngày càng được các nhà tuyển dụng đánh giá cao.