Sản xuất thanh long theo chuẩn GlobalGAP, hơn 450 hecta thanh long tại tỉnh Lâm Đồng hiện đang vào chính vụ thu hoạch. Tuy nhiên, nông dân và doanh nghiệp đang đối mặt với khó khăn không thể xuất khẩu sang thị trường châu Âu do thiếu giấy chứng thư – chứng nhận An toàn thực phẩm.

Tình trạng này đã kéo dài từ đầu tháng 7 đến nay, khiến khoảng 100 tấn thanh long bị hư hỏng và tồn kho gần tương đương. Theo các doanh nghiệp, nguyên nhân của tình trạng này là do chưa có cơ quan Nhà nước ký Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu cho các doanh nghiệp.

Đối với các lô hàng xuất khẩu sang châu Âu, phần lớn doanh nghiệp thực hiện kiểm tra tại TP.HCM, đồng nghĩa cơ quan chịu trách nhiệm cấp giấy chứng nhận trên là Sở An toàn thực phẩm TP.HCM. Thông tư 12/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ký ngày 19/6 và có hiệu lực từ ngày 1/7, đã chuyển thẩm quyền cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu từ Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật về UBND cấp tỉnh.

Tuy nhiên, việc chuyển quyền chứng nhận từ cơ quan của Bộ về Sở đang khiến quy trình này bị ách tắc. Bởi trước đây, các doanh nghiệp vốn quen làm việc với các chi cục kiểm dịch thực vật vùng – nơi phụ trách cấp giấy chứng nhận.

Trở ngại quy trình chứng nhận không chỉ gây thiệt hại lớn cho các hộ dân, hợp tác xã, doanh nghiệp xuất khẩu thanh long sang châu Âu mà còn ảnh hưởng đến những đơn hàng xuất khẩu về sau. Tình trạng này đã được Hiệp hội thanh long Bình Thuận kiến nghị bằng văn bản lên UBND tỉnh Lâm Đồng.

Do phải chờ cả tháng, khách hàng từ châu Âu đã gửi thư thông báo sẽ cắt đơn hàng từ Việt Nam, chuyển qua mua thanh long từ Thái Lan, Ecuador. Theo Hiệp hội thanh long Bình Thuận, thiệt hại bằng tiền không quan trọng bằng lòng tin. Nông dân thấy doanh nghiệp ngừng thu mua nên dừng sản xuất, đối tác cũng không còn niềm tin vì không thấy hàng hóa nhập khẩu theo cam kết.

Để tháo gỡ khó khăn này, các cơ quan chức năng cần sớm hướng dẫn cụ thể và thống nhất quy trình cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho thực vật xuất khẩu, giúp doanh nghiệp và nông dân tiếp tục sản xuất và xuất khẩu thanh long sang thị trường châu Âu và các thị trường khác. Đồng thời, cần có các giải pháp hỗ trợ để giúp doanh nghiệp và người dân khắc phục thiệt hại và khôi phục sản xuất kinh doanh. Tra cứu

Trong những tuần gần đây, tình trạng ùn ứ hàng hóa xuất khẩu sang thị trường EU, đặc biệt là các mặt hàng như thanh long và hồ tiêu, đã trở nên nghiêm trọng. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là việc thiếu Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu. Ông Huỳnh Cảnh, Chủ tịch Hiệp hội Thanh Long Bình Thuận, cho biết rằng hoạt động xuất khẩu thanh long đang bị đình trệ nghiêm trọng, với khoảng 100 tấn hàng hóa bị hư hỏng và hàng tồn kho lên đến 50-70 tấn.

Tương tự, 2 doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam cũng đang tồn kho lượng hàng có giá trị khoảng 2,4 triệu USD và không thể xuất khẩu do thiếu Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Điều này không chỉ gây ra những khó khăn cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến uy tín và vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), đã lên tiếng về vấn đề này. Theo ông, cơ quan này đã có công văn hướng dẫn gửi các địa phương để giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, các sở địa phương cho rằng hướng dẫn đó chỉ áp dụng tại Việt Nam và cần bổ sung quy định theo yêu cầu của các nước nhập khẩu, trong đó có EU.

Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đang đề nghị sửa lại công bố thủ tục hành chính cho phù hợp. Việc điều chỉnh đang được gấp rút hoàn tất để đảm bảo hoạt động xuất khẩu không bị ảnh hưởng. Ngoài ra, Cục cũng đã gửi công văn đề nghị EU cho phép áp dụng mẫu giấy chứng nhận hiện tại, nhưng phía EU chưa có phản hồi.

Sở An toàn thực phẩm TPHCM cũng đã lên tiếng về vấn đề này. Trong văn bản kiến nghị khẩn gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Sở An toàn thực phẩm TPHCM đã nêu ra hàng loạt bất cập cần Bộ hướng dẫn liên quan đến thủ tục kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm với thực phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu. Sở An toàn thực phẩm TPHCM kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm ban hành quy định về hồ sơ, thủ tục cấp Giấy chứng nhận theo mẫu của nước nhập khẩu để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Trước tình hình trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang gấp rút làm việc với các cơ quan liên quan để giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp. Bộ cũng đang nỗ lực đàm phán với phía EU để sớm có giải pháp tháo gỡ khó khăn cho hoạt động xuất khẩu của Việt Nam. Trong lúc đó, các doanh nghiệp xuất khẩu cũng đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để giảm thiểu thiệt hại và duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh.

Việc giải quyết tình trạng ùn ứ hàng hóa xuất khẩu sang EU là rất quan trọng để duy trì uy tín và vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế. Việc này không chỉ giúp giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp mà còn đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam.

Như đã biết, EU là một trong những thị trường xuất khẩu lớn và quan trọng của Việt Nam. Việc duy trì và mở rộng thị trường này là rất quan trọng để tăng cường hoạt động xuất khẩu và phát triển kinh tế.

Một thông tin khác liên quan đến vấn đề này là trang thông tin điện tử của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã cung cấp thông tin về các quy định và hướng dẫn về xuất khẩu nông sản sang EU. Quý vị có thể theo dõi trang này để cập nhật thông tin mới nhất về vấn đề này.