Chuyển đổi sang phương tiện xanh đang trở thành xu thế không thể đảo ngược trong nỗ lực bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Trong buổi tọa đàm ‘Chuyển đổi giao thông xanh: Xu thế không thể đảo ngược’ được tổ chức bởi Báo Lao động, các chuyên gia và nhà quản lý đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuyển đổi từ xe máy chạy xăng sang xe điện. TS. Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, khẳng định rằng mặc dù xe máy xăng mang lại sự tiện lợi, nhưng người dân cần sẵn sàng từ bỏ để bảo vệ sức khỏe và môi trường.

TS. Hoàng Dương Tùng cũng cho biết rằng Hà Nội đang dự kiến hỗ trợ tài chính trực tiếp để giúp người dân yên tâm chuyển đổi sang xe máy điện. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc khuyến khích người dân chuyển đổi sang phương tiện xanh, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Đồng thời, TS. Khuất Việt Hùng, Chủ tịch HĐQT Metro Hà Nội, cho rằng việc chuyển đổi thói quen sử dụng xe máy chạy xăng sang xe điện là cần thiết và có thể thực hiện được.

Ông Khuất Việt Hùng đưa ra ví dụ về việc cấm nồng độ cồn trước đây và sự thay đổi trong nhận thức của người dân về vấn đề này. Điều này cho thấy rằng việc thay đổi thói quen và nhận thức của người dân có thể được thực hiện thông qua các chính sách và biện pháp phù hợp. Các chuyên gia cũng thảo luận về các giải pháp để hỗ trợ người dân chuyển đổi sang xe máy điện, bao gồm việc tổ chức lại giao thông, đặc biệt là giao thông công cộng.

Hà Nội đang tính đến việc phát triển hệ thống tàu điện và hạ tầng kết nối để giúp người dân dễ tiếp cận và gửi xe tại nhiều điểm. Ông Ngô Việt Dũng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội ôtô thể thao Việt Nam, nhấn mạnh rằng việc chuyển đổi phương tiện xanh không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân.

Ông Ngô Việt Dũng cũng đề xuất rằng Hà Nội cần tổ chức lại giao thông, bố trí trạm sạc và chỗ đỗ xe phù hợp để hỗ trợ người dân chuyển đổi sang xe máy điện. Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách quan trọng để loại bỏ dần phương tiện ôtô, xe máy chạy xăng dầu gây ô nhiễm. Hà Nội được yêu cầu thực hiện lộ trình từ ngày 1.7.2026 không còn xe máy dùng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực Vành đai 1.

Đến ngày 1.1.2028, hạn chế ôtô cá nhân chạy xăng trong Vành đai 1 và 2. Đến năm 2030, mở rộng áp dụng với toàn bộ phương tiện cá nhân dùng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi Vành đai 3. Với các chính sách và biện pháp cụ thể, việc chuyển đổi sang phương tiện xanh đang trở thành xu thế không thể đảo ngược tại Việt Nam.

Hà Nội đang lên kế hoạch cấm xe máy chạy xăng trong nội đô và chuyển đổi sang xe điện như một giải pháp quan trọng để giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, nhiều người dân vẫn băn khoăn về khả năng hệ thống điện sẽ chịu tải khi số lượng xe máy điện tăng lên.

Các chuyên gia cho rằng, để chuyển đổi xanh từ xe chạy nhiên liệu hóa thạch sang xe điện, Hà Nội cần có các giải pháp tổng thể như hỗ trợ tiền cho người dân, xây dựng hệ thống giao thông công cộng, đầu tư trạm sạc phủ rộng. Theo TS Đào Nhật Đình, chuyên gia độc lập về môi trường, chỉ đạo của Thủ tướng là phù hợp với xu hướng chung của cả nước trong việc giải quyết vấn đề về môi trường.

TS Đào Nhật Đình cũng đưa ra 3 điều kiện cần chuẩn bị để triển khai kế hoạch này. Thứ nhất là về điện, chuyên gia cho rằng xe máy điện không cần sạc hàng ngày, và hệ số trùng lặp sạc là rất thấp. Công suất tiêu thụ điện của Hà Nội là 5000 MW, vành đai 1 sẽ vào khoảng 1000 MW nên 18 MW kia chưa đáng sợ. Thứ hai là về hiện trạng giao thông, chuyên gia cho rằng giao thông Hà Nội chưa sẵn sàng cho xe máy điện. Chỉ cần nhìn sang nước láng giềng Trung Quốc là hiểu hạ tầng giao thông cho xe máy điện như thế nào. Cuối cùng là đất để làm chỗ sạc công cộng và bãi xe công cộng. Một xe máy điện sạc 2 giờ trong khi mua xăng chỉ hết 5 phút.

TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đánh giá bãi bỏ xe máy xăng là bài toán rất khó giải đối với TP Hà Nội, dù biết đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí. TS Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Giao thông Vận tải, cho biết, chúng ta phải khẳng định ô nhiễm môi trường ở Hà Nội hay TP.HCM đang ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Xe máy hay ô tô đều là tác nhân gây ô nhiễm không khí, nhưng để giải quyết vấn đề này cần một chính sách đồng bộ, dài hơi và mang tính thực tiễn.

Hiện nay, hạ tầng giao thông công cộng ở Hà Nội, TP.HCM mới đáp ứng được 10-15% nhu cầu đi lại của người dân. Tuy nhiên, hệ thống giao thông công cộng đang gặp rất nhiều vấn đề. Ông Nguyễn Anh Quân, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) Hà Nội, cho rằng, chỉ thị 20 mang tính cấp bách bởi trong thời gian vừa qua, đặc biệt là 2 năm trở lại đây, hệ thống quan trắc và các công cụ đánh giá đã được áp dụng khoa học kỹ thuật, áp dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo được đánh giá, cập nhật thường xuyên và chính xác đến từng khu vực.

Hà Nội cũng đã lập tổ liên ngành để chuyển đổi sang xe điện, xây dựng trạm sạc. Các chuyên gia hy vọng rằng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và các giải pháp tổng thể, Hà Nội sẽ có thể triển khai thành công kế hoạch cấm xe máy chạy xăng trong nội đô và chuyển đổi sang xe điện, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân.

TP.HCM đang tích cực triển khai các biện pháp nhằm chuyển đổi sang các loại hình giao thông bền vững, giảm thiểu ô nhiễm không khí do phát thải từ phương tiện giao thông. Với vai trò là trung tâm kinh tế và đô thị đông dân nhất cả nước, TP.HCM đang phải đối mặt với những thách thức môi trường và áp lực từ biến đổi khí hậu ngày càng tăng. Chính vì vậy, thành phố đã quyết định đẩy mạnh xu hướng chuyển đổi xanh, xem đây là một chiến lược quan trọng để phát triển bền vững, nâng cao chất lượng sống cho người dân và thực hiện các cam kết quốc gia.

Mới đây, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đã đề xuất chuyển đổi 400.000 xe máy xăng sang xe máy điện cho tài xế công nghệ trong tháng 7/2025. Dự kiến, chính sách hỗ trợ và khuyến khích sẽ được áp dụng từ ngày 1/1/2026 nếu đề án được các cấp thông qua. Theo đó, các tài xế công nghệ sẽ được hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi vay vốn để thực hiện các dự án xanh. Đây là một trong những nỗ lực của TP.HCM nhằm khuyến khích việc chuyển đổi sang các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường.

Bên cạnh đó, TP.HCM cũng đang triển khai Nghị quyết số 98 của Quốc hội về cơ chế đặc thù. Sở Xây dựng đã xây dựng Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông với 2 giai đoạn cụ thể. Mục tiêu đến năm 2030 là 100% xe buýt của TP.HCM sử dụng điện hoặc năng lượng xanh. Để đạt được mục tiêu này, đề án đã đưa ra bốn giai đoạn với các mục tiêu định lượng và gắn với lộ trình thời gian cụ thể, tạo cơ sở để đo lường, đánh giá tiến độ và hiệu quả trong giai đoạn triển khai.

Các nước trên thế giới cũng đã thực hiện chuyển đổi sang xe điện, như Trung Quốc, Na Uy. Tại Trung Quốc, thành phố Thâm Quyến là một ví dụ điển hình về chính sách hỗ trợ chuyển đổi xe điện hai bánh ở cấp đô thị. Còn tại Na Uy, chính phủ đã đưa ra loạt chính sách ưu đãi mạnh mẽ và toàn diện để khuyến khích người dân sử dụng xe điện. Những kinh nghiệm này có thể được tham khảo và áp dụng cho TP.HCM trong quá trình chuyển đổi sang các phương tiện giao thông bền vững.

Trong khi đó, Sở Xây dựng TP.HCM đang phối hợp với các đơn vị liên quan hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết, bổ sung đánh giá tác động sau khi TP.HCM sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, để triển khai đồng bộ trên toàn địa bàn TP.HCM mới. Dự kiến, báo cáo sẽ được trình UBND TP.HCM và HĐND TP.HCM trong quý IV/2025. Đây là một bước quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi sang các loại hình giao thông bền vững và giảm thiểu ô nhiễm không khí tại TP.HCM.