Thái Nguyên – một tỉnh miền núi phía Bắc của Việt Nam – đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Với nhiều giải pháp đồng bộ và hiệu quả, tỉnh đã cải thiện đáng kể hạ tầng kỹ thuật, văn hóa – xã hội thiết yếu như điện, đường, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa tại các bản làng.

Những nỗ lực này không chỉ nâng cao mức sống của người dân mà còn làm thay đổi căn bản tập quán canh tác và bộ mặt bản làng. Các bản làng dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên nay đã có những gam màu tươi sáng với những ngôi nhà mới xây dựng, đường sá được mở rộng và trải bê tông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao lưu và phát triển kinh tế. Việc đầu tư có trọng tâm trọng điểm, phù hợp với điều kiện, tiềm năng thế mạnh, phong tục tập quán của đồng bào đã thu được kết quả tích cực.

Công tác vận động quần chúng phát huy quyền làm chủ, sự tham gia chủ động của cộng đồng và người dân đã khơi dậy tinh thần nỗ lực vươn lên của đồng bào. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm sâu, khoảng cách về mức sống so với bình quân chung của tỉnh từng bước thu hẹp. Sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hóa của các vùng dân tộc có bước phát triển mới.

Tỉnh Thái Nguyên cũng đẩy mạnh việc trang bị kiến thức về khoa học kỹ thuật, hỗ trợ vật tư phân bón, nguồn cây, con giống chuyển đổi cây trồng vật nuôi, phát triển ngành nghề, làng nghề truyền thống. Hệ thống hạ tầng viễn thông được xây dựng tạo điều kiện cho bà con tiếp cận các nền tảng công nghệ số.

Một số sản phẩm nông nghiệp của tỉnh đã có giá trị thương phẩm cao, trong đó chè là cây trồng chủ lực. Nhiều địa phương đã tập trung phát triển và đã cho sản lượng, giá trị thương phẩm cao với các loại cây trồng như na, bưởi, quế… Sản phẩm truyền thống như dệt, may trang phục dân tộc, mật ong, gạo nếp vải, cốm, miến dong, rượu men lá… đã đáp ứng yêu cầu về chất lượng, thị hiếu người tiêu dùng và đã đạt tiêu chuẩn OCOP.

Bên cạnh những thành tựu, vẫn còn một số khó khăn và thách thức mà tỉnh cần phải vượt qua. Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi địa hình trải rộng, mật độ dân cư không tập trung, trình độ sản xuất còn dựa nhiều vào yếu tố tự nhiên, phương thức canh tác giản đơn, giá trị kinh tế thấp, ít cơ hội tiếp cận việc làm phi nông nghiệp.

Cơ sở hạ tầng nhiều xã phía Bắc của tỉnh chưa được đầu tư hoàn thiện. Cơ chế, chính sách chưa đủ hấp dẫn thu hút doanh nghiệp có tiềm lực kinh tế mạnh đầu tư vào công nghiệp chế biến, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị tại các xã vùng sâu, vùng xa.

Tuy nhiên, bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên vẫn được giữ gìn và phát huy. Những nét đẹp mang giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào như ngôn ngữ, trang phục truyền thống, phong tục tập quán, nghi lễ tín ngưỡng, ẩm thực, dân ca dân vũ được các cấp ủy, chính quyền tạo điều kiện cho bà con bảo tồn và phát huy.

Mới đây, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành đề án phát triển du lịch cộng đồng với nhiều triển vọng về các điểm đến mới và tạo thêm việc làm cho người dân. Làng du lịch sinh thái nhà sàn Thái Hải, Làng du lịch cộng đồng xóm Mỏ Gà, Làng văn hóa dân tộc bản Quyên… có thể coi là hình mẫu để nâng cao, nhân rộng.

Trong thời gian tới, tỉnh cần tiếp tục quan tâm và có những giải pháp hiệu quả hơn nữa để phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi một cách bền vững.

Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) ở Việt Nam hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ các yếu tố an ninh phi truyền thống. Những thách thức này không chỉ dừng lại ở biến đổi khí hậu, dịch bệnh, di cư tự do, mà còn bao gồm buôn bán người, tội phạm và khủng bố. Sự tác động của các yếu tố này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh của khu vực mà còn gây ra những cản trở lớn cho sự phát triển bền vững. Do đó, việc xây dựng và thực hiện những chính sách đồng bộ, toàn diện và phù hợp với đặc thù của từng vùng là hết sức cần thiết nhằm đảm bảo an sinh xã hội, ổn định và phát triển lâu dài.

Để giải quyết các thách thức này, cần có sự tham gia và phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, tổ chức xã hội và cộng đồng dân tộc thiểu số. Trước hết, cần thực hiện các biện pháp tăng cường năng lực và nâng cao nhận thức cho người dân về các vấn đề an ninh phi truyền thống. Tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn và tuyên truyền về tác động của biến đổi khí hậu, cách phòng chống dịch bệnh, và các biện pháp ngăn chặn di cư tự do và buôn bán người.

Đồng thời, cần có các chính sách hỗ trợ kinh tế – xã hội nhằm cải thiện điều kiện sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Đầu tư vào cơ sở hạ tầng như đường sá, nhà ở, trường học và cơ sở y tế để nâng cao chất lượng cuộc sống và tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển kinh tế địa phương. Bên cạnh đó, việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc cũng cần được quan tâm, nhằm tăng cường sự gắn kết và bản sắc cộng đồng.

Ngoài ra, cần tăng cường hợp tác quốc tế và giữa các vùng, các tỉnh để chia sẻ kinh nghiệm và mobilize nguồn lực trong việc đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống. Mạng lưới an sinh xã hội cần được củng cố và mở rộng để hỗ trợ kịp thời cho những hộ gia đình và cá nhân bị ảnh hưởng bởi các cú sốc kinh tế – xã hội. Cuối cùng, cơ chế và chính sách cần được hoàn thiện để bảo đảm sự tham gia của đồng bào dân tộc thiểu số vào quá trình phát triển và quản lý tại địa phương.

https://vietnambiz.vn cũng cho biết, sự phát triển bền vững của vùng đồng bào DTTS không chỉ phụ thuộc vào các chính sách của chính phủ mà còn đòi hỏi sự chung tay của toàn xã hội. Các tổ chức xã hội dân sự, doanh nghiệp và cộng đồng cần tham gia vào các hoạt động hỗ trợ và phát triển tại địa phương.