Nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam, trong đó có trái thanh long, ớt và đậu bắp, hiện đang đối mặt với khó khăn khi không thể được xuất khẩu sang thị trường Liên minh châu Âu (EU) do vướng mắc về thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Thông tư số 12/2025/TT-BNNPTNT, có hiệu lực từ ngày 1-7-2025, đã chuyển trách nhiệm cấp phép này từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sang Sở An toàn thực phẩm tại các địa phương.

Tuy nhiên, các Sở An toàn thực phẩm, trong đó có Sở An toàn thực phẩm TPHCM, cho biết vẫn chưa có đủ cơ sở pháp lý để cấp giấy chứng nhận này do sự không rõ ràng trong các quy định pháp luật hiện hành. Điều này đã dẫn đến tình trạng ách tắc trong việc xuất khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp Việt Nam. Kể từ đầu tháng 7 đến nay, nhiều lô hàng như thanh long, ớt và đậu bắp đã bị mắc kẹt và không thể được xuất khẩu sang EU do thiếu giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam đã báo cáo rằng có khoảng 250 tấn hàng gia vị, tương đương với giá trị 2,4 triệu USD, đang chờ cấp phép. Tại tỉnh Bình Thuận, hàng trăm tấn thanh long xuất khẩu đang bị hư hỏng do thời gian lưu kho quá lâu. Trước đây, trách nhiệm cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho sản phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu thuộc về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tuy nhiên, với quy định mới, trách nhiệm này đã được chuyển giao cho các địa phương.

Trong khi đó, các cơ quan chức năng tại địa phương chưa sẵn sàng để thực hiện nhiệm vụ mới này. Tại một hội nghị tổ chức vào ngày 29-7 giữa Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) với các địa phương, vấn đề cấp phép vẫn chưa được giải quyết. Việc chậm cấp giấy chứng nhận không chỉ gây thiệt hại trực tiếp cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của họ.

Câu chuyện này đặt ra yêu cầu về nguyên tắc ‘trong suốt về mặt kỹ thuật’ trong quản lý nhà nước. Các cơ quan chức năng cần đảm bảo rằng việc thay đổi trong hệ thống quản lý không ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Phân định trách nhiệm và sửa chữa văn bản là việc nội bộ của các đơn vị được Chính phủ giao nhiệm vụ và không nên để việc này kéo dài gây hậu quả cho doanh nghiệp.

Như vậy, để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu, các cơ quan chức năng cần khẩn trương rà soát và hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, đồng thời đảm bảo việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm được thực hiện một cách nhanh chóng và minh bạch. Việc này không chỉ giúp恢復 hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp mà còn góp phần bảo vệ uy tín và thương hiệu của Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Trong bối cảnh kinh tế số toàn cầu đang phát triển với tốc độ chóng mặt, việc chuyển đổi số và phát triển thương mại điện tử đã trở thành động lực quan trọng giúp Việt Nam hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường xuất khẩu. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 645/QĐ-TTg về Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021-2025, trong đó nhấn mạnh vai trò của thương mại điện tử như một lĩnh vực tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ số để hiện đại hóa hệ thống sản xuất, mô hình phân phối, nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh và tạo đà cho tăng trưởng bền vững trong xuất khẩu.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, việc hình thành và phát triển một hệ sinh thái thương mại điện tử đồng bộ, không chỉ ở trong nước mà còn vươn ra thị trường quốc tế, là điều kiện tiên quyết. Hệ sinh thái này đòi hỏi sự tham gia tích cực của nhiều bên, bao gồm các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp cung cấp giải pháp công nghệ, các đơn vị sản xuất và xuất khẩu, đơn vị logistics, tài chính, người tiêu dùng, cũng như các tổ chức đào tạo. Sự phối hợp chặt chẽ và đồng bộ giữa các thành phần này sẽ tạo nên môi trường thuận lợi cho sự phát triển của thương mại điện tử.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đang tích cực triển khai nhiều chương trình hành động cụ thể nhằm thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái thương mại điện tử bền vững tại Việt Nam. Các hoạt động trọng tâm bao gồm việc hoàn thiện hệ thống thể chế và xây dựng chính sách để tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi, nâng cao năng lực cho doanh nghiệp và cộng đồng thông qua các chương trình đào tạo và hỗ trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), phát triển hạ tầng và công nghệ với các giải pháp thanh toán không tiền mặt, logistics thông minh và trí tuệ nhân tạo (AI).

Trong thời gian tới, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động thiết thực nhằm tạo ra môi trường thuận lợi hơn nữa cho sự phát triển của thương mại điện tử. Một trong những sự kiện nổi bật là Diễn đàn Ứng dụng Thương mại điện tử và Công nghệ số Việt Nam năm 2025, diễn ra từ ngày 4 đến 6 tháng 9 tại TP. Hồ Chí Minh. Sự kiện này được kỳ vọng sẽ trở thành cầu nối quan trọng, tập hợp các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp trong lĩnh vực thương mại điện tử, công nghệ số từ nhiều quốc gia để chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và định hướng các giải pháp đột phá cho sự phát triển của thương mại điện tử và kinh tế số tại Việt Nam.

Diễn đàn sẽ tập trung vào 4 lĩnh vực chính bao gồm thương mại điện tử, thương mại điện tử xuyên biên giới, vận hành thương mại điện tử, logistics, giải pháp công nghệ số cho doanh nghiệp, và giải pháp tài chính số. Đặc biệt, diễn đàn sẽ tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam giao thương trực tiếp với các đối tác tiềm năng trong lĩnh vực thương mại điện tử xuyên biên giới, logistics và chuyển giao công nghệ số. Sự tham gia của đông đảo nhà mua hàng và nhà đầu tư quốc tế hứa hẹn sẽ mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc mở rộng thị trường xuất khẩu và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các chuyên gia thương mại nhận định rằng Diễn đàn Ứng dụng thương mại điện tử và Công nghệ số 2025 sẽ là cơ hội thiết thực để các doanh nghiệp nắm bắt xu hướng, kết nối và tìm kiếm giải pháp phát triển trong kỷ nguyên số. Sự kiện này không chỉ là nơi cập nhật công nghệ mà còn là diễn đàn quan trọng để doanh nghiệp kết nối hợp tác kinh doanh, phát triển giải pháp cũng như là cơ hội cho các doanh nghiệp công nghệ trong nước gọi vốn đầu tư từ các quỹ đầu tư nước ngoài.

Trong bối cảnh hiện nay, việc ứng dụng công nghệ vào đời sống và sản xuất đã trở thành xu thế tất yếu. Mới đây, một số sáng kiến công nghệ đột phá đã được triển khai nhằm hỗ trợ thế hệ trẻ (Gen Z) quản lý tài chính hiệu quả hơn cũng như thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong nhiều lĩnh vực.

Ngày 23/7 vừa qua, MoMo đã triển khai loạt sáng kiến công nghệ đột phá kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và gamification. Mục đích là đưa kiến thức tài chính đến gần hơn với người trẻ. Tại workshop “Kể chuyện Tài chính thông minh”, sinh viên Đại học Nguyễn Tất Thành đã được trang bị kỹ năng quản lý tiền qua video ứng dụng AI. Họ cũng thực hành công thức “Hiểu tiền – Giữ tiền – Tăng tiền” và cá nhân hóa quản lý chi tiêu ngay trên MoMo.

Các bạn sinh viên đã trải nghiệm học mà chơi với “Đấu Trường Tri Thức” – Sân chơi tài chính quy mô toàn quốc trên nền tảng MoMo. Sân chơi này gồm 3 chế độ chơi chính: “Đường đua thông thái”, “Đấu trường tri thức” và “Tổ ấm trong mơ”. Điều này giúp mở khóa kiến thức tài chính và tạo ra một môi trường để các bạn sinh viên thi tài và nhận thưởng tiền mặt. MoMo sử dụng AI để phân tích thói quen và hành vi người dùng. Từ đó, họ đưa ra gợi ý tiết kiệm, đầu tư và tín dụng cá nhân hóa. Điều này giúp Gen Z đưa ra quyết định tài chính hiệu quả từ sớm. Tổng giá trị phần thưởng từ chương trình lên tới 9 tỷ xu. Hàng triệu người dùng toàn quốc đã tham gia.

Ngoài ra, Amazon Global Selling Việt Nam kết hợp với Cục Xúc tiến Thương mại (Vietrade) – Bộ Công Thương triển khai chương trình ‘Thương hiệu Việt tăng trưởng toàn cầu’. Mục tiêu là tạo bệ phóng thành công cho các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường thương mại điện tử toàn cầu. Theo đó, trong 3 năm, từ năm 2025 đến 2027, chương trình sẽ đào tạo toàn diện và chứng nhận xuất khẩu trực tuyến cho 1.000 doanh nghiệp Việt Nam.

Chương trình sẽ hỗ trợ 30 thương hiệu quốc gia tăng cường hiện diện quốc tế thông qua thương mại điện tử với Amazon. Amazon Global Selling Việt Nam sẽ giúp các nhà sản xuất và doanh nghiệp Việt Nam xây dựng thương hiệu vững mạnh. Từ đó, họ có thể gia tăng giá trị xuất khẩu.

Về phía OpenAI, họ vẫn chưa công bố thời điểm ra mắt chính thức cho GPT-5 – phiên bản kế tiếp của mô hình ngôn ngữ mạnh mẽ từng làm nền tảng cho ChatGPT. OpenAI khẳng định GPT-5 chưa được phát hành và không đưa ra lịch cụ thể nào.

CEO Sam Altman từng tiết lộ tại một sự kiện vào tháng 5 rằng “GPT-5 chưa sẵn sàng”. Nhóm phát triển đang tập trung cải tiến độ tin cậy, sự thật và an toàn trong quá trình huấn luyện.

Dù OpenAI chưa ra mắt GPT-5, nhiều công ty công nghệ khác – như Google, Anthropic và Meta – đang triển khai các mô hình AI mới với tốc độ chóng mặt. Điều này làm tăng áp lực cạnh tranh và kỳ vọng của thị trường.

Dự kiến GPT-5 sẽ mang lại những cải tiến lớn về khả năng lập luận, đa nhiệm, và tương tác mượt mà hơn.

Cuối cùng, hãng công nghệ AgiBot vừa trình diễn đội robot hình người A2-W hoạt động thực tế tại nhà máy sản xuất phụ tùng ô tô ở Mianyang. Trong suốt 3 giờ livestream, robot đã nhận diện kiện hàng, tự lập lộ trình, vận chuyển đến đúng vị trí – xử lý hơn 800 kiện hàng mỗi ca với độ chính xác gần như tuyệt đối.

Robot có thể tránh vật cản, điều chỉnh cách cầm nắm, và thích nghi với môi trường phức tạp nhờ mạng nơ-ron do startup A.N.U. phát triển. Theo kỹ sư từ nhà máy Fulin, robot có độ chính xác cao hơn con người và hoạt động liên tục 24/7.

Trung Quốc đang bước vào giai đoạn thương mại hóa robot hình người. Lãnh đạo AgiBot kỳ vọng trong 1–2 năm tới, robot đa nhiệm sẽ cộng tác cùng kỹ sư và hệ thống tự động. Mục tiêu là xây dựng nhà máy thông minh không người vận hành.

Kết quả khảo sát của Cục Thống kê cho thấy, trong quý 3, có 30,8% doanh nghiệp dự kiến tăng số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới, trong khi 51% số doanh nghiệp dự kiến ổn định và 18,2% số doanh nghiệp dự kiến giảm. Đồng thời, 37,3% doanh nghiệp kỳ vọng tình hình sản xuất kinh doanh sẽ khả quan hơn quý trước. Tuy nhiên, trong bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, các doanh nghiệp sẽ đối mặt với nhiều thách thức từ các biến động về kinh tế, chính trị trên thế giới.

Kết quả điều tra xu hướng kinh doanh trong quý 3 đối với các doanh nghiệp thuộc ngành công nghiệp chế biến, chế tạo cho thấy 37,3% số doanh nghiệp đánh giá xu hướng sẽ tốt lên so với quý trước, 43,5% số doanh nghiệp cho rằng tình hình sản xuất kinh doanh sẽ ổn định. Khu vực doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) có 81% số doanh nghiệp dự báo tình hình sản xuất kinh doanh quý 3 tốt hơn và giữ ổn định so với quý trước. Tỷ lệ này ở khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước và khu vực doanh nghiệp nhà nước lần lượt là 80,7% và 79,8%.

Bà Phí Thị Hương Nga, Trưởng ban Thống kê công nghiệp xây dựng, Cục Thống kê, Bộ Tài Chính, cho biết những tháng tới là giai đoạn quan trọng cho tăng trưởng sản xuất để chuẩn bị nhu cầu tiêu dùng cho các kỳ nghỉ lễ lớn ở Mỹ và châu Âu. Trong nước, việc chuyển đổi sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cắt giảm tầng nấc trung gian và thủ tục hành chính giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong lập kế hoạch sản xuất, kinh doanh. Cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái sẽ giúp doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất.

Tuy nhiên, vẫn sẽ tồn tại những thách thức bên cạnh các thuận lợi trên. Các hoạt động sản xuất công nghiệp chịu tác động từ giá dầu, khí quốc tế biến động và chính sách thương mại có thể gây áp lực lên chi phí sản xuất hoặc gián đoạn chuỗi cung ứng. Điều này có thể làm giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp và gây khó khăn cho hoạt động sản xuất và xuất khẩu.

Thêm vào đó, sự chuyển đổi mô hình sản xuất xanh, sạch, ứng cung công nghệ thông tin trong sản xuất nhằm chuyển hướng thị trường, nâng cao giá trị nội bộ đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn. Việc này đòi hỏi sự quan tâm và hỗ trợ từ chính phủ, cũng như sự chủ động của doanh nghiệp trong việc tìm kiếm nguồn vốn và công nghệ phù hợp.

Trước những thách thức và cơ hội đan xen, các doanh nghiệp cần có chiến lược phù hợp để tận dụng các cơ hội và vượt qua thách thức. Việc tăng cường đầu tư vào công nghệ, nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm sẽ giúp doanh nghiệp tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Đồng thời, việc đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu và mở rộng thị trường sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro và tăng cường cơ hội phát triển. Sự hỗ trợ từ chính phủ thông qua các chính sách và chương trình hỗ trợ doanh nghiệp cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức và tận dụng cơ hội.