Trong nỗ lực hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số và phát triển thương mại điện tử, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1970/QĐ-BCT về Kế hoạch hành động nhằm thực hiện Chỉ thị số 18/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Chỉ thị này đặt ra các nhiệm vụ và giải pháp để xúc tiến thương mại trong và ngoài nước, thúc đẩy hoạt động thương mại năm 2025.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã ký ban hành quyết định này, trong đó đề nghị Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) chủ trì và phối hợp với các sàn thương mại điện tử (TMĐT), nền tảng kinh doanh trực tuyến lớn trong nước và quốc tế. Mục tiêu là triển khai các chương trình kết nối TMĐT, liên kết vùng trong TMĐT, cũng như TMĐT xuyên biên giới.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã tổ chức nhiều chương trình đào tạo và sự kiện liên kết vùng để nâng cao năng lực triển khai thương mại điện tử tại các tỉnh, thành phố. Đáng chú ý là hội nghị ‘Thúc đẩy liên kết vùng trong phát triển TMĐT – Miền Trung vươn xa cùng TMĐT’, và ‘Tuần lễ TMĐT – Go Online’ – hoạt động Thái Nguyên Go Online 2025. Ngoài ra, còn có khóa đào tạo thực chiến chuyên sâu về quảng cáo và bán hàng trên nền tảng số, nền tảng TMĐT.

Song song với đó, Trung tâm Phát triển và Công nghệ số (eComDX) thuộc Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cũng đã triển khai nhiều chương trình đào tạo và tập huấn tại các tỉnh thành. Mục đích là nâng cao năng lực cho doanh nghiệp và thanh niên khởi nghiệp trong việc ứng dụng công nghệ số và các công cụ TMĐT tiên tiến.

Trong thời gian tới, Trung tâm eComDX dự kiến sẽ tiếp tục triển khai các khóa đào tạo chuyên sâu. Các khóa học này sẽ tập trung vào bốn trụ cột chính: GoOnline, GoExport, GoAI, và GoRight. Những nỗ lực này của Bộ Công Thương, đặc biệt thông qua Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, cùng với Trung tâm eComDX, thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số và phát triển thương mại điện tử.

Các hoạt động này không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp trong nước mà còn mở ra nhiều cơ hội hợp tác quốc tế, thông qua việc liên kết với các sàn TMĐT và nền tảng kinh doanh trực tuyến lớn quốc tế. Qua đó, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ có thể tiếp cận thị trường quốc tế một cách rộng rãi hơn.

Nhìn chung, với việc tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp trong chuyển đổi số và phát triển thương mại điện tử, Bộ Công Thương đang tích cực thực hiện các nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao. Điều này không chỉ góp phần thúc đẩy hoạt động thương mại trong nước mà còn tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Chuyển đổi số đang trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư. Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ vào hoạt động sản xuất, kinh doanh vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Một trong những điểm nghẽn quan trọng là vấn đề nhân lực.

Ông Phạm Đức Nghiệm, Phó Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho rằng nhiều doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ không biết tìm công nghệ ở đâu, chọn hệ thống tư vấn nào phù hợp, và nhất là thiếu vốn để đầu tư. Khi có công nghệ, lại không có người đủ trình độ để vận hành.

Để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua rào cản này, các chuyên gia cho rằng cần triển khai cơ chế ‘chuyển đổi từng bước’. Doanh nghiệp không cần thay đổi toàn bộ quy trình cùng lúc mà có thể bắt đầu từ những nghiệp vụ dễ áp dụng như hóa đơn điện tử, kế toán online, quản lý bán hàng… Bên cạnh đó, việc phối hợp giữa Nhà nước, doanh nghiệp công nghệ và các tổ chức giáo dục để tổ chức các chương trình đào tạo thực hành, học online, cấp chứng chỉ… là rất cần thiết.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh Tân, Giám đốc Viện Nghiên cứu và Phát triển Ứng dụng các hợp chất thiên nhiên, Đại học Bách khoa Hà Nội, Nhà nước nên tạo ra một số chương trình trọng điểm, có kinh phí và lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ đào tạo qua đấu thầu để doanh nghiệp tư nhân có khả năng thiết kế những khóa học, chương trình học bổ sung và phổ thông hóa các kỹ năng mới cho người yếu thế trong thị trường việc làm mới.

Một yếu tố quan trọng khác là cần khuyến khích doanh nghiệp công nghệ tham gia phát triển giải pháp công nghệ thân thiện với người dùng. Phần mềm phải dễ sử dụng, giao diện đơn giản, thậm chí tích hợp tính năng điều khiển bằng giọng nói để người lao động phổ thông cũng có thể làm quen nhanh chóng.

Dự báo khoảng 70% công việc truyền thống tại Việt Nam sẽ chịu ảnh hưởng đáng kể từ sự phát triển của AI trong thập kỷ tới. Các nhà cung cấp giải pháp công nghệ nhận định, AI sẽ là công nghệ chủ đạo định hình tương lai hoạt động doanh nghiệp tại Việt Nam trong 5-10 năm tới.

Để hình thành nguồn lực mới, doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình chuyển đổi số có lồng ghép yếu tố phát triển con người; doanh nghiệp và người lao động cần đầu tư vào học tập và nâng cao kỹ năng số. Xây dựng một hệ sinh thái nhân lực thích ứng công nghệ không chỉ dựa vào nỗ lực riêng của doanh nghiệp mà giáo dục đại học chính là mắt xích đầu tiên góp phần định hình tư duy, nền tảng tri thức và thái độ nghề nghiệp cho người lao động tương lai.

Nhân lực không thể tách rời tổng thể các yếu tố như cấu trúc nền kinh tế, định hướng chính sách vĩ mô và năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp. Chất lượng nguồn nhân lực chịu tác động trực tiếp từ cách mà nền kinh tế được tổ chức, điều tiết và định hướng phát triển.

Muốn hình thành một lực lượng lao động phù hợp với thời đại công nghệ, cần đồng bộ giữa chính sách phát triển nhân lực và các chính sách kinh tế-công nghệ.