Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang trải qua những biến động sâu sắc, yêu cầu về xuất xứ rõ ràng, minh bạch chứng từ và áp dụng công nghệ truy suất đã trở thành những thách thức mới cho ngành logistics. Đồng thời, điều này cũng đòi hỏi sự hợp tác và liên kết mạnh mẽ hơn giữa các doanh nghiệp để có thể thích nghi và phát triển trong môi trường kinh doanh hiện nay.

Hội thảo ‘Xuất khẩu và Logistics của Việt Nam hiện nay: Bối cảnh, Thách thức và Giải pháp’ do Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) tổ chức trong khuôn khổ Triển lãm Quốc tế Logistics Việt Nam (VILOG) 2025 đã tập trung thảo luận về những thách thức và cơ hội mà ngành logistics đang đối mặt. Bà Võ Thị Phương Lan, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của logistics trong việc tạo nên sự khác biệt trong năng lực cạnh tranh quốc tế của doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh thị trường quốc tế biến động mạnh.

Các quy định như EUDR, yêu cầu chứng minh sản phẩm không gây phá rừng, đã khiến nhiều doanh nghiệp Việt Nam phải đầu tư vào hệ thống truy suất nguồn gốc để đảm bảo tính minh bạch và hợp lệ của hàng hóa khi xuất khẩu. Điều này không chỉ giúp các doanh nghiệp Việt Nam tăng cường năng lực cạnh tranh mà còn góp phần vào việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Về tình hình xuất khẩu, Tổng kim ngạch xuất khẩu trong 6 tháng đầu năm 2025 đã đạt khoảng 219,86 tỷ USD, tăng 14,5% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, nhập khẩu tăng mạnh hơn, cho thấy áp lực về chi phí logistics và phụ thuộc nguyên liệu từ bên ngoài vẫn còn rất lớn. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp cần có chiến lược đa dạng hóa thị trường nhập khẩu và tăng cường sử dụng nguồn nguyên liệu trong nước để giảm thiểu rủi ro.

Mỹ đã thông báo áp dụng mức thuế 20% cho hàng hóa Việt Nam và 40% đối với hàng hóa trung chuyển từ Việt Nam. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp cần tăng cường kiểm soát nguồn gốc hàng hóa và xây dựng chuỗi cung ứng độc lập để giảm thiểu ảnh hưởng từ các chính sách bảo hộ thương mại.

Ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến Gỗ TP Hồ Chí Minh (HAWA), đã cho biết rằng mức thuế đối ứng hiện được Mỹ công bố áp dụng với Việt Nam là 20%, không phải là mức cao với Việt Nam và với ngành gỗ cũng rất ‘bình tĩnh’ với mức thuế này. Điều này cho thấy một số ngành hàng vẫn có khả năng thích nghi và linh hoạt trong việc đối mặt với các thách thức từ chính sách thương mại quốc tế.

Bà Trần Thuỵ Quế Phương, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP), đã đề xuất hợp tác sâu rộng hơn giữa doanh nghiệp xuất khẩu thuỷ sản và ngành logistics, đặc biệt là về yêu cầu về dữ liệu minh bạch, ứng dụng blockchain, nền tảng chia sẻ. Sự hợp tác này không chỉ giúp tăng cường hiệu quả trong việc quản lý chuỗi cung ứng mà còn góp phần vào việc nâng cao tính minh bạch và uy tín của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Từ những thách thức và cơ hội trong ngành logistics hiện nay, các doanh nghiệp và hiệp hội cần tăng cường hợp tác và liên kết để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế và tận dụng các cơ hội mới trong thị trường toàn cầu. Việc xây dựng và phát triển chuỗi cung ứng bền vững, ứng dụng công nghệ thông tin và tự động hóa trong quản lý logistics sẽ là những yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp Việt Nam phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.