Ngày 14/7, truyền thông Trung Quốc đã công bố thông tin về một sự việc nghiêm trọng liên quan đến an toàn hàng không, gây chú ý lớn trong cộng đồng hàng không quốc tế. Vào tối ngày 6/7, trên không phận Cộng hòa Tuva thuộc Nga, hai máy bay dân dụng của Trung Quốc đã thực hiện các chuyến bay ngược chiều nhau với khoảng cách độ cao chỉ khoảng 100 m. Đây là mức khoảng cách thấp hơn nhiều so với yêu cầu an toàn tối thiểu là 300 m.

Sự việc liên quan đến hai chuyến bay là số hiệu CA967 của hãng hàng không Air China và số hiệu CSS128 của hãng hàng không SF Airlines. Chuyến bay CA967 của Air China đang trên hành trình từ Thượng Hải đến Milan và bắt đầu tăng độ cao từ 10.400 m lên gần 11.000 m. Hành động này đã làm giảm đáng kể khoảng cách độ cao giữa hai máy bay khi chúng bay ngược chiều nhau.

Theo dữ liệu từ trang theo dõi hàng không FlightRadar24, tại thời điểm gần nhất, khoảng cách độ cao giữa hai máy bay chỉ khoảng 90-120 m. Mức khoảng cách an toàn tối thiểu được quy định là 300 m, cho thấy sự việc này đã vi phạm nghiêm trọng các quy định về an toàn hàng không.

Thông tin ban đầu cho thấy có thể phi công của Air China đã nghe nhầm hoặc hiểu sai chỉ thị từ đài kiểm soát không lưu. Tuy nhiên, lý do chính xác dẫn đến quyết định tăng độ cao của phi công vẫn chưa được làm rõ. Sự việc này đang gây ra nhiều mối quan ngại về các quy trình an toàn và giao tiếp trong ngành hàng không.

Đến thời điểm hiện tại, Air China, SF Airlines và Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc chưa đưa ra bình luận chính thức về sự việc. Việc các cơ quan liên quan giữ im lặng trong bối cảnh này làm dấy lên những câu hỏi về mức độ giám sát và đảm bảo an toàn trong các hoạt động bay của Trung Quốc.

Các chuyên gia hàng không đang kêu gọi một cuộc điều tra kỹ lưỡng để làm rõ nguyên nhân của sự việc và đề xuất các biện pháp nhằm ngăn chặn những tình huống tương tự trong tương lai. An toàn hàng không luôn là ưu tiên hàng đầu, và mọi sự cố dù nhỏ cũng cần được xem xét nghiêm túc để bảo vệ tính mạng hành khách và phi công.

Trong khi đó, hành khách và phi công trên các chuyến bay khác cũng bày tỏ mối quan ngại về sự việc, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn. Sự minh bạch và trách nhiệm trong việc xử lý sự cố này sẽ giúp củng cố niềm tin vào ngành hàng không.

Hiện tại, tất cả các bên liên quan đang tập trung vào việc nâng cao tiêu chuẩn an toàn và đảm bảo rằng mọi chuyến bay được thực hiện một cách an toàn nhất có thể. Đối với sự việc cụ thể này, vẫn cần thời gian để có báo cáo chi tiết và các biện pháp khắc phục cụ thể.

Trong năm 2025, một loạt các vụ tai nạn máy bay gây thương vong đã làm dấy lên lo ngại về sự an toàn của việc di chuyển bằng máy bay. Mặc dù các chuyên gia hàng không liên tục khẳng định rằng tỷ lệ tử vong khi di chuyển bằng máy bay là cực thấp, nhiều hành khách vẫn tỏ ra lo lắng. Mới đây, vào ngày 12/6, một chiếc Boeing 787 Dreamliner của Air India đã gặp nạn chỉ 30 giây sau khi cất cánh từ Ahmedabad, Ấn Độ, khiến 242 người trên máy bay và 19 người dưới mặt đất thiệt mạng.

Sự cố này đã làm dấy lên lo ngại về sự an toàn của máy bay Boeing 787, khiến một số hành khách tuyên bố sẽ tránh sử dụng loại máy bay này và sẵn sàng trả thêm tiền để bay với các hãng khác. Tuy nhiên, các chuyên gia hàng không và cơ quan quản lý vẫn khẳng định rằng việc di chuyển bằng máy bay là một trong những hình thức di chuyển an toàn nhất.

Theo dữ liệu từ Tổ chức Lưu trữ Tai nạn Máy bay ở Geneva, đã có 54 vụ tai nạn xảy ra trong nửa đầu năm 2025, giảm so với 70 vụ trong cùng kỳ năm ngoái. Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) cũng cho biết tỷ lệ tai nạn toàn cầu năm 2024 là 1,13 trên một triệu chuyến bay, thấp hơn mức trung bình 5 năm là 1,25.

Các chuyên gia cũng cho rằng sự phổ biến của mạng xã hội đã làm gia tăng nhận thức và sự chú ý về an toàn máy bay, nhưng cũng nhấn mạnh rằng các vụ tai nạn máy bay vẫn là những trường hợp ngoại lệ thống kê trong một ngành vận hành hơn 100.000 chuyến bay mỗi ngày trên toàn cầu. Marco Chan, cựu phi công và giảng viên hàng không tại Đại học Buckinghamshire New, Anh, cho biết: ‘Để dễ hình dung, trung bình một người phải bay mỗi ngày trong hơn 15.000 năm để gặp một vụ tai nạn chết người’.

Mặc dù một số hãng hàng không như Air India và Delta Air Lines đã báo cáo lượng đặt chỗ giảm sau các vụ tai nạn, nhưng bức tranh toàn cầu vẫn lạc quan hơn. IATA báo cáo vào tháng 5 rằng nhu cầu hành khách toàn cầu tăng 5% so với cùng kỳ năm ngoái. Các chuyên gia hàng không cũng cho rằng các vụ tai nạn nổi bật có thể khiến hành khách bất an, nhưng hiếm khi dẫn đến thay đổi hành vi lâu dài.

Vụ rơi máy bay Air India gần đây đã đặt ra câu hỏi về sức khỏe tâm lý của phi công, sau nhiều thảm kịch từng gây chấn động trong ngành hàng không. Các nhà điều tra đang xem xét hồ sơ y tế của cơ trưởng Sumeet Sabharwal, người điều khiển chuyến bay Air India 171 gặp nạn vào ngày 12/6, khiến 241 người thiệt mạng. Báo cáo sơ bộ ban đầu cho biết các công tắc điều khiển nhiên liệu đã bị tắt ngay sau khi máy bay cất cánh, dẫn đến mất lực đẩy và rơi xuống khu dân cư ở Ahmedabad. Thông tin về việc cơ trưởng Sabharwal từng nghỉ phép vì lý do tang chế và có dấu hiệu trầm cảm đã khiến dư luận quan tâm đến khía cạnh tâm lý, mặc dù Air India nhấn mạnh rằng chưa thể kết luận điều gì khi cuộc điều tra còn đang diễn ra.

Câu chuyện của Air India 171 không phải là trường hợp đơn lẻ. Ngành hàng không đã từng chứng kiến nhiều thảm kịch mà nguyên nhân được cho là đến từ khủng hoảng tâm thần của phi công. Vụ Germanwings năm 2015 khiến 150 người thiệt mạng, xảy ra khi cơ phó Andreas Lubitz cố tình khóa cửa buồng lái, điều khiển máy bay lao vào núi tại Pháp. Điều tra cho thấy Lubitz từng bị trầm cảm nặng, che giấu bệnh và từng tìm kiếm thông tin về cơ chế khóa buồng lái.

Tương tự, giả thuyết về vụ tự sát của cơ trưởng cũng được đặt ra trong vụ mất tích của chuyến bay MH370 năm 2014. Dù chưa có bằng chứng chính thức, cựu Thủ tướng Australia Tony Abbott vào năm 2020 cho biết các quan chức Malaysia từ sớm đã tin đây là một vụ “giết người do tự sát”. Cuộc tìm kiếm chiếc máy bay đã bị đình chỉ vào tháng 1/2017 sau khi không tìm thấy dấu vết nào trong vùng tìm kiếm rộng 46.000 dặm vuông.

Ngoài ra, một vụ tai nạn năm 2013 của hãng hàng không Mozambique cũng được xác định là do cơ trưởng cố tình điều khiển máy bay rơi xuống đất, sau khi nhốt cơ phó bên ngoài buồng lái.

Khi tâm lý không được coi là yếu tố an toàn bay, theo dữ liệu do Bloomberg công bố năm 2022, nếu tính riêng, các vụ tai nạn do phi công tự sát có thể là nguyên nhân tử vong lớn thứ hai trong các vụ rơi máy bay phương Tây từ năm 2012. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng ngành hàng không vẫn chưa có biện pháp đầy đủ để xử lý vấn đề này.

Phi công bắt buộc phải trải qua kiểm tra sức khỏe định kỳ, nhưng nhiều người tránh né vì sợ mất giấy phép bay. Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy hơn 56% phi công Mỹ từng né tránh việc khám sức khỏe vì lo ngại ảnh hưởng đến công việc. Trong khi đó, việc phát hiện sớm các dấu hiệu rối loạn tâm thần vẫn phụ thuộc chủ yếu vào khai báo tự nguyện.

Chuyên gia hàng không Marc Atherton nhận định: “Ngành hàng không toàn cầu có hệ thống quản lý rủi ro rất tốt về kỹ thuật và vận hành, nhưng lại thiếu chiến lược rõ ràng cho sức khỏe tâm thần – yếu tố sống còn trong an toàn bay”.

Tổ chức IPAAC – liên minh quốc tế hỗ trợ đồng nghiệp ngành hàng không – cũng cho rằng sức khỏe tinh thần nên được xem là một phần cấu thành an toàn bay. Họ kêu gọi mở rộng các chương trình hỗ trợ ẩn danh giữa các nhân viên cùng ngành để giúp phát hiện và can thiệp sớm.

Sau thảm kịch Germanwings, một số đề xuất cải tiến thiết kế cửa buồng lái nhằm tránh việc một phi công cố ý nhốt người còn lại bên ngoài đã được đưa ra. Tuy nhiên, giới chức cảnh báo rằng thay đổi đó có thể làm tăng nguy cơ bị xâm nhập buồng lái từ bên ngoài.

Năm 2023, Hội Hàng không Hoàng gia Anh (RAeS) công bố báo cáo cảnh báo rằng dù ngành hàng không đã có nỗ lực hỗ trợ nhân viên đối mặt với vấn đề tâm lý, nhưng vẫn thiếu hệ thống quản lý rủi ro tâm thần hiệu quả ngay từ đầu.

“Đã có nhiều tiến bộ toàn cầu trong lĩnh vực này”, ông Dave Fielding – Chủ tịch IPAAC chia sẻ. “Nhưng tất cả vẫn đang ở giai đoạn sơ khai và cần tiếp tục nỗ lực mạnh mẽ hơn”, ông nói.