Ngành logistics đang đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng ấn tượng từ 14-16%/năm và quy mô thị trường lên tới khoảng 40-42 tỷ USD. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, khi mà mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0’ (Net Zero) đã được cam kết tại COP26 đang trở thành một thách thức lớn, logistics xanh đang nổi lên như một trong những trụ cột quan trọng giúp các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ giảm thiểu tác động môi trường mà còn tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Logistics xanh được xem là chìa khóa giúp các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, tăng cường khả năng chống chịu trước những biến động toàn cầu và đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao của thị trường, bao gồm cả các chính sách thuế carbon của EU (CBAM). Việc áp dụng các giải pháp logistics xanh không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế dài hạn thông qua việc tiết giảm chi phí vận hành và tăng cường hiệu suất.
Một số giải pháp logistics xanh mà các doanh nghiệp có thể áp dụng bao gồm đầu tư vào container thông minh, hệ thống vận hành tối ưu và phương tiện điện. Tuy nhiên, trên con đường chuyển đổi sang logistics xanh, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn đang đối mặt với nhiều rào cản. Sự hỗ trợ từ chính sách tài chính là rất cần thiết để thúc đẩy quá trình này.
Chính sách tài chính hỗ trợ bao gồm tín dụng xanh, ưu đãi thuế và các quỹ phát triển logistics đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình logistics xanh. Thực tế, Cảng Quốc tế Long An đã chủ động xây dựng chiến lược phát triển logistics quốc gia và đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng cảng biển để hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Tuy nhiên, để hiện thực hóa kế hoạch lớn này, sự hỗ trợ từ chính sách tài chính là điều kiện tiên quyết.
Trong nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh logistics, Tổng cục Hải quan đã triển khai số hóa toàn diện quy trình thông quan với sự hỗ trợ của các công nghệ như AI, blockchain, dữ liệu lớn, mã QR… Những nỗ lực này đã giúp rút ngắn thời gian, giảm chi phí và giảm lượng phát thải trong vận hành logistics.
Giới chuyên gia đánh giá rằng, thiếu chính sách tài chính hỗ trợ, các doanh nghiệp sẽ không thể đơn độc thực hiện chuyển đổi logistics xanh và nền kinh tế Việt Nam sẽ khó đạt được mục tiêu xanh hóa hay chuyển đổi số hiệu quả trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Do đó, việc Chính phủ sớm ban hành một gói chính sách tổng lực, thiết kế rõ ràng các công cụ tài chính phù hợp với từng quy mô doanh nghiệp và từng giai đoạn chuyển đổi là điều hết sức quan trọng.
Chính phủ cần tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của logistics xanh thông qua việc hoàn thiện các chính sách hỗ trợ tài chính, thúc đẩy sự tham gia của các doanh nghiệp vào quá trình chuyển đổi số và phát triển bền vững. Việc đồng bộ và hỗ trợ từ Chính phủ sẽ là chìa khóa giúp Việt Nam đạt được mục tiêu phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp logistics trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
