Rau ngũ gia bì hương – loại cây được ví như ‘nhân sâm rừng’ – không chỉ là nguyên liệu chế biến nhiều món ăn phổ biến mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Loại cây này vốn là cây bụi mọc trong rừng, thường được người dân vùng cao đưa về trồng ở quanh bờ ao, bờ mương hay làm hàng rào để ngăn gia súc phá hoại rau màu, cây ăn quả.
Ngũ gia bì hương xuất hiện phổ biến ở một số tỉnh thành miền Bắc như Tuyên Quang, Lào Cai, Phú Thọ, Sơn La…. Trong những năm gần đây, khi rau ngũ gia bì hương được sử dụng làm thực phẩm phổ biến hơn, nhiều người đã trồng loại cây này để thu hái ngọn và lá non làm rau, phân phối tới các nhà hàng, quán ăn hoặc mang ra chợ bán.
Ông Trọng Phúc, chủ một vườn rau ngũ gia bì hương ở xã Quản Bạ, tỉnh Tuyên Quang, cho biết việc trồng loại rau này khá đơn giản. Chỉ cần giâm bằng cành, loại rau này sẽ phát triển tốt với công chăm sóc tối thiểu nhưng có thể cho thu hoạch quanh năm bằng cách hái ngọn non. Vào mùa, nhất là những ngày trời mưa, ngọn và lá non của cây ngũ gia bì hương mọc lên tua tủa, người dân tranh thủ thu hái ngay, đem bán kiếm thêm thu nhập.
Rau ngũ gia bì hương có gai nhọn nhưng phần ngọn non lại giòn, mềm, được sử dụng như một loại rau sạch, chế biến được nhiều món ăn. Loại rau này có thể ăn sống, nhúng lẩu hoặc xào, nấu canh, trong đó phổ biến và được ưa chuộng nhất là xào với trứng.
Công đoạn sơ chế rau cũng tương đối đơn giản. Người ta chỉ cần nhặt phần ngọn non, độ dài khoảng 5-7cm, rồi đem rửa sạch là có thể chế biến thành các món ăn khác nhau. Loại rau này dùng để nhúng lẩu hoặc ăn sống, chấm với tóp mỡ chưng cà chua đều rất ngon.
Chị Thanh Hà, ở Hà Nội, người đã biết và sử dụng rau ngũ gia bì hương vài năm nay, nhận xét loại rau này có vị đắng nhẹ, ngọt hậu và hơi cay. Khi ăn, chị nhận thấy có mùi thơm thoang thoảng, kích thích vị giác.
Rau ngũ gia bì hương ngày càng được ưa chuộng và đã xuất hiện trong thực đơn của nhiều nhà hàng, quán ăn địa phương. Theo cuốn sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, ngũ gia bì hương có vị cay, đắng, tính ôn, có tác dụng khử phong thấp, cường gân cốt, bổ gan thận.
Với những lợi ích sức khỏe mà rau ngũ gia bì hương mang lại, không khó hiểu khi loại rau này ngày càng được ưa chuộng và trở thành một phần quan trọng trong bữa cơm của nhiều gia đình.
