TP Hà Nội đang đối mặt với thách thức lớn trong việc thực hiện lộ trình loại bỏ xe máy chạy xăng, đặc biệt là trong khu vực nội đô. Thủ tướng đã yêu cầu từ tháng 7/2026, xe máy chạy xăng sẽ không được phép lưu thông trong vành đai 1 của Hà Nội, bao gồm phần lớn diện tích của 4 quận vùng lõi Thủ đô là Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa và Hai Bà Trưng. Đến năm 2030, sẽ áp dụng cho toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3.
Hiện tại, Hà Nội có trên 9,2 triệu phương tiện, trong đó thành phố quản lý 1,1 triệu ô tô và 6,9 triệu xe máy; còn lại là phương tiện từ tỉnh khác lưu thông thường xuyên. Trong số xe máy đăng ký tại Hà Nội, khoảng 5,6 triệu xe chạy bằng xăng, còn lại 1,3 triệu xe máy điện. Tuy nhiên, phương tiện công cộng tại Hà Nội hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của người dân. Mạng lưới giao thông đô thị Hà Nội thời gian qua đã được đầu tư nâng cấp, xây mới song vẫn chưa đạt được mục tiêu theo quy hoạch. Các dự án đường sắt đô thị chậm đi vào hoạt động tạo áp lực lớn lên giao thông đường bộ.
TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đánh giá rằng việc bỏ xe máy xăng là một bài toán rất khó giải đối với TP Hà Nội, dù biết đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí. “Dân số quá đông, người dân đi lại bằng gì trong khi phương tiện công cộng hiện mới đáp ứng được 1/5 nhu cầu”, ông đặt câu hỏi. Ngoài ra, hạ tầng trạm sạc cho xe máy, ô tô điện còn thiếu. Phần lớn người dân ở 4 quận lõi sống trong ngõ nhỏ, nhà ống, chung cư cũ, nơi không có chỗ đỗ xe cố định hoặc không có hệ thống sạc điện riêng. Họ thường tự sạc điện tại nhà, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy.
Để giải quyết bài toán này, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, cho rằng TP Hà Nội cần khảo sát số lượng xe máy chạy xăng hiện có, phân loại theo niên hạn và tình trạng sử dụng để xây dựng gói hỗ trợ phù hợp. Thành phố cần có chính sách trợ giá, hỗ trợ vay mua xe điện cho hộ nghèo, người lao động. Mức hỗ trợ có thể gồm một phần tài chính để đổi phương tiện hoặc trợ cấp chi phí đi lại. Cạnh đó, cần vận động các hãng xe điện triển khai chương trình đổi xe cũ lấy xe mới, giảm giá xe điện, đặc biệt cho nhóm thu nhập thấp….
Nhìn chung, việc loại bỏ xe máy chạy xăng tại Hà Nội là một thách thức lớn, đòi hỏi sự linh hoạt và sáng tạo trong việc tìm ra giải pháp phù hợp. Một số chuyên gia cho rằng cần có một kế hoạch tổng thể và chi tiết để hỗ trợ người dân chuyển đổi sang phương tiện công cộng hoặc phương tiện thân thiện với môi trường hơn. Điều này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, các chuyên gia và người dân để đạt được mục tiêu chung của việc cải thiện môi trường và giao thông đô thị tại Hà Nội.
Hiện tại, mặc dù Hà Nội đã có nhiều nỗ lực trong việc phát triển hệ thống giao thông công cộng, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua. TS Đào Ngọc Nghiêm chỉ ra rằng hạ tầng giao thông đô thị của Hà Nội vẫn còn nhiều hạn chế, bao gồm cả hệ thống đường bộ và phương tiện công cộng. Do đó, để loại bỏ xe máy chạy xăng, cần có một kế hoạch đầu tư và phát triển hạ tầng giao thông toàn diện và bền vững.
