Vai trò của các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) trong nền kinh tế Việt Nam là không thể phủ nhận. Các DNNVV đóng góp khoảng 45% vào Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và tạo việc làm cho tới 60% lực lượng lao động. Tuy nhiên, thực trạng tài chính bền vững cho DNNVV tại Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua.
Một trong những hạn chế lớn mà DNNVV gặp phải là khó khăn trong việc tiếp cận nguồn tài chính bền vững. Hiện chỉ có dưới 9% DNNVV có thể tiếp cận tài chính bền vững, trong khi tín dụng xanh trên toàn thị trường chỉ chiếm khoảng 4,5% tổng dư nợ. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết là phải có các giải pháp phù hợp để tháo gỡ khó khăn này.
Các chuyên gia đề xuất việc xây dựng một khung chính sách toàn diện với 4 trụ cột chính để hỗ trợ DNNVV tiếp cận tài chính bền vững hiệu quả hơn. Bốn trụ cột này bao gồm: Hoàn thiện khung pháp lý để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi; Cải cách tài chính nhằm đa dạng hóa nguồn vốn; Nâng cao năng lực cho DNNVV để đáp ứng yêu cầu của nhà tài trợ; Phát triển hạ tầng thị trường để kết nối DNNVV với các nguồn tài chính.
Thực trạng cho thấy, tỷ lệ DNNVV tiếp cận tín dụng ngân hàng đã giảm từ 32% vào năm 2019 xuống chỉ còn 28% vào năm 2023. Bên cạnh đó, tín dụng xanh tại Việt Nam chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ tín dụng, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực. Điều này cho thấy cần có các biện pháp thúc đẩy để giúp DNNVV tiếp cận tốt hơn với tín dụng xanh và tài chính bền vững.
Có ba rào cản chính được xác định là nguyên nhân hạn chế sự tham gia của DNNVV vào tài chính bền vững. Thứ nhất, nhiều DNNVV thiếu kiến thức về các yếu tố môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Thứ hai, sự không nhất quán trong thực thi chính sách giữa các địa phương gây khó khăn cho DNNVV. Thứ ba, sự khan hiếm các sản phẩm tài chính phù hợp với nhu cầu của DNNVV cũng là một trở ngại lớn.
Trước những thách thức này, một số giải pháp đã được đề xuất dựa trên kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam. Các giải pháp này tập trung vào việc hoàn thiện khung pháp lý, cải cách khu vực tài chính, nâng cao năng lực cho DNNVV và phát triển hạ tầng thị trường. Việc triển khai đồng bộ các giải pháp này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy việc huy động tài chính bền vững cho DNNVV, từ đó tăng cường tỷ lệ tiếp cận tín dụng xanh.
Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ tài chính, các giải pháp này còn đóng vai trò quan trọng trong việc giúp Việt Nam chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng toàn diện và trung hòa carbon. Đây không chỉ là một chính sách tài chính thuần túy mà còn là nền tảng chiến lược cho sự phát triển bền vững của đất nước trong tương lai.
Chính vì vậy, việc chú trọng và triển khai hiệu quả các giải pháp hỗ trợ DNNVV tiếp cận tài chính bền vững không chỉ giúp khu vực doanh nghiệp này phát triển mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.
…
